Με την αντεπίθεση της Ουκρανίας να μην αποδίδει και με τη Ρωσία απρόθυμη ή/και ανέτοιμη για περισσότερες εδαφικές διεκδικήσεις, στην Ευρώπη επικράτησε η αίσθηση μιας σχετικής σταθεροποίησης στο ουκρανικό μέτωπο, προοίμιο συμβιβασμού ίσως. Το κλίμα χαμηλής έντασης επέτρεψε στις ηγεσίες της Πολωνίας, της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας, μεταξύ άλλων, να μεθοδεύσουν την απεμπλοκή των χωρών τους.
Η ένταση που διαπερνά το διεθνές πεδίο δεν άργησε, ωστόσο, να εκδηλωθεί σε ένα άλλο μέτωπο στην ευρύτερη περιοχή, αυτό της Μέσης Ανατολής, με τα αιφνιδιαστικά πλήγματα της Χαμάς από αέρος και εδάφους εναντίον του Ισραήλ το πρωί του Σαββάτου 7 Οκτωβρίου, και με καταδρομείς της μαχητικής παλαιστινιακής οργάνωσης να εισδύουν στην ισραηλινή ενδοχώρα συλλαμβάνοντας εκατοντάδες ομήρους.
Το βιβλίο των γεωπολιτικών αναταράξεων στην ευρύτερη περιοχή, που περιλαμβάνει και την Ελλάδα, αλλάζει σελίδα. Τα πλήγματα της Χαμάς εγκαινιάζουν μια νέα περίοδο αστάθειας, που έρχεται να «παγώσει» την επιδίωξη της Δύσης, κατεξοχήν των ΗΠΑ, να αποκατασταθούν οι σχέσεις του Ισραήλ με τα αραβικά κράτη, αλλά και, γενικότερα, να πλήξει τη στρατηγική «εξομάλυνσης» που θα άφηνε το Ιράν χωρίς ερείσματα στη Μέση Ανατολή, πλήττοντας, κατ’ επέκταση, και την όποια επιρροή μπορεί να έχει στην περιοχή η Μόσχα μέσω των καλών σχέσεών της με την Τεχεράνη.
Ο νέος αυτός παροξυσμός της μεσανατολικής κρίσης θα έχει διάρκεια. Το Ισραήλ μπορεί να προχωρεί σε επιστράτευση χωρίς προηγούμενο, καλώντας στα όπλα 300.000 εφέδρους, μπορεί να εφαρμόζει ασφυκτικό αποκλεισμό και ανηλεή αεροπορικό βομβαρδισμό της Γάζας, εκπέμποντας μήνυμα για επικείμενες επιχειρήσεις εκεί, όμως μια χερσαία επιχείρηση μεγάλης κλίμακας, ανάλογη του μεγέθους της πρόκλησης –όπως ίσως θα ήθελε η κυβέρνηση Νετανιάχου για να κερδίσει σε εντυπώσεις– απαιτεί χρόνο προετοιμασίας. Οι Ισραηλινοί είναι αμφίβολο ότι θα εισβάλουν σε ένα πυκνοκατοικημένο ιστό –όπως είναι η «ανοιχτή φυλακή» της Γάζας, με 2,3 εκατομμύρια ανθρώπους εγκλωβισμένους σε μόλις 360 τετραγωνικά χιλιόμετρα– χωρίς να έχει προηγηθεί λεπτομερής σχεδιασμός, αν δεν θέλουν να διακινδυνεύσουν δικές τους απώλειες, τέτοιες που θα διέψευδαν τη λογική του εγχειρήματος, εκθέτοντας διεθνώς, αλλά και εσωτερικά, τους εμπνευστές του.
Οι εμπλεκόμενοι, άμεσα ή έμμεσα, στο Μεσανατολικό βρίσκονται για ακόμη μια φορά μπροστά στις συνέπειες της επίμονης άρνησης του Ισραήλ να υπάρξει ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος, την ίδια στιγμή που, με τρόπο σαφή και νομοθετικά κατοχυρωμένο, αυτοπροσδιορίζεται ως αυστηρά εβραϊκό κράτος, στο οποίο υπάρχουν κάτοικοι, οι Παλαιστίνιοι εν προκειμένω, στους οποίους επιφυλάσσεται μεταχείριση πολιτών δεύτερης κατηγορίας εξ αυτού του λόγου.
Η «έκρηξη» του Σαββάτου 7 Οκτωβρίου ήρθε να τερματίσει την επανάπαυση του Ισραήλ στην ιδέα ότι η δημιουργία ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους έχει παραπεμφθεί στις καλένδες, επειδή η εξομάλυνση των σχέσεών του με τα περισσότερα αραβικά κράτη είχε προχωρήσει χωρίς η λύση του Παλαιστινιακού να τεθεί ως προϋπόθεση. Αν κάτι πρώτο φαίνεται να επιτυγχάνει με τα πλήγματά της η Χαμάς, αυτό είναι η δημιουργία μιας νέας διπλωματικής συνθήκης που αμφισβητεί συνολικά το πλαίσιο των σχεδιασμών της Ουάσιγκτον στην περιοχή, δυναμιτίζοντας, ειδικότερα, τις κρίσιμες για τις ΗΠΑ συνομιλίες Ισραήλ–Σαουδικής Αραβίας υπό τη σκέπη τους.
Είναι αυτό μια παράμετρος την οποία, σε άμεση συνάρτηση με το πρόβλημα των Ισραηλινών, αλλά και των ξένων υπηκόων, που κρατά ομήρους η Χαμάς, δεν μπορεί να αγνοήσει το Ισραήλ στην επιλογή της απάντησης που επιφυλάσσει για τη Λωρίδα της Γάζας. Αν αντιδράσει με τη σφοδρότητα που επέδειξε στο παρελθόν, δεν θα οδηγήσει απλώς σε τέλμα τις σχέσεις του με τις διαλλακτικές αραβικές ηγεσίες, που, διαφορετικά, θα βρεθούν αντιμέτωπες με τη δυσαρέσκεια στο εσωτερικό των χωρών τους. Μια σαρωτική εισβολή στη Γάζα θα αντιμετωπιστεί σαν επιχείρηση κατοχής, οδηγώντας σε εκτεταμένες οδομαχίες, σε συγκρούσεις σώμα με σώμα, για τις οποίες η Χαμάς φαίνεται να είναι προετοιμασμένη, με αποτέλεσμα ανθρώπινες απώλειες τέτοιας κλίμακας που θα νομιμοποιούσαν στα μάτια του μουσουλμανικού κόσμου κάθε επιθετική ενέργεια κατά του Ισραήλ σε βάθος πολλών χρόνων. Θα διαιωνιζόταν έτσι, ολοένα οξύτερος, ένας φαύλος κύκλος βίας που δεν θα ενέπλεκε μόνο τους άμεσα ενδιαφερόμενους.
Η Ελλάδα δεν εξαιρείται από αυτή τη συνθήκη. Η κυβέρνηση της Αθήνας αντιδρά στις εξελίξεις απομακρυνόμενη από μια διπλωματική παράδοση δεκαετιών στο Μεσανατολικό, παράδοση λελογισμένης ουδετερότητας. Η παρουσία της φρεγάτας του ΠΝ «Ψαρά» στα σκάφη συνοδείας του αμερικανικού αεροπλανοφόρου «USS General R. Ford», που πλέει ανοιχτά των ακτών του Ισραήλ δίκην υπόμνησης στους Παλαιστίνιους «ποιος κάνει κουμάντο εδώ», είναι ένα δείγμα. Η τοποθέτηση, δια στόματος πρωθυπουργού και υπουργού Εξωτερικών, υπέρ του Ισραήλ και του δικαιώματός του στην αυτοάμυνα, χωρίς αναφορά, έστω έμμεση, στα δικαιώματα του παλαιστινιακού λαού, είναι ένα άλλο δείγμα. Στο ίδιο μήκος κύματος το τηλεφώνημα της προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας στον ισραηλινό ομόλογό της, για να επαναλάβει την απερίφραστη καταδίκη της βάρβαρης και αποτρόπαιης επίθεσης της Χαμάς και να εκφράσει την αλληλεγγύη της Ελλάδας στο Ισραήλ και στο αναφαίρετο δικαίωμά του στην αυτοάμυνα, με σεβασμό στους κανόνες του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.
Κατά πόσο η σεμνοπρεπής μονομέρεια καθιστά την Αθήνα περισσότερο αρεστή στην Ουάσιγκτον από ό,τι την Άγκυρα, είναι ένα θέμα. Ένα άλλο είναι αν έχουν αξιολογηθεί επαρκώς τα προβλήματα που προκύπτουν από την υιοθέτηση μιας μονοδιάστατης πολιτικής απέναντι σε έναν κόσμο, τον ισλαμικό, που δηλώνει παρών στην περιοχή από τον 7ο μεταχριστιανικό αιώνα. Η Δύση, πρόσφατος επισκέπτης, υστερεί στην κατανόηση της πολυπλοκότητας του σύγχρονου κόσμου, δυστυχώς. Δυστυχώς η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση δεν έχει μέλλον. Το «ουκρανικό στοίχημα» μάλλον απώλειες παρά κέρδη αποδίδει, βλέπε Πολωνία κλπ. Αντίστοιχα το Μεσανατολικό. Η Άγκυρα έχει βγάλει τα συμπεράσματά της και κινείται αναλόγως. Η Αθήνα ακινητεί στη σωστή πλευρά της Ιστορίας.
Η ΕΠΟΧΗ
