Σε μια κίνηση που, κατά τον ίδιo, «σηματοδοτεί τον ηγετικό ρόλο της Ελλάδας στα Βαλκάνια και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη», ο Κυριάκος Μητσοτάκης κάλεσε προ δεκαπενθημέρου στην Αθήνα τους ηγέτες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων και των κρατών-μελών της ΕΕ της περιοχής, σε αυτό που το Μαξίμου ονόμασε Σύνοδο Κορυφής για την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην Ένωση. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, ανέλαβαν να προσδώσουν με την παρουσία τους κύρος σε ένα συμβάν που, στην ουσία δεν ήταν παρά μια άτυπη «συνάντηση-μετά-δείπνου». Το έπραξαν για τουλάχιστον ένα σημαντικό λόγο, όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια.
Παρεμπιπτόντως, οι κοινές διακοπές της φον ντερ Λάιεν με τον Μητσοτάκη στη βίλα του τελευταίου στα Χανιά μια εβδομάδα νωρίτερα ερμηνεύτηκαν από πολλούς και στις Βρυξέλλες ως μια κίνηση αβρότητας της προέδρου προς τον πρωθυπουργό, προς «αποκάθαρσή» του από τον ρύπο των υποκλοπών και του ναυαγίου στη Πύλο, μεταξύ πολλών άλλων. Εσχάτως ο Κυρ. Μητσοτάκης επιζητεί εναγωνίως πρωτοβουλίες εκτός συνόρων προς ενίσχυση της εικόνας του, που, μετά την εκλογική νίκη, έχει υποστεί ισχυρά πλήγματα στο εσωτερικό. Όχι χωρίς ανταλλάγματα. Θεωρείται βέβαιο ότι στη βίλα στα Χανιά συζητήθηκαν και τα «μαγειρέματα» εντός του ΕΛΚ ενόψει ευρωεκλογών. Η κυρία φον ντερ Λάιεν επιθυμεί σφόδρα να ανανεωθεί η θητεία της στην προεδρία της Κομισιόν.
Κυβερνητικές πηγές διαβεβαιώνουν ότι οι κατ’ ιδίαν συναντήσεις του Κυρ. Μητσοτάκη στο πλαίσιο της συνόδου –από τις οποίες, σημειωτέον, εξαιρέθηκαν με προσβλητική επιπολαιότητα οι πρωθυπουργοί της Σερβίας και της Βόρειας Μακεδονίας– σηματοδοτούν τον ηγετικό ρόλο της Ελλάδας στην περιοχή ως πυλώνας σταθερότητας, συνεννόησης και συνεργασίας. Ατυχώς για τον πρωθυπουργό, η αυτοανακήρυξή του σε πυλώνα συνεννόησης αυτοϋπονομεύτηκε εξαρχής από ένα μείζον διπλωματικό ατόπημα. Την απόφασή του να μην προσκαλέσει στη συνάντηση τον Αλβανό ομόλογό του, Έντι Ράμα, αλλά να απευθύνει την πρόσκληση στον Πρόεδρο Μπαϊράμ Μπεγκάϊ. Για να εισπράξει το απολύτως αναμενόμενο: την άρνηση του Αλβανού Προέδρου να ανταποκριθεί, με αποτέλεσμα η Αλβανία να μην εκπροσωπηθεί. Η αποθέωση του διπλωματικού ερασιτεχνισμού, επί ζημία, από ελληνικής πλευράς, του παραγωγικού χειρισμού της υπόθεσης Μπελέρη, αν όχι και των σχέσεων Ελλάδας–Αλβανίας στο άμεσο μέλλον.
Στις 16 Οκτωβρίου ο πρωθυπουργός θα μεταβεί στα Τίρανα, στη «Διαδικασία του Βερολίνου» για τα Δυτικά Βαλκάνια. Η σύνοδος αυτή δεν είναι άτυπη. Ουσιαστικός οικοδεσπότης είναι το Βερολίνο. Δεν του επιφυλάσσεται η έκπληξη να προσκληθεί αντ’ αυτού η πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας. Μπορεί όμως εκεί να προκληθεί να απαντήσει στον πρωθυπουργό της Βόρειας Μακεδονίας για τα εφαρμοστικά πρωτόκολλα της Συμφωνίας των Πρεσπών, που αποφεύγει συστηματικά να φέρει προς κύρωση στη Βουλή. Θα επικαλεστεί τον πραγματικό λόγο που δεν το κάνει; Για να μην κλονιστεί το συμβόλαιο συμβίωσης με την ακροδεξιά του…
Είναι τουλάχιστον υποκριτικό ο πρωθυπουργός να κινεί –όπως έκανε, υποτίθεται, συγκαλώντας τη σύνοδο της Αθήνας— διαδικασίες για το «εξευρωπαϊσμό» των γειτονικών χωρών και την ίδια στιγμή να εκθέτει τη χώρα του αθετώντας τις δικές της υποχρεώσεις.
Εκτός εάν η άτυπη σύνοδος της Αθήνας δεν ήταν παρά μια κίνηση στο κενό. Διότι η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα, με απόλυτη ευθύνη της πρωθυπουργίας Μητσοτάκη, στο περιθώριο όλων των διεργασιών στην περιοχή, χωρίς κύρος, χωρίς ειδικό βάρος, χωρίς συμμετοχή σε καμία διαβούλευση. Την ίδια στιγμή που η Βόρεια Μακεδονία διαμεσολαβεί στις διαπραγματεύσεις Σερβίας–Κοσόβου και η Αλβανία αναπτύσσει στρατηγικές σχέσεις με την Ιταλία και την Τουρκία, που επίσης είναι δυναμικά παρούσα στα Δυτικά Βαλκάνια.
Είναι όμως έτσι; Ήταν η σύνοδος στην Αθήνα μια κίνηση στο κενό, ένα διπλωματικό πυροτέχνημα για να αναβαθμιστεί επικοινωνιακά ο Μητσοτάκης με τις υπογραφές της φον ντερ Λάιεν και του Σαρλ Μισέλ;
Στην πραγματικότητα, το πρόσωπο της ημέρας ήταν άλλο. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Και η είδηση της ημέρας δεν ήταν η επιτάχυνση της ενταξιακής πορείας των Δυτικών Βαλκανίων –επ’ αυτού η συνάθροιση είχε περιορισμένο έως μηδενικό άθροισμα–, αλλά ότι τη Δευτέρα 21 Αυγούστου η Ελλάδα προσφέρθηκε να αναλάβει την εκπαίδευση των ουκρανών πιλότων στα αμερικανικής κατασκευής F-16, τα οποία Ολλανδία και η Δανία είχαν δεσμευτεί την Κυριακή 20 Αυγούστου να δώσουν στην Ουκρανία.
Αξιοσημείωτο, όντως, το διπλωματικό ρεφλέξ του Κυριάκου Μητσοτάκη. Και αποκαλυπτικό του πραγματικού σκοπού της συνόδου της Αθήνας: να δρομολογηθεί η στήριξη των χωρών της Βαλκανικής στην Ουκρανία, με δέλεαρ την επιτάχυνση της ένταξής τους στην ΕΕ. Και αυτό, επικυρωμένο από μια οιονεί νατοϊκή και δυνάμει ευρωπαϊκή παρουσία, αυτή του ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Για τον οποίο η Αθήνα ήταν άλλος ένας σταθμός μιας προσυνεννοημένης περιοδείας με στόχο τον εμπλουτισμό της λίστας με τους εμπλεκόμενους υπέρ της χώρας του στην ουκρανική αναμέτρηση. Αυτό προφανώς υπηρέτησαν πρωτίστως με την παρουσία τους στη συνάντηση των Αθηνών η φον ντερ Λάιεν και ο Σαρλ Μισέλ.
Η σύνοδος στην Αθήνα δεν έγινε για να υπηρετηθεί η αναβάθμιση της παρουσίας και το ρόλου της Ελλάδας για ένα περιβάλλον σταθερότητας στην περιοχή. Είναι μια υπεργολαβία στους κεντρικούς σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ, μέρος της οποίας ανέλαβαν και η Δανία με την Ολλανδία, προμηθεύοντας F-16 στην Ουκρανία. Δεν είναι τυχαίο ότι δεν το κάνουν οι ΗΠΑ. Η δουλεία θα γίνει με εργολάβους. Αυτό συνιστά άμεση συμμόρφωση με το προφίλ της διεξαγωγής του πολέμου στην Ουκρανία, πολέμου δι’ αντιπροσώπου. Πρόκειται για επικίνδυνη κλιμάκωση. Η Ελλάδα δεν αρκείται πλέον να στηρίζει την Ουκρανία στα διεθνή φόρα και να της στέλνει όπλα. Αναλαμβάνοντας την εκπαίδευση των Ουκρανών πιλότων σε βάθος χρόνου, εμπλέκεται εκθετικά, με άδηλες συνέπειες για την ίδια.
Κάπως έτσι συνόψισε εύστοχα την περιγραφή όσων φαίνεται να εγκαινιάστηκαν με τη συνάντηση στην Αθήνα ο πρώην πρόεδρος της Βουλής, Νίκος Βούτσης, μιλώντας στον ρ/σ 105,5 Στο Κόκκινο.
Η κλιμακούμενη εμπλοκή της χώρας στο ουκρανικό είναι επιλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη. Πιστεύει ότι έτσι «κερδίζει πόντους» στη σχέση του με τις ΗΠΑ. Προσωπικά. Με στόχο ένα αξίωμα στα ανώτερα κλιμάκια του ΝΑΤΟ ή της ΕΕ, όταν θα έχει περατώσει τη συγκομιδή του από τη μικροκλίμακα της δεδομένης και προβλέψιμης Ελλάδας, για την οποία αδιαφορεί αν χάνει πόντους στην αναμέτρησή της με το μέλλον.
Κωστής Γιούργος
