Η Ούρσουλα βον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έχει προ πολλού καταρρίψει το προσωπικό της ρεκόρ τηλεοπτικών εμφανίσεων, διατρανώνοντας την ψυχραιμία και την κινητικότητα της ΕΕ για την αντιμετώπιση της βαθύτερης ενεργειακής κρίσης που αντιμετωπίζει η Ευρώπη στη νεότερη ιστορία της. Αυτό δεν μειώνει την ανησυχία των ανθρώπων, που βλέπουν ήδη καιρό τώρα να καταρρέει κάθε σχεδιασμός προσωπικού ή οικογενειακού προυπολογισμού –η ανησυχία του Ιουνίου αναμένεται να γίνει απόγνωση τον Νοέμβριο. Και αυτή φαίνεται να είναι, μέχρι στιγμής, η μόνη σταθερά σε μία εξίσωση με πολλές μεταβλητές και ακόμα περισσότερους αγνώστους.
Η ρωσική Gazsprom δεν εφοδιάζει πλέον με φυσικό αέριο τη γαλλική Eugie, κατηγορώντας τη για αθέτηση των οικονομικών υποχρεώσεων της, ενώ η προσωρινή αναστολή λειτουργίας του αγωγού Nord Stream συνέβαλε στον επικοινωνιακό πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ –η Ρωσία δηλώνει διαθέσιμη να τηρήσει τις ενεργειακές συμφωνίες της, πλην αδυνατεί λόγω του οικονομικού εμπάργκο που η Ευρώπη της επιβάλει. Αποτέλεσμα: η τιμή του φυσικού αερίου αυξήθηκε κατά 1.000% στην αγορά ενέργειας, ενώ του ηλεκτρικού ρεύματος δεκαπενταπλασιάστηκε και είναι πλέον 10 φορές ακριβότερο απ’ ό,τι στις ΗΠΑ.
Αποκαλύπτοντας το πυρηνικό αδιέξοδο
Ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτέλεσε δώρο για την πυρηνική βιομηχανία, χρυσή ευκαιρία να παρακάμψει τη διεθνή δυσπιστία που αντιμετώπιζε μετά την καταστροφή στη Φουκουσίμα και να παρουσιαστούν πυρηνικές λύσεις ως η απάντηση στην ενεργειακή κρίση και την κατάργηση των ορυκτών καυσίμων, παρά το γεγονός ότι τα νέα φιλόδοξα αυτά σχέδια δεν έχουν εδώ και δεκαετίες ξεπεράσει το ερευνητικό στάδιο. Η ΕΕ αποδέχτηκε τη συμπερίληψη των πυρηνικών στις μορφές πράσινης ενέργειας. Μέχρι που ήρθε η ξηρασία!
Η δραματική πτώση της στάθμης του νερού στα περισσότερα ποτάμια της Ευρώπης όχι μόνο ανέκοψε τα σχέδια ανάπτυξης νέων πυρηνικών εργοστασίων, αλλά επέβαλε την αναστολή της λειτουργίας σε αρκετά από τα υπάρχοντα. Την ώρα που στη Ζαπορίζια της Ουκρανίας μία από τις μεγαλύτερες πυρηνικές εγκαταστάσεις κλείνει εν μέσω βομβαρδισμών, για τους οποίους οι εμπόλεμοι αλληλοκατηγορούνται, η Γαλλία που σχεδίαζε να πολλαπλασιάσει τα πυρηνικά συμβόλαια με τους ευρωπαίους εταίρους της, υποχρεώνεται να θέσει εκτός λειτουργίας αρκετά από τα δικά της εργοστάσια λόγω της έλλειψης νερού και επερχόμενη υπερθέρμανση των αντιδραστήρων. Αποφασιστικό χτύπημα για τον ενεργειακό σχεδιασμό μιας χώρας που περηφανευόταν για την κάλυψη του 70% των ενεργειακών της αναγκών, επιπλέον πονοκέφαλος και για τη γερμανική κυβέρνηση, που είχε εξαγγείλει την επέκταση του χρόνου ζωής των δικών της εργοστασίων, όσο λειτουργικά πολύπλοκο κι αν είναι αυτό.
Επόμενος στόχος, το υγροποιημένο αέριο. Αγώνας ταχύτητας για την κατασκευή πλωτών τερματικών σταθμών υποδοχής και διμερείς συμβάσεις που αποκαλύπτουν –αν μη τί άλλο– πως η περίφημη ευρωπαϊκή συνοχή για την αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας, είναι μάλλον ευσεβής πόθος. Έτσι, η Ιταλία σπεύδει σε συμφωνία με την Αλγερία, η Γερμανία επιχειρεί να προσεγγίσει τον μάλλον απρόθυμο Καναδά, ενώ βασίζεται και στις διόδους μέσω Βελγίου, Ολλανδίας και Νορβηγίας. Στο μεταξύ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει την προμήθεια υγροποιημένου αερίου από τρίτες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, γεγονός που σφίγγει ακόμη περισσότερο τη θηλειά εξάρτισης της Ευρώπης από τις αμερικανικές πολιτικές και τα εμπορικά της σύμφωνα.
Πληρώνοντας το λογαριασμό…..
Ο χειμώνας έρχεται, αλλά οι κοινωνικοί κραδασμοί είναι ήδη εδώ, ως προοίμιο για ό,τι ακολουθεί: Στη Βρετανία οι λογαριασμοί ρεύματος αυξήθηκαν μέχρι 80% στα οικιακά τιμολόγια, με τη Γερμανία και τη Γαλλία να ακολουθούν στον ίδιο δρόμο. Ο γερμανός υπουργός Οικονομικών δηλώνει πως δεν υπήρχε άλλη λύση για την αποτροπή της κατάρρευσης της αγοράς ενέργειας, τη στιγμή που η γαλλική Αριστερά κατηγορεί ευθέως τον Εμανουέλ Μακρόν για τη δημιουργία αντιδημοκρατικών εργαλείων διαχείρισης της υπόθεσης της ενέργειας με αδιαφανείς διαδικασίες. Ως αναμενόταν, οι δεξιές πολιτικές δεν επιθυμούν την απεξάρτηση του κόστους μεταξύ ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, αντιτίθενται στην αμφισβήτηση του χρηματιστηρίου ενέργειας, αντιδρούν επιθετικά σε γενναία μέτρα στήριξης των μικρών και μεσαίων καταναλωτών και των νοικοκυριών, της κοινωνικής πλειοψηφίας. Τη στιγμή που Ισπανία και Πορτογαλία εφαρμόζουν ήδη ανάλογα μέτρα και εισηγούνται στην ΕΕ άμεση θέσπιση ορίου στην τιμή χονδρικής και τη φορολόγηση των ιδιωτικών εταιρειών-παρόχων ενέργειας, που βλέπουν μπροστά τους ανοιχτούς ορίζοντες κερδοσκοπίας, ο πρόεδρος της ένωσης γερμανών βιομηχάνων ζητά ειδικά κονδύλια ενίσχυσης, όπως και η εισαγωγέας φυσικού αερίου Uniper, που χρειάζεται επιπλέον 4 δισ. ευρώ «για να κάνει σωστά τη δουλειά της». Αμήχανη η τσεχική προεδρεία του εξαμήνου καλεί σε μέτρα ανάσχεσης της κατάρρευσης.
Στο ειδικό σχέδιο, που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τον Μάιο, προβλέπεται η ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία πριν το 2030, μέσω της ανάπτυξης των φωτοβολταικών και τους «συνεταιρισμούς υδρογόνου» με τρίτες χώρες .
Αυτά στο μέλλον –προς το παρόν, πληθαίνουν τα ρεπορτάζ με τίτλο «φαγητό ή θέρμανση», οι εικόνες απελπισμένων ανθρώπων που καίνε στις γειτονιές λογαριασμούς ρεύματος και κόβουν όσα ξύλα μπορούν να βρουν, οι εργαζόμενοι που ταλαιπωρούνται στα μέσα μεταφοράς που λιγοστεύουν τα δρομολόγιά τους. Οι γιατροί προειδοποιούν για τις επιπτώσεις της έλλειψης θέρμανσης στη δημόσια υγεία, ενώ κόλπα για οικονομικό μαγείρεμα και ντουζ στη δουλειά(!) κατακλύζουν διαδίκτυο και λαϊκά έντυπα.
Αναμένοντας την Ούρσουλα βον ντερ Λάιεν στις 14 Σεπτεμβρίου, η επιβίωση μοιάζει στοίχημα δύσκολο για τους πολλούς. Τούτο τον χειμώνα… Ποιος είπε πως δεν έχει η αγωνία ιδεολογικό πρόσημο;
Όλγα Αθανίτη
