Ποιο είναι το «αναπτυξιακό» όραμα που επιτρέπει τη μετατροπή των οικοσυστημάτων από κοινόχρηστα δημόσια αγαθά, όπως ορίζει το Σύνταγμα, σε οικόπεδα με θέα που χαρίζονται σε ιδιώτες οι οποίοι αποκαλούνται επενδυτές στρατηγικοί και στους οποίους προβλέπεται ενίσχυση έως και 75% και σημαντικές φοροαπαλλαγές;
Για τους επενδυτές, στρατηγικούς ή μη, η Πολιτεία έχει μεριμνήσει να άρει και τα τελευταία προσκόμματα. Μπορούν να πράξουν ό,τι επιθυμούν: να βεβηλώσουν περιοχές προστατευμένες και απόλυτης προτεραιότητας, να αποκλείσουν την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών, να τις ιδιωτικοποιήσουν. Λόγο δεν έχουν να δώσουν σε κανέναν.
Τι προσφέρουν αυτές οι φαραωνικές επενδύσεις σε ακτές και παραλίες στις τοπικές κοινωνίες πέρα από ελάχιστες κακοπληρωμένες θέσεις εργασίας; Τι προσφέρουν αυτές οι επενδύσεις όταν δρουν εις βάρος της πρωτογενούς παραγωγής, αφού εκτός των άλλων τα παράκτια οικοσυστήματα διακρίνονται για την πολύ υψηλή βιολογική παραγωγικότητά τους;
Και όταν η περιβαλλοντική κακοποίηση των περιοχών αυτών τις καταστήσει μη ελκυστικές, τι θα έχει απομείνει στις τοπικές αυτές κοινωνίες;
Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος στις νότιες και ανατολικές ακτές της Μεσογείου κοστίζει από 2% έως και 8% του ετήσιου ΑΕΠ.
Ηδη στην Κρήτη ο Μπάλος και το Ελαφονήσι, εξαιτίας της ανεξέλεγκτης τουριστικής «ανάπτυξης», εκθρονίζονται από τις πρώτες θέσεις, σύμφωνα με τις παγκόσμιες τουριστικές πλατφόρμες.
Και όπως είπε στη συγκλονιστική παρέμβασή της στο δημοτικό συμβούλιο Κισσάμου για τη νέα επένδυση που δρομολογείται στα Φαλάσαρνα στην Κρήτη μια κάτοικος της περιοχής, «Ο άνθρωπος θα εκμεταλλευτεί το περιβάλλον του για να ζήσει, αλλά το θέμα είναι: Θα το διαλύσει; Θα το εκμεταλλευτεί; Θα σφάξεις την κότα που κάνει τα χρυσά αυγά ή θα την ταΐζεις να σου γεννάει κάθε μέρα από ένα αυγό; Σκεφτείτε το…».
Οι επενδυτές, στρατηγικοί ή μη, επελαύνουν σε περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και τις καθιστούν ούτε λίγο ούτε πολύ προσωπικά τους φέουδα.
850 κλίνες ήπιας ανάπτυξης;
Στα Φαλάσαρνα, όπως ήδη έχει γράψει η «Εφ.Συν.» σε ρεπορτάζ του Μάριου Διονέλλη, δυτικά των Χανίων, βρίσκονται δύο από τις δημοφιλέστερες, ιδιαίτερου κάλλους παραλίες. Περιοχή Natura όπου φύεται το κρινάκι Androcymbium rechingeri (όπως και στη Γραμβούσα και στο Ελαφονήσι) και πουθενά αλλού στον πλανήτη, ενώ κινδυνεύει με εξαφάνιση σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας.
Η οικογένεια Τσατσαρωνάκη της αρτοποιίας «Το Μάννα» –γνωστή για τις στενές επιχειρηματικές επαφές της με την οικογένεια Μητσοτάκη– δρομολογεί ένα νέο τουριστικό project που αφορά επένδυση ύψους 69 εκατομμυρίων ευρώ σε έκταση 119 στρεμμάτων στα Φαλάσαρνα.
Πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της νέα εταιρείας που συστήνεται «Αειφόρες Τουριστικές Επιχειρήσεις Φαλάσαρνα Α.Ε.» αναλαμβάνει η Ελένη Τσατσαρωνάκη.
Σύμφωνα με το project, θα κατασκευαστεί ξενοδοχειακή μονάδα πέντε αστέρων με 850 κλίνες. Στη μεγάλη αμμουδιά των Φαλασάρνων Παχιά Αμμος (απόλυτης προστασίας) θα κατασκευαστούν μπανγκαλόους, ενώ στο πάνω τμήμα (πάνω από τα γκρεμνά) θα δημιουργηθεί τουριστικό χωριό με διώροφα κτίρια. Το project προβλέπει και βιολογικό καθαρισμό σε μια έκταση δέκα στρεμμάτων εντός της προστατευόμενης περιοχής.
Βεβαίως, όταν γίνεται λόγος για 850 κλίνες και συντελεστή δόμησης στο 0,15, δεν πρόκειται περί ήπιας τουριστικής ανάπτυξης. Ούτε όταν καταπατάς την προστατευόμενη περιοχή όπου φύεται το κρινάκι, παραβιάζοντας ενωσιακές οδηγίες ενταγμένες στο ελληνικό δίκαιο. Οταν, δε, προβλέπονται κατοικίες και κάτω από τα «γκρεμνά», δηλαδή πάνω στην παραλία, τότε είναι δεδομένη η έλλειψη ελεύθερης πρόσβασης στην παραλία.
Το πρώτο όχι
Στις 25 Αυγούστου συνεδριάζει για το θέμα αυτό η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής του Δήμου Κισσάμου και ομόφωνα γνωμοδοτεί αρνητικά. Οπως σημειώνεται:
1. «Οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (ΕΜΠ) για τις περιοχές του Δικτύου Natura Δυτικής Κρήτης έχουν ανατεθεί και βρίσκονται στο τελικό στάδιο εκπόνησης. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται και η περιοχή Φαλάσαρνα. Επομένως η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων δεν μπορεί να προχωρήσει πριν την ολοκλήρωση των ΕΜΠ.
Η επίπεδη παραθαλάσσια περιοχή με την ονομασία Παχιά Άμμος, η οποία εκτείνεται από βορρά προς νότο από τη βάση του υψώματος (περίπου ισοϋψής των 20 μ.) και περιλαμβάνει φερόμενη ιδιοκτησία και παλαιό αιγιαλό ευρίσκεται σε περιοχή της οδηγίας 92/43 ΕΟΚ, δηλ. οριοθετημένη περιοχή όπου προηγείται η διατήρηση, φυσική αναγέννηση και επέκταση του είδους προτεραιότητας Andtocymbium rechingeri καθώς και των αμμοθινών και όλων των ειδών φυσικής βλάστησης που ευδοκιμούν, εντός των οποίων, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να δεχθεί κανενός είδους δραστηριότητα, πολύ περισσότερο κανενός είδους κατασκευές.
Βάσει των υφιστάμενων δεδομένων ύδρευσης της περιοχής και του μεγέθους της δραστηριότητας, ο Δήμος Κισσάμου αδυνατεί να παράσχει νερό ύδρευσης τόσο στις αναγκαίες σταθερές ποσότητες όσο και ασφαλές για τη δημόσια υγεία. […]
Τέλος, το προτεινόμενο Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο δεν είναι στην κατεύθυνση του εγκεκριμένου Περιφερειακού Χωροταξικού Σχεδιασμού, σύμφωνα με το οποίο στα Δυτικά παράλια Κρήτης δίνεται κατεύθυνση για ανάπτυξη ήπιας μορφής επιτρεπομένων δραστηριοτήτων».
Εύλογα, λοιπόν, η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής του Δήμου Κισσάμου έθεσε με τη γνωμοδότησή της τα εξής ζητήματα:
Πώς μπορούμε να εγκρίνουμε μια ΣΜΠΕ όταν οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες που θα θέσουν το πλαίσιο διαχείρισης και που –σημειωτέον και όχι τυχαία έχουν καθυστερήσει ανεπίτρεπτα– δεν έχουν ακόμη εκδοθεί;
Πώς είναι δυνατόν να εγκρίνουμε κατασκευαστικές δραστηριότητες σε περιοχή προστασίας που δεν μπορούν να δεχτούν κανενός είδους δραστηριότητα και ενώ, επίσης, ο Δήμος Κισσάμου αδυνατεί να παράσχει νερό ύδρευσης, καθώς στην περιοχή υπάρχουν και πολλά θερμοκήπια αλλά και άλλες τουριστικές επιχειρήσεις;
Τα φέουδα
Η αρνητική γνωμοδότηση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής πέφτει σαν βόμβα, προκαλώντας την τεράστια ενόχληση της διευθύνουσας συμβούλου και προέδρου Ελένης Τσατσαρωνάκη. Στο δημοτικό συμβούλιο του Κισσάμου που συγκαλείται στις 8 Σεπτέμβρη η κ. Τσατσαρωνάκη παρίσταται.
Η στάση της χαρακτηρίζεται προσβλητική από τους δημοτικούς συμβούλους που εκφράζουν ενστάσεις για την επένδυση. Παρεμβαίνει διαρκώς κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης και συμπεριφερόμενη υπεροπτικά και απαξιωτικά προς τον δήμαρχο και τα μέλη της επιτροπής που αρνούνται να πάρουν πίσω την αρνητική τους ψήφο. Και αυτό γιατί στο ενδιάμεσο έχουν ασκηθεί τέτοιες πρωτοφανείς πιέσεις, που ένας εκ των συμβούλων αναθεωρεί και ψηφίζει θετικά για την επένδυση.
Χαρακτηριστικά είναι τα αποσπάσματα σύμφωνα με τα Πρακτικά της συνεδρίασης:
«Τσατσαρωνάκη: Η ποιότητα ζωής λέει αρνούμαι, καταψηφίζω δεν λέει ναι θετικά αλλά με προϋποθέσεις.
Πρόεδρος: Το ίδιο είναι.
Τσατσαρωνάκη: Είναι όχι στην επένδυση… να ανακαλέσετε αν δεν έχετε αντίρρηση. Αλλο είναι θετικός με προϋποθέσεις και άλλο αρνούμαι.
Δημοτικός σύμβουλος: Γνωμοδοτήσαμε, απλά να πούμε μια γνώμη
Τσατσαρωνάκη: Δεν είπες γνώμη…
Δημοτικός σύμβουλος: Εμείς σαν Ποιότητα Ζωής ψηφίσαμε ότι πρέπει να γίνουν κάποια πράγματα.
Τσατσαρωνάκη: Να είστε καλά, να είστε καλά.
Δημοτικός σύμβουλος: Εγώ άκουσα προηγουμένως, δεν σε διέκοψα.
Τσατσαρωνάκη: Να σου πω, δικαστήριο θα κάνουμε;»
Κατά τη συνεδρίαση επιβεβαιώνονται σοβαρές παραβλέψεις της μελέτης. Στην ερώτηση, δε, που τίθεται για τους μελετητές σχολιάζεται χαρακτηριστικά: «Σοβαροί επιστήμονες είναι. Ομως έκαναν το εξής λάθος. Προστάτεψαν τον εργοδότη τους πολύ παραπάνω από όσο έπρεπε. Εκεί έχουν ξεφύγει λίγο τα πράγματα»!
Ομως δεν απουσίασαν –και κάτι τέτοιο δεν συνιστά έκπληξη– παρεμβάσεις δημοτικών συμβούλων, οι οποίοι, παραγνωρίζοντας εξ ολοκλήρου τον θεσμικό τους ρόλο, έσπευσαν να υποβάλουν τα διαπιστευτήρια της θετικής στάσης τους προς την Ελένη Τσατσαρωνάκη.
«Δημοτική Σύμβουλος: Να της πούμε και ένα ευχαριστώ που εκτός από την προσφορά που κάνει στον τόπο μας θέλει να δραστηριοποιηθεί σε μια τέτοια επένδυση που κάνει στον τόπο μας που θα μπορούσε ανά πάσα στιγμή να πάει οπουδήποτε ήθελε. Αντί λοιπόν να είμαστε εδώ να της πούμε και ένα ευχαριστώ να γνωμοδοτήσουμε όλοι υπέρ σε αυτήν την προσπάθεια, τρωγόμαστε μεταξύ μας».
«Δημοτικός σύμβουλος: Ηρθε μια απόφαση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής που δεν γράφει το αν γίνει αυτό θα αλλάξει η απόφαση… Γράφει ξεκάθαρα ότι γνωμοδοτεί αρνητικά. Οπως είπε και η κ. Τσατσαρωνάκη και νομίζω εκεί οφείλονται τα υπόλοιπα, είναι θέμα άγνοιας… Δεν υπάρχει όραμα…»
«Ευτυχώς που είναι η οικογένεια Τσατσαρωνάκη που ζει και δραστηριοποιείται εδώ…».
Από τις παρεμβάσεις που έγιναν κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης ξεχωρίζει αυτή του δημοτικού συμβούλου της Λαϊκής Ενότητας Γιώργου Φραγκιουδάκη:
«Γνωρίζουμε λοιπόν το τι θέτει ο καθένας σαν ανάπτυξη στο μυαλό του ότι έχει πολλές παραμέτρους. Για εμάς ανάπτυξη σε έναν τόπο δεν είναι να κερδίζουν αυτοί που έχουν, είναι να κερδίζουν οι πολλοί. Οταν λοιπόν χάνουμε το νόημα της λέξης και λέμε ήπια ανάπτυξη με 850 κλίνες ξενοδοχείο, δεν έχει νόημα να κουβεντιάζουμε. Δεν θεωρείται αυτό το πράγμα ήπια τουριστική ανάπτυξη. Είναι ανάπτυξη για την οικογένεια Τσατσαρωνάκη. Είναι ανάπτυξη για όλους αυτούς που κινούνται γύρω γύρω από αυτό το φάσμα. Δεν είναι όμως για αυτόν που στη Μαλάθυρο δεν έχει νερό να πιει… Οταν λέμε για ανάπτυξη, δεν μιλάμε μόνο για τους οικονομικά έχοντες, μιλάμε για όλον τον πληθυσμό. Και όταν έρχεται το τέλος του χρόνου και μοιράζεις τα λεφτά, ο εργαζόμενος στα ξενοδοχεία παίρνει 750 ευρώ το μήνα, ενώ ο ξενοδόχος παίρνει πολύ περισσότερα. Γι’ αυτό το λόγο εγώ θεωρώ ότι η απόφαση της Ποιότητας Ζωής είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Γιατί αυτή τη γη δεν την διαχειριζόμαστε εμείς, την έχουμε δανειστεί από τα παιδιά μας και αν στα παιδιά μας αύριο δεν έχουμε τι να αφήσουμε, είμαστε άξιοι της μοίρας μας. […] Λυπάμαι που είμαι μέλος αυτού του δημοτικού συμβουλίου».
Η πιο ηχηρή παρέμβαση όμως σημειώθηκε από μια κάτοικο της περιοχής, η οποία μάλιστα, σύμφωνα με δήλωσή της, είναι και συγγενής της Ελένης Τσατσαρωνάκη.
Η νύμφη Φαλασάρνη που πληγώσαμε
«Δεν αμφιβάλλω καθόλου για την ειλικρινή πρόθεση της κ. Τσατσαρωνάκη. Το θέμα όμως είναι η πράξη. Και αυτό που βλέπω εγώ στο χωριό μου είναι μια τεράστια ανυπολόγιστη καταστροφή και κανείς δεν μιλάει. Ας πούμε ότι είχαμε την τύχη να έχουμε τη νύμφη Φαλασάρνη, μια πανέμορφη νέα. Ολοι οι άντρες θέλουν μια όμορφη γυναίκα, μα όλοι, είμαι σίγουρη. Αλλά υπάρχουν δυο τρόποι. Μπορείς να την πλησιάσεις ευγενικά, να δείξεις την καλή σου πρόθεση κι εφόσον έχεις τη συγκατάθεσή της να ενωθείτε. Κι αυτό είναι κάτι πολύ όμορφο.
Αλλά μπορείς και να την αρπάξεις. Να τη βιάσεις, να την ξεσκίσεις. Εμείς αυτό κάνουμε.
Τη νύμφη Φαλασάρνη την έχουμε ξεσκίσει με όλους τους τρόπους και κανείς δεν μιλάει. Και πάλι δεν θα μιλούσα, εάν δεν ήταν οι πρόσφατες καταστροφές. Εγώ ξέρω πότε και από ποιους έγιναν όλες αυτές οι καταστροφές οι τεράστιες με πολλή ευθύνη των αρχόντων των δικών μας, οι οποίοι θεωρούσαν ότι είναι το συμφέρον του τόπου. Αλλά έστω πριν από πενήντα χρόνια, γιατί είμαι και μεγάλη εγώ. Πριν από πενήντα χρόνια δεν αντιλαμβάνονταν πόσο έγκλημα είναι να πάρεις τους αμμόλοφους ύψους τριών μέτρων και να αδειάσεις όλη την παραλία.
Σήμερα όμως; Δεν το γνωρίζουμε; Το να γίνεται όμως τώρα μέσα στους δυο τελευταίους μήνες η καταστροφή των τελευταίων και να σχεδιάζουν να ρίξουν όλους τους τελευταίους αμμόλοφους κατά μήκος της παραλίας και κανείς να μη μιλάει. Οπως επίσης κανείς να μη μιλάει για τις καταπατήσεις και τις υπερβάσεις στις ομπρέλες και σε όλα αυτά. Αυτό είναι ευθύνη του δήμου. Η πράξη λοιπόν απέχει πάρα πολύ από τα λόγια που όλοι τα λέτε όμορφα, αλλά στην πράξη όλοι σας, και έχετε τεράστια ευθύνη γι’ αυτό, καταστρέφετε και ξεσκίζετε τον τόπο.
Μερικοί από το χωριό νομίζουν ότι είμαι γραφική γιατί ονειρεύομαι πώς ήταν πριν από τριάντα χρόνια ή πενήντα. Οχι δεν ήταν πριν τριάντα και πριν πενήντα χρόνια. Ηταν εκατοντάδες χρόνια. Ετσι και εμείς τον καταστρέψαμε σε μια ζωή και δεν έχουμε το δικαίωμα. Γιατί αυτός ο τόπος δεν ανήκει στις μικρές ζωές μας και στην κακομοιριά μας και στα ελάχιστα συμφέροντα της τσέπης μας. Δημιουργήθηκε από μια φύση, οι αμμοθίνες, οι παραλίες, οι χελώνες που γεννούσαν και που δεν έχουμε το δικαίωμα στις παραλίες που γεννάνε. Γιατί γεννάνε και στην Παχιά Αμμούτσα και στη Βρωμόλιμνη. Εχω φωτογραφίες και έχω δει χελωνάκια να βγαίνουν και δεν επιτρέπεται σε αυτές τις παραλίες να κινούνται οι γουρούνες για να κουβαλάνε καφέδες. Ομως κινούνται και κανείς δεν μιλάει… Ο άνθρωπος θα εκμεταλλευτεί το περιβάλλον του για να ζήσει αλλά το θέμα είναι: Θα το διαλύσει; Θα το εκμεταλλευτεί; Θα σφάξεις την κότα που κάνει τα χρυσά αυγά ή θα την ταΐζεις να σου γεννάει κάθε μέρα από ένα αυγό; Σκεφτείτε το….»
Ο βασιλιάς είναι γυμνός…
Στην επόμενη σύγκληση του δημοτικού συμβουλίου παρουσιάστηκε η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων με παρόντες και τους μελετητές. Σε αυτή τη σύγκληση επιβεβαιώθηκε πανηγυρικά ότι οι παρατηρήσεις της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής είναι ορθές και όχι προϊόν άγνοιας, όπως με εμμονή επαναλαμβάνει ο πρώην δήμαρχος Θ. Σταθάκης. Και αυτή η σύγκληση του δημοτικού συμβουλίου σφραγίστηκε από τους υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς της Ελένης Τσατσαρωνάκη προς τον δήμαρχο Γ. Μυλωνάκη και προς τον πρόεδρο της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής Γ. Χαχλάκη, προκαλώντας την οργή δημοτικών συμβούλων και πολιτών. Δόθηκαν αόριστες διαβεβαιώσεις για προσαρμογή της μελέτης, ενώ έγινε λόγος, πετώντας την μπάλα στην εξέδρα, για «συνδιαχείριση της περιοχής όπου φύεται το κρινάκι Androcymbium rechingeri».
Ως προς την παρουσία των οχημάτων πάνω στην παραλία, άπαντες συμφώνησαν ότι πρόκειται περί πολύ μεγάλου προβλήματος. Και χρειάστηκε για μια ακόμη φορά η παρέμβαση μιας κατοίκου της περιοχής, η οποία εκστόμισε αυτό που όλοι γνωρίζουν: «Μα τα αυτοκίνητα παρκάρουν εκεί που υπάρχουν οι επιχειρήσεις της επενδύτριας και η μουσική ηχορρύπανση προέρχεται από καταστήματα της ιδιοκτησίας της!»
Μερικές ημέρες μετά συγκαλείται συνεδρίαση του Τοπικού Συμβουλίου Πλατάνου. Οι πιέσεις είναι ασφυκτικές και το τοπικό συμβούλιο γνωμοδοτεί θετικά υπό τους εξής όρους: Πρώτον, να εξασφαλιστεί από τη μελέτη και να εγκριθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες ότι ο βιολογικός καθαρισμός θα εγκατασταθεί σε πιο κατάλληλο σημείο, ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης της περιοχής και, δεύτερον, να μελετηθεί και εξειδικευτεί ιδιαιτέρως ο τρόπος και η διαχείριση ύδρευσης και άρδευσης. «Το πρόβλημα στην περιοχή μας είναι υπαρκτό, το ζούμε καθημερινά και σίγουρα με τα σημερινά δεδομένα δεν μπορούν να καλυφθούν οι ανάγκες μιας τέτοιας επένδυσης».
Κατά την ψηφοφορία μειοψήφησε ο πρόεδρος της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής…
Ο πρώην δήμαρχος Θ. Σταθάκης με άρθρο του παρεμβαίνει: «Επειδή ήρθε ένας επενδυτής που τον γνωρίζουμε και την προσφορά του (στον τόπο), δίχως να ζητήσει ανταλλάγματα από κανένα; […] Ηρθε από μόνος του και ζήτησε ανθρώπινα στο δημοτικό συμβούλιο “μην ψηφίσετε πριν δείτε”. […] Ο Δήμος Κισσάμου είναι υπέρ της επένδυσης, αλλά απαρέγκλιτα να προστατευτεί αυτό και εκείνο και το άλλο και το παρ’ άλλο, θα λέγαμε και προς τον επενδυτή, “έλα να κάνουμε αυτό και το άλλο και το παρ’ άλλο, προς όφελος του συνόλου της Περιοχής”. […] Σε κάθε περίπτωση καταδικάζω την ένταση και το ύφος της εκπροσώπου της εταιρείας κατανοώντας πλήρως την αγανάκτησή της, βλέποντας τον εμπαιγμό που βίωσε».
Ομως η σχεδιαζόμενη επένδυση προκάλεσε και σοβαρές πολιτικές αναταράξεις.
Σφάζονται παλικάρια στην ποδιά της επενδύτριας
Στις 26 Σεπτεμβρίου η Τοπική ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. εκδίδει ανακοίνωση, σύμφωνα με την οποία, «η συγκεκριμένη επενδυτική δραστηριότητα αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για το σύνολο της κοινωνίας της Κισσάμου, αφού στο σύνολό της θα συμβάλει στην αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος και στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας, κατά τρόπο περιβαλλοντικά βιώσιμο. […] Ως εκ τούτου, καλούμε το σύνολο των εμπλεκομένων, αφού διευθετηθούν όλα τα εμπόδια, που προέκυψαν, να αναγνωρίσουν τα οφέλη μίας τέτοιας επενδυτικής δραστηριότητας και να την υποστηρίξουν στο σύνολό της».
Την ίδια μέρα, ο γραμματέας της Τ.Ο. ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. Γ. Καστανάκης, με παρέμβασή του στο ραδιόφωνο του Αντέννα Δ. Κρήτης, δηλώνει: «Δεν είναι τιμή για την Κίσσαμο μια ιδιωτική επένδυση. Ο εκπρόσωπος Τύπου του κόμματος έβγαλε δική του ανακοίνωση και ως εκ τούτου καθαιρείται. Να σεβαστεί τον τόπο η κ. Τσατσαρωνάκη. Ο κύριος φόβος μας αφορά στην ιδιωτικοποίηση της παραλίας. Επίσης υπάρχει τεράστιο θέμα με τον βιολογικό καθαρισμό, ενώ απαιτούνται σύμφωνα με τη μελέτη 80 κυβικά νερού την ημέρα, όταν υπάρχει πρόβλημα τεράστιο στην περιοχή με το νερό, καθώς υπάρχουν θερμοκήπια και άλλες τουριστικές εγκαταστάσεις εκεί!»
Την επόμενη μέρα εκδίδεται νέα ανακοίνωση από το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ.: «Θεωρούμε ότι η συγκεκριμένη επένδυση θα συμβάλει στην αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος της επαρχίας μας. Βασική προϋπόθεση για κάθε επένδυση είναι ότι θα πρέπει να εφαρμόζει και να υπακούει με απόλυτη ακρίβεια στις επιταγές της περιβαλλοντικής νομοθεσίας…»
Ανακοίνωση εκδίδεται και από τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., στην οποία σημειώνονται τα εξής: «Το “δυνάμωμα των φωνών” οφείλεται στην έντονη υποβάθμιση που έχουν υποστεί, εμβληματικές περιοχές όπως Λαφονήσι, Μπάλος, Φαλάσαρνα, από μακρόχρονη, αλόγιστη και αρπακτικού χαρακτήρα οικονομική εκμετάλλευση. Εξάλλου, για την προφανή και μετρήσιμη υποβάθμιση, η Ελλάδα είναι υπόλογη στην ευρωπαϊκή νομοθεσία, ειδικά σε ό,τι αφορά τους οικότοπους και τα είδη προτεραιότητας για την Ε.Ε. (μεταξύ άλλων κέδροι, κρινάκι Androcymbium, λιμνοθάλασσα).
Ηδη πριν 30 χρόνια, όταν οι περιοχές αυτές εντάσσονταν στο πανευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000, γνωρίζαμε ότι έπρεπε να συνταχθούν Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (ΕΠΜ) οι οποίες, μετά από γνωμοδότηση του Συμβουλίου της Επικρατείας, να κυρωθούν με Προεδρικά Διατάγματα […]. Κόντρα στο αρχικό ψευτοδίλημμα, κόντρα στο καφενειακό “οι οικολόγοι που δεν θέλουν την ανάπτυξη”, ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. ανέκαθεν υποστήριζε σταθερά τη θέσπιση χωροταξικών, πολεοδομικών και περιβαλλοντικών κανόνων αλλά και ειδικότερων ρυθμίσεων για τις προστατευόμενες περιοχές. Επί κυβέρνησής του, εγκρίθηκε η ΕΠΜ του Λαφονησιού (χωρίς εντούτοις να προλάβει να ολοκληρωθεί με Προεδρικό Διάταγμα) και δόθηκαν 17 εκατ. ευρώ για τη σύνταξη ΕΠΜ και Προεδρικών Διαταγμάτων και για τις 446 περιοχές Natura 2000 της Ελλάδας. Η διαδικασία αυτή προχωρά με τραγικές καθυστερήσεις από την τωρινή κυβέρνηση της Ν.Δ., καθυστερήσεις που γεννούν βάσιμες αμφιβολίες για την πρόθεσή της να ολοκληρώσει τις διαδικασίες ως το στάδιο των Πρ. Διαταγμάτων.
Οποιος ενδιαφέρεται για τη σωτηρία και την ορθολογική ανάπτυξη των προστατευόμενων περιοχών δεν φέρνει, όπως η κυβέρνηση της Ν.Δ., απανωτούς νόμους οι οποίοι επιτρέπουν ό,τι επιθυμεί κάθε επενδυτής ή “επενδυτής” στις περιοχές αυτές. Δεν μαγειρεύει “νόμιμες” παρεκκλίσεις από την υφιστάμενη νομοθεσία που η ίδια κουτσούρεψε. Δεν καθυστερεί, με κάθε δυνατή πρόφαση».
Ανακοίνωση εξέδωσε και η Οικολογική Πρωτοβουλία Χανίων που θέτει τον δάκτυλον εις τον τύπον των ήλων: «Δυστυχώς, η υπερ-τουριστική φρενίτιδα στέλνει όχι μόνο χιλιάδες επιπλέον τουρίστες σε συγκεκριμένες ακτές αλλά και προωθεί και καλύπτει ανεξέλεγκτες καταστροφικές για το περιβάλλον παρεμβάσεις ακόμη και σε προστατευόμενες περιοχές NATURA 2000 όπως τα Φαλάσαρνα και το Λαφονήσι.
Στο βωμό του κέρδους κάποιων λίγων, ομπρελοκαθίσματα επεκτείνονται συνεχώς σε βάρος των αμμόλοφων (αμμοθινών), αγνοώντας την τεράστια σημασία που παίζουν στην οικολογική ισορροπία.
Ενα από τα βασικά ζητήματα που θα πρέπει πλέον να δούμε σε αυτές τις ακτές είναι επίσης το όριο επισκεπτών, η φέρουσα ικανότητα, πόσα άτομα δηλαδή μπορούν να φιλοξενούν ταυτόχρονα (αυτό ισχύει και για τον Μπάλο), χωρίς να προκαλείται ανεπανόρθωτη καταστροφή.
Το να επιτρέπεται ανεξέλεγκτος αριθμός ατόμων ταυτόχρονα εκεί, γυρίζει ως μπούμερανγκ όχι μόνο για την περιβαλλοντική καταστροφή αλλά και για τους ίδιους τους τουρίστες που φεύγουν απογοητευμένοι και μεταφέρουν στις πατρίδες τους αυτή την κατάσταση.
Ως περιοχές NATURA 2000, Μπάλος, Φαλάσαρνα και Λαφονήσι θα έπρεπε να είχαν Φορείς Διαχείρισης με τη συμμετοχή ειδικών επιστημόνων, του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών, οικολογικών οργανώσεων. Αντί αυτού, η προηγούμενη κυβέρνηση έβαλε όλες τις περιοχές NATURA 2000 στην ευθύνη του Φορέα Διαχείρισης της Σαμαριάς χωρίς επιπλέον προσωπικό, ενώ η τωρινή κυβέρνηση φρόντισε για την κατάργηση και του Φορέα Διαχείρισης της Σαμαριάς και ανέλαβε τις αρμοδιότητές του ο ΟΦΥΠΕΚΑ στην Αθήνα!
Κάπως έτσι μένουν αφύλαχτες κι απροστάτευτες αυτές οι περιοχές κι ευάλωτες σε νέα μεγα-επενδυτικά σχέδια όπως στα Φαλάσαρνα, τα οποία πρόκειται να προσθέσουν χιλιάδες επιπλέον άτομα στις ίδιες ακτές για τις οποίες ήδη λέμε ότι ασφυκτιούν από κόσμο. Αυτό φυσικά θα είναι καταστροφικό και για το περιβάλλον και για τον ίδιο τον τουρισμό τελικά».
Μπάλος και Ελαφονήσι ή στο ίδιο έργο θεατές
Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς, διά του πρώην προέδρου του και νυν ερευνητή του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Πέτρου Λυμπεράκη, είχε προτείνει από το περασμένο έτος σειρά μέτρων για την προστασία της λιμνοθάλασσας του Μπάλου, για το Ελαφονήσι και τα Φαλάσαρνα.
Οπως υπογραμμιζόταν, «οι λιμνοθάλασσες αποτελούν οικότοπο προτεραιότητας. Ειδικά η λιμνοθάλασσα του Μπάλου είναι ξεχωριστή εξαιτίας του μικρού μεγέθους της, της συνεχούς ανάμιξης γλυκού και αλμυρού νερού, της μοναδικής σε επίπεδο Κρήτης βιοκοινότητας που συντηρεί καθώς και του ρόλου της ως σταθμός ανάπαυσης στις μεταναστευτικές διαδρομές των πουλιών. Η λιμνοθάλασσα απειλείται από τη συλλογή οστρακοειδών και άμμου, από τα απορρίμματα και από την ανεξέλεγκτη εισροή επισκεπτών.
Οι προτάσεις που είχαν κατατεθεί σημείωναν την ανάγκη να απαγορευτεί η χρήση της λιμνοθάλασσας και να επιτραπεί το μπάνιο των επισκεπτών στο εξωτερικό μέρος, στη βόρεια παραλία που είναι μεγάλη και ανοικτή ώστε να επανακάμψει η λιμνοθάλασσα. Στα Φαλάσαρνα προτάθηκε να κλείσουν οι χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων στο ανατολικό τμήμα της παραλίας ώστε οι επισκέπτες να παρκάρουν εκτός παραλίας και να κατασκευαστεί επίσης περίφραξη για την προστασία του Androcymbium rechingeri.
Για το Ελαφονήσι (σ.σ. όπου επί Τουρκοκρατίας έγινε η μεγαλύτερη σφαγή αμάχων στην Κρήτη) το κύριο πρόβλημα εντοπίζεται στην επέλαση των αυτοκινήτων στην προστατευόμενη περιοχή. Προτάθηκε η δημιουργία χώρων στάθμευσης περιμετρικά της προστατευόμενης περιοχής, η πιο αραιή τοποθέτηση ομπρελοκαθισμάτων και η επιτήρηση (περίφραξη) του χώρου για την προστασία και του κεδροδάσους».
Οι προτάσεις δεν υλοποιήθηκαν, ωστόσο πλέον διαφαίνεται, όπως σημειώνει ο κ. Λυμπεράκης, «διάθεση συνεργασίας καθώς γίνεται πλέον κατανοητή η ανάγκη προστασίας αυτών των περιοχών, για τις οποίες συζητάμε πάνω από 25 χρόνια». Για την επένδυση στα Φαλάσαρνα τονίζει πως «Το πιο κρίσιμο είναι η ολοκλήρωσης της σύνταξης των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών για τις περιοχές Natura. Αυτές είναι που θα δώσουν το πλαίσιο, τους όρους και τις προϋποθέσεις των επενδυτικών παρεμβάσεων».
Και στο Ελαφονήσι, πάντως, η οικογένεια Τσατσαρωνάκη αγόρασε έκταση άνω των 610 στρεμμάτων για την τουριστική εκμετάλλευσή του… Ηπια τη χαρακτήρισε κι αυτή…
Κωνσταντίνα Ιωακειμίδου
