«Αυτές οι επενδύσεις αποτελούν ένα κρίσιμο τεστ για όλους τους πιθανούς μεγάλους επενδυτές – εγχώριους και διεθνείς. Θα πρέπει να αποτελούν διαφήμιση για επενδύσεις στην Ελλάδα. Προσωπικά για μένα, είναι πολύ απογοητευτικό να είμαστε εδώ σήμερα και να σας μιλάμε για τα αντίθετα».
Με αυτά τα λόγια έκλεισε την ομιλία του ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Eldorado Gold, Τζορτζ Μπερνς, χτες στο «Χίλτον», από όπου η «Ελντοράντο» επέλεξε να εξακοντίσει το τελεσίγραφό της: ή η κυβέρνηση δίνει στην εταιρεία ό,τι ζητά άνευ όρων ή η «Ελντοράντο» αποχωρεί από την Ελλάδα σε 10 μέρες.
Δύο μόλις 24ωρα μετά την τοποθέτηση του πρωθυπουργού για το «Grinvest», στον απόηχο της επιτυχημένης επίσκεψης Μακρόν κι ενώ οι οικονομικές ενδείξεις είναι όλο και πιο ενθαρρυντικές, η Eldorado Gold επέλεξε να επιτεθεί ολομέτωπα στην κυβέρνηση και μάλιστα την ίδια μέρα που ξεκινά η τρίτη αξιολόγηση.
Τέσσερις μέρες πριν από τη διαιτησία
Εντελώς αιφνιδιαστικά, το βράδυ της Κυριακής, η εταιρεία προανήγγειλε ότι το πρωί της Δευτέρας θα κάνει ανακοινώσεις σε σχέση με την «επένδυσή» της στη χώρα.
Σε τόνους δραματικούς, η ανακοίνωση ανέβηκε στον ιστότοπο της εταιρείας στις 7 χτες το πρωί.
Στις 11, σε μια κατάμεστη από δημοσιογράφους ελληνικών και ξένων ΜΜΕ αίθουσα, η εταιρεία έθεσε τους όρους της στην Ελλάδα τέσσερις μέρες πριν από την έναρξη της διαδικασίας της διαιτησίας, στην οποία προσέφυγε η κυβέρνηση ζητώντας να κριθεί ο πυρήνας της σύμβασης της εταιρείας με το ελληνικό κράτος και κατά πόσον υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον.
Τι έλεγε η ανακοίνωση; «Η Eldorado Gold Corporation ανακοινώνει σήμερα σχέδιο για την αναστολή των επενδύσεών της στα ενεργά μεταλλεία, τα έργα ανάπτυξης και τα ερευνητικά έργα της στην Ελλάδα (…) οι καθυστερήσεις στην έκδοση αδειών ρουτίνας για την κατασκευή και την ανάπτυξη των έργων Σκουριών και Ολυμπιάδας στη Χαλκιδική, Β. Ελλάδα, συνεχίζονται. Oι καθυστερήσεις στην αδειοδότηση επηρέασαν αρνητικά τα χρονοδιαγράμματα και το κόστος των έργων της Eldorado και τελικά εμπόδισαν την ικανότητα της Εταιρείας να προωθήσει αποτελεσματικά την ανάπτυξη και τη λειτουργία αυτών των μεταλλευτικών έργων (…) Ολες οι απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να τεθούν τα Μεταλλεία Σκουριών, Ολυμπιάδας και Στρατωνίου σε καθεστώς συντήρησης θα ξεκινήσουν στις 22 Σεπτεμβρίου 2017».
Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Eldorado Gold θα αναφερθεί πολλές φορές σε αυτήν την ημερομηνία.
Τι ζητάει να έχει γίνει μέχρι τότε; Μα, να έχει πάρει όλες τις άδειες που χαρακτηρίζει «ρουτίνας».
Ποιο όμως είναι το πρόβλημα κατά βάθος; Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος είναι σαφής: «Η Εταιρεία θα επανεκτιμήσει τις επενδυτικές επιλογές της στην Ελλάδα κατόπιν έγκρισης και έκδοσης των απαιτούμενων αδειών, σε συνεργασία με μια υποστηρικτική κυβέρνηση, ανοικτή σε συζητήσεις γύρω από τη χρήση και εφαρμογή των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνολογιών».
«Σχοινί – κορδόνι» οι εκβιασμοί
Βεβαίως, παρόλο το δραματικό ύφος και την άριστα ενορχηστρωμένη επικοινωνιακή καταιγίδα, αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που η εταιρεία απειλεί ότι θα αποχωρήσει από τη χώρα.
Με αποχώρηση είχε απειλήσει και στις 2 Αυγούστου του 2015 και στις 12 Ιανουαρίου του 2016, επί των ημερών της μη… υποστηρικτικής αριστερής κυβέρνησης, αλλά και στις 19 Μαρτίου του 2013, επί της άκρως υποστηρικτικής δεξιάς κυβέρνησης που είχε υιοθετήσει το δόγμα «η επένδυση θα γίνει με κάθε κόστος».
Έχει παράδοση στους πολιτικούς εκβιασμούς η Ελντοράντο, μέχρι και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η εταιρεία, που έχει δώσει πολλαπλά δείγματα γραφής της αποικιοκρατικής λογικής της έναντι της ελληνικής Πολιτείας, στοχοποίησε και ευρωβουλευτές που… τόλμησαν να ελέγξουν τα έργα και τις ημέρες της.
Στις 24/1/2017 η Κωνσταντίνα Κούνεβα, η Σοφία Σακοράφα, ο Νότης Μαριάς, ο Σωτήρης Ζαριανόπουλος και ο Νίκος Χουντής πέτυχαν να μείνουν ανοικτές οι αναφορές Ευρωπαίων πολιτών κατά της εξόρυξης χρυσού στη Χαλκιδική και να συνεχιστεί η διερεύνηση σε βάθος της υπόθεσης – σε αντίθεση με τις επιδιώξεις της Κομισιόν και με ομόφωνη απόφαση της Επιτροπής Αναφορών του Ευρωκοινοβουλίου.
Στις 27/1 ο τότε διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Μιχάλης Θεοδωρακόπουλος, απέστειλε επιστολή προς την ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Κωνσταντίνα Κούνεβα, κοινοποιώντας την σε όλα τα σωματεία εργαζομένων στα μεταλλεία Κασσάνδρας.
Ανάλογες επιστολές έλαβαν και οι άλλοι τέσσερις ευρωβουλευτές. Η Ελληνικός Χρυσός εγκαλεί την Κούνεβα για «τις τοποθετήσεις της στην Επιτροπή Αναφορών, αλλά και τις σχετικές δηλώσεις της στον Τύπο», ταυτόχρονα επισείει τα… νόμιμα δικαιώματά της αφού ισχυρίζεται ότι οι δηλώσεις της ευρωβουλευτού «παντελώς αναιτιολόγητα κι άδικα προκαλούν σοβαρή ζημία στη φήμη της εταιρείας μας».
Αναρωτιόταν τότε η Κούνεβα: «τι υπονοεί η εταιρεία, λέγοντας ότι επιφυλάσσεται παντός νομίμου δικαιώματός της; Την ποινικοποίηση ή τον εκβιασμό του κοινοβουλευτικού ελέγχου που είναι η δουλειά της Επιτροπής Αναφορών του Ευρωκοινοβουλίου;».
Κι η Σοφία Σακοράφα: «Ο τρόπος που η ”ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ” αντιμετωπίζει ένα βουλευτή που έχει άποψη διαφορετική των συμφερόντων της είναι άκρως ενδεικτικός των εκφοβιστικών και απειλητικών μεθοδεύσεών της έναντι αυτού του κινήματος και των πολιτών που αντιστέκονται στη Χαλκιδική».
Ο εκβιασμός, διαχρονικά, είναι σαφής, όπως και το αφήγημα: δεν θα πραγματοποιηθεί καμία πρόσθετη επένδυση στα Μεταλλεία Κασσάνδρας, τα κεφάλαια που έχουν προϋπολογιστεί να επενδυθούν σε κοινωνικές δαπάνες και ανάπτυξη υποδομών θα καταργηθούν, τα φορολογικά έσοδα σε δημοτικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο θα επηρεαστούν, η κυβέρνηση θα χάσει τους μεγάλους διεθνείς επενδυτές.
Το blame game έχει στην προμετωπίδα του όπως κάθε φορά τους εργαζόμενους: 2.400 άνθρωποι (όπως ισχυρίζεται η εταιρεία, αφού στοιχεία για τις θέσεις εργασίας δεν έχει δώσει) θα χάσουν τη δουλειά τους και τα Ταμεία τις εισφορές τους.
Παρ’ όλα αυτά, και με τη δαμόκλειο σπάθη των ιλιγγιωδών αποζημιώσεων που ενδέχεται να ζητήσει, η εταιρεία ισχυρίζεται ότι… πιστεύει στον διάλογο και ζητά συνάντηση με τον πρωθυπουργό.
Αντιδράσεις
«Η αντιπολίτευση θέλει πάση θυσία να δώσουμε άδεια στην Ελληνικός Χρυσός, παραβλέποντας όλα τα άλλα», επισήμανε ο αν. υΠΕΝ, Σωκράτης Φάμελλος, στην τηλεόραση του Alpha, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «εμείς ζητάμε από τη συγκεκριμένη επιχείρηση να φέρει τις μελέτες για να δούμε πώς θα παράξει χρυσό, ώστε να έχουμε όφελος και στην οικονομία και στην εργασία».
«Περιμένουμε, λοιπόν, από τη μεριά της Νέας Δημοκρατίας να μας πουν εάν συμφωνούν στην υπεράσπιση των συμφερόντων του Ελληνικού Δημοσίου», πρόσθεσε ο αν. υΠΕΝ, ο οποίος, ερωτώμενος στη συνέχεια για το δελτίο Τύπου που εξέδωσε η Ελληνικός Χρυσός, συγκεκριμένα για το σημείο που δηλώνει την επιθυμία της για «μια πιο συνεργάσιμη κυβέρνηση», απάντησε:
«Για εμάς απόλυτη προτεραιότητα αποτελούν η προστασία του δημόσιου συμφέροντος και του περιβάλλοντος. Η συγκεκριμένη αναφορά στο δελτίο της εταιρείας υποδηλώνει πολιτική παρέμβαση, αλλά δεν γνωρίζω αν δηλώνει αδυναμία να ανταποκριθεί στους τεχνικούς όρους της σύμβασης που έχει υπογράψει ή εάν σχετίζεται με τις διακυμάνσεις της χρηματιστηριακής της τιμής. Εμάς μας ενδιαφέρει η τήρηση της νομιμότητας και της ισονομίας στην επιχειρηματικότητα».
Αιχμές για τη χρονική συγκυρία που επέλεξε η Eldorado Gold να ανακοινώσει την αναστολή της επένδυσής της στη Χαλκιδική άφησε η υπουργός Διοικητικής Ανασυγκρότησης.
Σε δηλώσεις της στον Ρ/Σ «Στο Κόκκινο», η κ. Γεροβασίλη σημείωσε ότι «η Eldorado, παρόλο που βρίσκεται σε διαιτησία, επέλεξε τη χρονική συγκυρία για να βάλει πολιτικό πρόσημο μετά την ομιλία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ. Μένει να δούμε τι εννοεί ακριβώς η Eldorado. Δεν θέλουμε να φεύγουν επενδύσεις από τον τόπο, αλλά αυτό ξεπερνάει την πρόθεση και τα βήματα τα οποία έχει κάνει η κυβέρνηση».
Για κίνηση επικοινωνιακού εκβιασμού της Eldorado Gold που θα πέσει στο κενό έκανε λόγο η εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, Ράνια Σβίγκου, μιλώντας στον Ρ/Σ «Στο Κόκκινο»:
«Κατ’ αρχήν δεν θεωρώ ότι είναι τυχαία η χρονική στιγμή που επιλέχθηκε από την Eldorado γι’ αυτήν την ανακοίνωση, μια μέρα δηλαδή μετά και την παρουσία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ. Θεωρώ ότι εντάσσεται σε ένα πλαίσιο άσκησης πίεσης στην κυβέρνηση και ενός επικοινωνιακού πολέμου, θέλοντας να δείξει ότι η Ελλάδα απορρίπτει τις επενδύσεις, ενώ στην πραγματικότητα αυτό που συμβαίνει είναι ακριβώς το αντίθετο. (…) Η Ελλάδα ούτε μπανανία είναι ούτε τριτοκοσμική χώρα όπου οι επιχειρήσεις θα μπορούν με εκβιαστικούς τρόπους να επιβάλλουν τους δικούς τους όρους, παραβιάζοντας την εθνική και την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία, θέλοντας να κάνουν ενδεχομένως πλιάτσικο στον φυσικό πλούτο».
Το κυάνιο, η ακαριαία τήξη και τα περί καθυστερήσεων
Οι θέσεις του υπουργείου για τις οποίες απέφυγε να πάρει θέση η εταιρεία
Από νωρίς το πρωί στις αιτιάσεις της εταιρείας είχε απαντήσει ο ΥΠΕΝ, Γιώργος Σταθάκης. Παρ’ όλο που στη συνέντευξη Τύπου ρωτήθηκε επανειλημμένα, η εταιρεία δεν τοποθετήθηκε επί της ουσίας στα όσα εξηγεί ο υπουργός.
Τι λέει ο κ. Σταθάκης;
Η βασικότερη εκκρεμότητα είναι η ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου της εταιρείας για την πλήρη καθετοποίηση της παραγωγής. Το Συμβούλιο της Επικρατείας απέρριψε την πρώτη πρόταση για τη χρήση κυανίου στην παραγωγή χρυσού. Η δεύτερη πρόταση της εταιρείας, που χρησιμοποιεί τη μέθοδο της ακαριαίας τήξης (flash smelting), έχει επιστραφεί εδώ και έναν χρόνο από το υπουργείο με τεχνικές παρατηρήσεις και αναμένεται η επανυποβολή της.
Η εταιρεία πρότεινε τεχνικό διάλογο με το υπουργείο. Το υπουργείο αντιπρότεινε την πιο έγκυρη μέθοδο της διαιτησίας, όπως προβλέπεται και από τη σύμβαση. Η προσφυγή στη διαιτησία έχει εξαγγελθεί από τον περασμένο Μάιο από τον πρωθυπουργό. Στη συνέχεια, τον περασμένο Ιούλιο, το υπουργείο κίνησε τις απαραίτητες διοικητικές διαδικασίες προς το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους και το τελευταίο θα εκκινήσει επίσημα τη διαδικασία της έως τις 15 Σεπτεμβρίου.
Οσον αφορά τα περί καθυστέρησης αδειοδοτήσεων από το υπουργείο, μέχρι στιγμής έχουν αδειοδοτηθεί το 60% του υποέργου Σκουριών και το σύνολο της Ολυμπιάδας.
Οι εκκρεμούσες άδειες της Ολυμπιάδας, όπως έχει αναγγελθεί από το υπουργείο εδώ και έναν μήνα, θα δίνονταν μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου, εν γνώσει της εταιρείας. Πρόκειται για την εξάμηνη άδεια λειτουργίας της Ολυμπιάδας προκειμένου να προχωρήσουν κανονικά οι εργασίες εκεί έως ότου λήξει η διαιτησία.
Οι επιλογές της εταιρείας απέναντι στους εργαζόμενους είναι προφανώς δική της ευθύνη.
Ετσι, ο κ. Σταθάκης εύλογα συμπεραίνει: «Είμαστε μάρτυρες ενός πρωτοφανούς γεγονότος, μιας εταιρείας μέσω του διευθύνοντος συμβούλου της να προχωράει σε συνεντεύξεις και δηλώσεις και να κρίνει πρωθυπουργούς, υπουργούς και πολιτικά κόμματα της Ελλάδας. Είναι μάλλον σαφές ότι η εταιρεία δεν έχει συνηθίσει να λειτουργεί σε ευρωπαϊκές χώρες».
