Συνεντεύξεις

Κώστας Γαβράς: «Πρέπει να τελειώνουμε με τον άγριο καπιταλισμό»

Έλσα Σπυριδοπούλου – Μια συνάντηση με τον σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά δεν σε απογοητεύει ποτέ. Στα 85 του χρόνια, ο σπουδαίος κινηματογραφιστής παραμένει γεμάτος ενέργεια και με πνεύμα σπινθηροβόλο. Αυτό ‘έλαμψε’ και κατά τη διάρκεια της συζήτησης στο ραδιόφωνο 93.4 Στο Κόκκινο Θεσσαλονίκης, στην εκπομπή «Με μια Ομπρέλα Κόκκινη» των Στράτου Κερσανίδη και Έλσας Σπυριδοπούλου.

Αφορμή αποτέλεσε η επίσκεψη του στη Θεσσαλονίκη για να παρουσιάσει το βιβλίο του «Αυτοβιογραφία- Πήγαινε εκεί όπου είναι αδύνατο να πας» (εκδόσεις Gutenberg). Θέλησε να γράψει αυτό το βιβλίο, όπως μας είπε, «και για εξηγήσω πώς γίνεται μια ταινία, που είναι μια ιδέα, ένα πάθος, αλλά και για να γνωρίζουν τα εγγόνια μου τις λεπτομέρειες της ζωής μου».

Κάπως έτσι αρχίσαμε να ξετυλίγουμε την πορεία του. Από τις αρχές του 1950 που 20χρονο αγόρι βρέθηκε στη Γαλλία για σπουδές, καθώς στην Ελλάδα ο πατέρας του είχε χαρακτηριστεί ως κομμουνιστής – «και ας μην ήταν ποτέ. Ήταν αντιβασιλικός», όπως σημείωσε – και τρόπος να σπουδάσει ο νεαρός Γαβράς δεν υπήρχε, λόγω… κοινωνικών φρονημάτων. «Ήθελα όμως να δραπετεύσω από όλο το σκηνικό της Ελλάδας, να βρω μια άλλη ζωή» ανέφερε.

Γνωριμίες και έρωτας

Η Ελλάδα ωστόσο δεν σταμάτησε να τον ακολουθεί μέχρι και σήμερα. Μπορεί να έγραψε το βιβλίο του στα γαλλικά -«για να είμαι σίγουρος ότι δεν θα υπάρξει καμία παρέμβαση» όπως τόνισε-, η γλώσσα και η σκέψη του όμως είναι γεμάτες από Ελλάδα και αυτό διαπερνά όλη την πορεία του. Από τη στιγμή που άρχισε να δημιουργεί ταινίες, μέχρι τις γνωριμίες και φιλίες του με σπουδαία πρόσωπα –θρύλους τόσο του κινηματογραφικού, όσο και του πολιτικού στερεώματος.

Εκεί στη Γαλλία ήρθε και ο έρωτας και με τη Μισέλ Ρέι που αποδείχθηκε ισόβιος και ‘κάρπισε’ με τρία παιδιά (σ.σ. στο πρόσφατο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ήρθε στη Θεσσαλονίκη ο ένας γιος του, ο Ρομέν Γαβράς).

Ευρώπη και Ελλάδα

Και από τις ταινίες και την οικογένεια περάσαμε στην πολιτική. Αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του Κώστα Γαβρά. Μιλήσαμε για την κατάσταση στην Ευρώπη, στη Γαλλία, στην Ελλάδα.

«Φτάσαμε εδώ που είμαστε, σε μια Ευρώπη που κυριαρχεί το χρήμα, γιατί εκείνοι που τη διοίκησαν, Μπαρόζο, Γιούνκερ κτλ την οδήγησαν προς κατευθύνσεις που δεν μοιάζουν καθόλου με την Ευρώπη των αξιών. Σ’αυτό πρέπει να ξαναγυρίσουμε, στην Ευρώπη του ονείρου» σημείωσε.

Για την Ελλάδα δε, ρώτησε όπως πάντα «εσείς πώς τα βλέπετε τα πράγματα;» και μιλήσαμε για την πορεία της τωρινής κυβέρνησης από το 2015 έως σήμερα. «Το 2015 έλεγα ότι είναι νέοι οι άνθρωποι που ανέλαβαν, αφήστε τους να κάνουν την πολιτική τους μέσα σ’αυτό το ‘τέρας’ που λέγεται Ευρώπη. Μέχρι σήμερα ο Τσίπρας έκανε εκείνο που έκανε. Μπορούσε να κάνει αλλιώς; Δεν γνωρίζω… Το μεγάλο πρόβλημα της πολιτικής είναι αυτό το ερώτημα. Πρέπει να πιστεύουμε όμως στην ελπίδα. Η χώρα αυτή πέρασε από τρομακτικές καταστάσεις και όχι μόνο εξαιτίας των άλλων, των έξω. Πρέπει να αλλάξουμε βαθιά πολλά πράγματα, την νοοτροπία του ατομικισμού και του εξυπνακισμού», υποστήριξε.

Επιπλέον, πρέπει να βρούμε νέα ιδεολογία όπως τόνισε. «Οι ιδεολογίες προσπάθησαν να κάνουν πράγματα. Όπως ο κομμουνισμός που τον είχαμε για λύση και εξελίχτηκε σε καταστροφή εντέλει. Πάντοτε όμως πρέπει να υπάρχει μια ιδεολογία που να αντιστοιχεί στην ανάγκη του κόσμου τη συγκεκριμένη στιγμή. Λένε ‘πεθάνανε οι ιδεολογίες’. Μα αυτό είναι γελοίο! Δεν μπορείς να ζήσεις σε μια κοινωνία χωρίς αυτές. Σήμερα ποιά είναι η ιδεολογία; Ο άγριος καπιταλισμός! Ο ατομικισμός. Πρέπει να τελειώσουμε όμως με αυτό, να πάμε παρακάτω».

Επόμενο σχέδιο

Στη νέα ταινία που ετοιμάζει ο Κώστας Γαβράς, ‘καμβάς’ του θα είναι η σχέση Ευρώπης- Ελλάδας. Ξεκίνησε το σενάριο με αφορμή το νέο βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη «Ανίκητοι Ηττημένοι» και τα γυρίσματα αναμένεται να αρχίσουν τον Απρίλη στην Ελλάδα και στη Θεσσαλονίκη.

Τα σχέδια του λοιπόν,- ευτυχώς για όλους μας-, δεν σταματούν. Και εάν στα 22 του χρόνια τότε, δεν φοβόταν τίποτα – λόγω νεότητας!- σήμερα, υπάρχει κάτι που να φοβάται;, τον ρωτήσαμε λίγο πριν τον αποχαιρετήσουμε. «Κατάλαβα αρκετά νωρίς ότι δεν είμαστε αθάνατοι. Αν ήμουν ο μόνος που θα πέθαινα δεν θα το δεχόμουν. Αλλά αφού αυτό ισχύει για όλους…», απάντησε γελώντας.

Αμέσως μετά, ο κ. Γαβράς παρουσίασε επίσημα το βιβλίο του στον ‘Ιανό’ παρέα με τους Γιάννη Ζουμπουλάκη και Γιάννη Μαμάη (σ.σ. τη Δευτέρα 3 Δεκεμβρίου θα βρεθεί και στον Ιανό Αθήνας για να υπογράψει το βιβλίο του). Στο πατάρι του βιβλιοπωλείου δεν χωρούσε… κουνούπι. Και αφού ολοκληρώθηκε η εκδήλωση, υπομονετικός, χαμογελαστός και ευγενής όπως πάντα, έμεινε εκεί να υπογράφει βιβλία, αλλά και να συζητάει με τον κόσμο, επί τουλάχιστον μία ώρα!

Πηγή: Στο Κόκκινο