Ο Χριστοδουλίδης δεν κρίνεται με την προσχηματική διπλωματία και τις ανώφελες επιλογές του. Στην Ε.Ε. τον αξιολογούν με το τι κάνει για να λύσει το Κυπριακό και οι κινήσεις του δεν έχουν συνοχή. Θέλει λύση ή παίζει με τον χρόνο μέχρι να εξαντληθεί η θητεία του;
ΑΝΑΛΥΣΗ
Η Κύπρος συμμετέχει στην Ε.Ε. από το 2004, αλλά δεν κατάφερε ακόμα να βρει τη μέθοδο, εκείνη που πραγματικά κατανοούν οι Ευρωπαίοι εταίροι της, για να λύσει το μείζον πρόβλημά της, το Κυπριακό.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (Ε.Σ.) υιοθέτησε την Πέμπτη (19/12) τα ομόφωνα συμπεράσματα για την Τουρκία και η κυπριακή κυβέρνηση υπό τον πρόεδρο Ν. Χριστοδουλίδη, ως συνήθως, δηλώνει ικανοποιημένη. Αλλά το διπλωματικό παρασκήνιο που προηγήθηκε αποδεικνύει το αντίθετο. Τέσσερις χώρες, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ολλανδία και η Σουηδία, απέρριψαν κατηγορηματικά τη ρητή διασύνδεση της προόδου για το Κυπριακό με την περαιτέρω εξέλιξη των σχέσεων της Ε.Ε. με την Τουρκία.
Οι «4» κρίνουν ότι το Κυπριακό δεν είναι προαπαιτούμενο. Προφανώς, δεν συναρτούν τις επιλογές των κυβερνήσεών τους για την Τουρκία με ένα πρόβλημα που βρίσκεται στον πάγο. Μάλιστα με τους «4» συντάσσονται οι πλείστοι άλλοι εταίροι, ασχέτως αν δεν μπαίνουν μπροστά στη συζήτηση.
Στην Ευρωπαϊκή Ενωση εδώ και καιρό τα πράγματα δεν λειτουργούν με τον τρόπο που ο Χριστοδουλίδης τα παρουσιάζει στην κοινή γνώμη και αβίαστα τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ αναπαράγουν.
Τα συμπεράσματα περιλαμβάνουν διάφορες αράδες, μια συγκόλληση προηγούμενων αναφορών που ματαίως συγκεντρώνει η κυπριακή διπλωματία σε κοινοτικά κείμενα εδώ και 20 χρόνια!
Μόνο ο παράγοντας χρόνος έπρεπε να προβληματίζει! Η κυπριακή διπλωματία επαναλαμβάνεται αλλά δεν παράγει αποτέλεσμα. Δείχνει εμμονή στην περιπλοκή των συζητήσεων για την Τουρκία, αντί να κάνει ουσιαστικά ανοίγματα. Στο τέλος το μόνο που καταφέρνει είναι να μένει απομονωμένη, επιμηκύνοντας στον χρόνο το πρόβλημά της.
Λόγια και πράξεις
Το χάσμα ανάμεσα στα λόγια και τις πράξεις των Κύπριων ηγετών είναι διαχρονικό. Αντί να προωθούν λύσεις, το μόνο που έχουν στο μυαλό τους είναι τι εμπόδια να βάλουν στην Τουρκία. Αλλά σήμερα οι διακηρύξεις για τα 72 (!) βέτο προκαλούν θυμηδία.
Ο Χριστοδουλίδης δεν κρίνεται με την προσχηματική διπλωματία και τις ανώφελες επιλογές του. Στην Ε.Ε. τον αξιολογούν με το τι κάνει για να λύσει το Κυπριακό και οι κινήσεις του δεν έχουν συνοχή. Θέλει λύση ή παίζει με τον χρόνο μέχρι να εξαντληθεί η θητεία του; Στην αρχή ζήτησε πρωταγωνιστικό ρόλο της Ε.Ε. για την επίλυση του Κυπριακού. Απαιτούσε διορισμό ειδικού Ευρωπαίου απεσταλμένου, μάλιστα με όρους εντολής από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Δεν έπεισε κανέναν! Οι Ευρωπαίοι εταίροι, υποψιασμένοι από την ασυνέπεια της ελληνοκυπριακής ηγεσίας, τον παρέπεμψαν στον ΟΗΕ.
Σήμερα, ψαλιδίζονται και οι θέσεις Χριστοδουλίδη για «διασύνδεση» της προόδου των σχέσεων της Ε.Ε. με την Τουρκία. Η ακριβής διατύπωση είναι: «Η Ευρωπαϊκή Ενωση αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην επανάληψη και πρόοδο στις συνομιλίες για διευθέτηση στην Κύπρο για την περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας Ε.Ε. – Τουρκίας». Για «4» ισχυρούς εταίρους και για πολλούς άλλους, η επανάληψη και η πρόοδος δεν σημαίνουν «προϋπόθεση» και θέλουν να προχωρήσουν με την Τουρκία.
Η πικρή αλήθεια για την ελληνοκυπριακή ηγεσία είναι ότι στην Ευρωπαϊκή Ενωση η Κύπρος δεν βρήκε ποτέ τον καλό εαυτό της. Οι Ευρωπαίοι δεν είναι αδαείς, έχουν γνώση της κωλυσιεργίας και της ευθύνης της ελληνοκυπριακής ηγεσίας υπό τον τότε πρόεδρο Ν. Αναστασιάδη στη μεγάλη προσπάθεια που καταβλήθηκε πριν από 8 χρόνια. Η προϊστορία λειτουργεί ακόμα πιο απωθητικά. Οσο κι αν η ελληνοκυπριακή ηγεσία τη διαγράφει από το δικό της μνημονικό, το 2004 υπήρξε μια μορφή εξαπάτησης για την Ε.Ε.!
Ο πρόεδρος Ν. Χριστοδουλίδης χρειάζεται να κάνει κάτι ουσιωδώς διαφορετικό για να βρει την ουσιαστική στήριξη της Ε.Ε. Αλλιώς, θα μένει κι αυτός με την… ικανοποίηση της καταγραφής των υποχρεώσεων της Τουρκίας, «που επί 20 έτη αρνείται να τηρήσει», όπως είπε η υφυπουργός Μ. Ραουνά (17/12).
Ευρωπαϊκή διπλωματία
Το 2025 είναι κομβικό έτος. Η Κύπρος έχει μια ύστατη ευκαιρία να στρέψει ξανά το ενδιαφέρον της Ε.Ε. και να κινήσει τα νήματα. Στα συμπεράσματα, η Ε.Ε. υπογραμμίζει ότι «παραμένει κρίσιμο η Τουρκία να δεσμευτεί και να συμβάλει ενεργά στην ειρηνευτική διευθέτηση, περιλαμβανομένων των εξωτερικών πτυχών της». Επιπρόσθετα, «η Ε.Ε. παραμένει έτοιμη να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην υποστήριξη όλων των σταδίων της διαδικασίας, καθοδηγούμενης από τον ΟΗΕ, με όλα τα κατάλληλα μέσα στη διάθεσή της».
Πώς οι προθέσεις μπορούν να μετατραπούν σε ενεργό στήριξη και να μπουν σε παράλληλη κίνηση με τον ΟΗΕ; Αν ο Χριστοδουλίδης πραγματικά το θέλει, μπορεί με δική του πρωτοβουλία να βάλει στην ατζέντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τόσο τις «εξωτερικές πτυχές» όσο και τα «κατάλληλα μέσα» για την επίλυση του Κυπριακού. Είναι παράδοξο που τόσο καιρό καμία τέτοια συζήτηση δεν έγινε, αν δεν την μπλοκάρει κιόλας η Λευκωσία. Πώς είναι δυνατόν ο Κύπριος πρόεδρος να διατείνεται, με σωρεία από κυβερνητικές ανακοινώσεις (20/12), ότι είναι εισηγητής ενός οδικού χάρτη ειρήνευσης στη Συρία, αλλά να μη λέει τίποτε για το δικό του πρόβλημα; Μήπως σκόπιμα υπεκφεύγει;
Το αναξιοποίητο κεφάλαιο
Από το 2017, βρίσκονται στο συρτάρι οι προτάσεις του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες για τις εξωτερικές πτυχές της επίλυσης: τερματισμός μονομερών επεμβατικών δικαιωμάτων, αποχώρηση στρατευμάτων, προσχέδιο για μια νέα συνθήκη ασφάλειας για την επανενωμένη Κύπρο. Η Ε.Ε. μπορεί σήμερα να συνεισφέρει περαιτέρω με τη ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής της Συνθήκης της Λισαβόνας, με τη σύνθεση της πολυεθνικής δύναμης κάτω από Ευρωπαίο διοικητή. Σε μια τέτοια συζήτηση, η Κύπρος βέβαια πρέπει να πει καθαρά τι θέλει από την Τουρκία, να έχει προτάσεις, μεταξύ άλλων, για τη σύμπραξή της με ευρωπαϊκές πολιτικές στην άμυνα και την ασφάλεια.
Ακόμα, υπάρχει ένα ισχυρό υπόβαθρο η Ε.Ε. να λειτουργήσει ως ήπια δύναμη εγγύησης στις εσωτερικές πτυχές του Κυπριακού. Είναι άξιο απορίας γιατί η κυβέρνηση αφήνει όλο αυτό το κεφάλαιο αναξιοποίητο. Η Επιτροπή εργάστηκε πάνω σε μια σειρά από πολιτικές που σχετίζονται με τη λειτουργία του επανενωμένου κράτους, την εισαγωγή του ευρώ, τη μακροοικονομική σταθερότητα, τα δικοινοτικά έργα ανάπτυξης, την οικοδόμηση συμφιλίωσης με την Τουρκοκυπριακή Κοινότητα.
Ο Χριστοδουλίδης δεν είπε ποτέ δημόσια τι θέλει. Μόνο βάζει φραγμούς σε κάθε εισήγηση της Επιτροπής και μένουν όλα ακίνητα. Τα παιχνίδια πάνω στα κοινοτικά κείμενα για τον Κανονισμό της Πράσινης Γραμμής και οι αντιρρήσεις στον Χρηματοδοτικό Κανονισμό της Τουρκοκυπριακής Κοινότητας κάνουν την Ε.Ε. να διερωτάται: Τι θέλουν επιτέλους οι Κύπριοι; Μήπως τη διαιώνιση του προβλήματός τους για άλλο μισό αιώνα;
Κυριάκος Πιερίδης
