Την Κυριακή 11 Ιουνίου, η αίθουσα του «Αρχίλοχου» (ιστορικού, μεταπολιτευτικού, πολιτιστικού συλλόγου της Παροικίας και όλης της Πάρου) ήταν κατάμεστη! Είχε προηγηθεί το ανοιχτό κάλεσμα του Χρίστου Γεωργούση μέσω των κοινωνικών δικτύων. Ο παριανός ποιητής, συνταξιούχος εκπαιδευτικός, με μακρά διαδρομή στους αγώνες για τα κοινά αγαθά των κυκλαδίτικων νησιών, ζητούσε τη συστράτευση όλων όσων αγαπούν την Πάρο, ντόπιων και επισκεπτών/τριών, απέναντι στα επιδεινούμενα, χρόνο με τον χρόνο, φαινόμενα καταπάτησης και αυθαιρεσίας στις παραλίες του νησιού.
Αυτή η πρώτη συνάντηση, είχε ανέλπιστα μεγάλη προσέλευση: η αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη με τουλάχιστον 250 ανθρώπους, πολλών διαφορετικών εθνικοτήτων, ενώ πολύς ήταν και ο κόσμος που προσπαθούσε να παρακολουθήσει τη συζήτηση από τον προαύλιο χώρο. Γρήγορα έγινε αντιληπτό ότι οι περισσότεροι συμμετέχοντες και συμμετέχουσες μοιραζόντουσαν από κοινού την αγωνία (ή και την απόγνωση) για το πού πάνε τα πράγματα στο νησί, αλλά και πολύ συσσωρευμένο θυμό.
Η Πάρος τα τελευταία χρόνια βρίσκεται στην προμετωπίδα των τόπων της χώρας που μεταλλάσσονται (ή μήπως καταστρέφονται;) ραγδαία από τις αλληλοσυνδεόμενες επιχειρηματικές δραστηριότητες του real estate, της οικοδομής και του τουρισμού. Το φαινόμενο της έλλειψης στέγης, τόσο για τους γιατρούς, δασκάλους και άλλους δημόσιους υπαλλήλους, όσο και για όποιους ντόπιους δεν είχαν την τύχη να κληρονομήσουν περιουσία στο νησί, είναι υπαρκτό εδώ και τουλάχιστον 5 χρόνια, οδηγώντας μέρος των κατοίκων ξανά, μετά από δεκαετίες, στη μετανάστευση. Η καθημερινότητα κατοίκων και επισκεπτών/τριών κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού είναι κάθε χρόνο δυσκολότερη (κυκλοφοριακά κομφούζια, προβλήματα υδροδότησης, υπερφορτωμένες και ανεπαρκείς υγειονομικές δομές κ.α.), ενώ και η ηρεμία του χειμώνα έχει πια χαθεί, αφού το νησί κατά αυτούς τους μήνες μοιάζει με απέραντο γιαπί. Η σταδιακή απώλεια των παραλιών ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι!
Στην πρώτη αυτή συνέλευση, πέρα από δημοτικούς συμβούλους της αντιπολίτευσης, πήρε μέρος και ο δήμαρχος του νησιού (που υποστηρίζεται από τη ΝΔ), Μάρκος Κωβαίος. Ενημέρωσε για τις πρωτοβουλίες που έχει λάβει ο δήμος κατά τη διάρκεια των δύο θητειών του, καθώς και για την αδυναμία της δημοτικής αρχής να επιβάλλει τη νομιμότητα, αφού «δεν του δίνει ο νόμος τέτοια δυνατότητα». Ήταν η τελευταία φορά που είδαμε τον δήμαρχο σε κάποια από τις δράσεις της Κίνησης Πολιτών.
Αυτή η πρώτη συζήτηση εξαντλήθηκε σε μεγάλο βαθμό στη διερεύνηση του θεσμικού πλαισίου: τι προβλέπεται για τις αυθαιρεσίες ιδιωτών σε παραλίες, ποιες είναι οι αρμόδιες αρχές για τη βεβαίωση προστίμων και παραβάσεων, αλλά και για την απομάκρυνση ομπρελών και ξαπλωστρών, τοποθετημένων εκτός των ορίων που υπαγορεύουν οι συμβάσεις παραχώρησης ή την κατεδάφιση αυθαίρετων κατασκευών. Όσο προχωρούσε η συζήτηση, ο θυμός στην αίθουσα αυξανόταν: γινόταν φανερό ότι το νομοθετικό πλαίσιο για τον έλεγχο του αιγιαλού ευνοεί τον παρανομούντα, εις βάρος των θεσμών και των πολιτών. Αποφασίστηκε ότι θα γίνει και δεύτερη συνέλευση, μετά τις εθνικές εκλογές, ώστε να μην δοθεί σε κανέναν κουτοπόνηρο το δικαίωμα να συνδέσει τις πρωτοβουλίες της Κίνησης με μικροπολιτικά, εκλογικά παιχνίδια. Στο ενδιάμεσο, μέλη της Κίνησης θα συγκέντρωναν περισσότερες πληροφορίες, τόσο για τις αυθαιρεσίες στις παραλίες του νησιού, όσο και για τις θεσμικές δυνατότητες αντιμετώπισης.
Όντως, η δεύτερη συνέλευση πραγματοποιήθηκε στις 9 Ιουλίου και είχε ακόμα μεγαλύτερη προσέλευση, παρά το γεγονός ότι η τουριστική σεζόν είχε ξεκινήσει για τα καλά! Σε αυτή τη συζήτηση το κλίμα ήταν διαφορετικό: ο θυμός ήταν ακόμα εκεί, αλλά η απόγνωση και η αγωνία είχαν παραμεριστεί από την αποφασιστικότητα και την διάθεση των ανθρώπων να αγωνιστούν για το αγαθό της παραλίας, που 30-40 ιδιώτες και ένα επιεικώς, ανίκανο κράτος (όταν το επιθυμεί) τους στερούν.
Σε αυτή τη συνέλευση παρουσιάστηκε η εκτεταμένη δουλειά της περιβαλλοντικής ομάδας του Αρχίλοχου: μιας ομάδας ανθρώπων που από τον Νοέμβριο του 2022 συναντιόταν και κουβέντιαζε σε σχεδόν εβδομαδιαία βάση, με φυσική παρουσία ή διαδικτυακά. Μιας ομάδας που είχε ήδη στοιχεία για μια σειρά αυθαιρεσιών και παρανομιών στο νησί, ενώ από τα μέλη της είχε περάσει και η οργάνωση τριών διημερίδων για τα περιβαλλοντικά ζητήματα της Πάρου. Από τα μέλη της πέρασε και η δημιουργία του «χάρτη της αυθαιρεσίας»: αντλήθηκαν από τη «Διαύγεια» οι γεωγραφικές συντεταγμένες των συμβάσεων παραχώρησης αιγιαλού σε επιχειρηματίες και διασταυρώθηκαν με αεροφωτογραφίες που είχαν ληφθεί το καλοκαίρι του 2022. Οι εικόνες δεν επιδέχονταν παρερμηνείας: τα 16 τ.μ. μίας σύμβασης, είχαν μετατραπεί σε 160 τ.μ. (ή και παραπάνω) ομπρελών και ξαπλωστρών1.
Η συνέλευση ομόφωνα αποφάσισε την κινητοποίηση: Η Κίνηση Πολιτών για Ελεύθερες Παραλίες θα διεκδικούσε τον χώρο που ανήκει σε κατοίκους και επισκέπτες/τριες της Πάρου! Οι αναγνώστες/στριες της «Εποχής» μάλλον γνωρίζουν ήδη πόσο καλά πήγε η πρώτη εκδρομή, που έγινε την Κυριακή 23 Ιουλίου στη Μικρή Σάντα, όπου κάναμε πράξη το δικαίωμά μας να χαρούμε ελεύθερα την παραλία, «απελευθερώνοντάς» την από τις ξαπλώστρες που έχουν καταλάβει, χωρίς καμία άδεια, εξολοκλήρου τον χώρο. Ας γνωρίζουν, επιπλέον, ότι είμαστε αποφασισμένοι/ες να συνεχίσουμε τις κινητοποιήσεις κάθε Κυριακή και σε άλλες παραλίες όπου έχουμε διαπιστώσει παρανομίες και ότι θα νικήσουμε!
Σημείωση:
1. Ο χάρτη της αυθαιρεσίας στο https://lab.digitalparos.com/
Ο Ηλίας Πετράκης είναι μέλος της Κίνηση Πολιτών Πάρου για Ελεύθερες Παραλίες και της Περιβαλλοντικής Ομάδας του Αρχίλοχου
