Ιστορία από τα μέσα

Στέκομαι σε πρώτη φάση στoν τίτλο: «κρυφή», μια ιστορία από τα μέσα. Έχουμε να κάνουμε με προφορική ιστορία. Σειρές συνεντεύξεων, οι οποίες προορίζονταν για το ερευνητικό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου της Βοστόνης. Το υλικό περιλάμβανε επαφές τόσο με ενωτικούς όσο και με ρεπουμπλικάνους, ή, με θρησκευτικούς όρους, με προτεστάντες και καθολικούς. Δεκάδες συνεντεύξεις με προσωπικότητες που έπαιξαν σημαντικό ρόλο τα χρόνια στα οποία αναφερόμαστε.

Ο Keefe αντλεί από αυτό το υλικό και εστιάζει σε πρόσωπα που έπαιξαν μείζονα ρόλο στην περίοδο που χαράχτηκε στη συλλογική μνήμη ως οι Ταραχές: με επίκεντρο το Μπέλφαστ, μια περίοδος που εκκινεί από τα τέλη του ’60 και φτάνει ως τη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής το 1998.

Ας γνωρίσουμε τους βασικούς χαρακτήρες μας: primus inter pares, ο Τζέρι Άνταμς. Πρώην μπάρμαν σε ιρλανδική κομητεία, ο Άνταμς, αν και ποτέ δεν παραδέχθηκε τις άμεσες σχέσεις του με τον ΙΡΑ, εξελίχθηκε στον βασικό spokesman του Sin Fein, και πήρε πάνω του τις διαπραγματεύσεις με τους Βρετανούς. Βεβαίως, σ’ αυτή τη διαδρομή, εντοπίζονται σκοτεινές γωνίες και παρεκκλίσεις, όπως η διαταγή για τη δολοφονία της Τζιν Μάκονβιλ, η οποία θεωρήθηκε καρφί των Βρετανών. Το ζήτημα ποιος πρόδωσε και ποιος όχι είναι κομβικό στο βιβλίο. Είναι ζήτημα ζωής και θανάτου.

Στο επίμετρο παρακολουθούμε, χρόνια μετά τις Ταραχές, την ταυτοποίηση θυμάτων που πιθανότατα εκτελέστηκαν επειδή θεωρήθηκαν καρφιά.

Πλάι στον Τζέρι Άνταμς, ο κολλητός του, ο Μπρένταν Χιουζ. Τόσο ο Άνταμς όσο και ο Χιουζ προέρχονταν από τη διάσπαση του ΙΡΑ σε «αυθεντικούς» και «προσωρινούς». Συντάχθηκαν με τους δεύτερους. Ο Άνταμς ήταν το επιχειρησιακό μυαλό και ο Χιουζ ο εκτελεστής. Πήρε μέρος στα γεγονότα της Ματωμένης Κυριακής, φυλακίστηκε και όταν επέστρεψε, βρήκε τον Άνταμς αλλαγμένο, έτοιμο όχι για μάχη στον δρόμο, αλλά για διαπραγματεύσεις. Αυτό τον σόκαρε. Ο Χιουζ ουδέποτε ανέκαμψε.

Κλείνουμε με τις αδελφές Πράις, την Ντολόρς (που κοσμεί το εξώφυλλο του βιβλίου) και την Μαριάν. Οι αδελφές Πράις σε νεαρή ηλικία ριζοσπαστικοποιήθηκαν και εντάχθηκαν στον «προσωρινό» ΙΡΑ. Αφότου έκαναν μικροδουλειές, τους ανατέθηκε ένα μεγάλο καθήκον: να μεταφέρουν τη δράση στην καρδιά του ταξικού αντιπάλου. Να χτυπήσουν στο Λονδίνο. Η βομβιστική επίθεση στο Λονδίνο κατέληξε στη σύλληψη των αδελφών Πράις και των συνεργών τους. Κατά την ανακριτική διαδικασία, οι αδελφές Πράις προχώρησαν σε απεργία πείνας, ανοίγοντας τον δρόμο για τον Μπόμπι Σαντς και την ομάδα του που θα ακολουθούσαν λίγο μετά.

Ο αρμός της αφήγησης στο βιβλίο του Keefe είναι η εξαφάνιση και η δολοφονία της Τζιν Μάκονβιλ. Με αυτό δένει τα υπόλοιπα στοιχεία, αυτό προσδίδει στο βιβλίο το ύφος του θρίλερ. Έδωσε ο Άνταμς την εντολή επειδή η Μάκονβιλ ήταν καρφί των Βρετανών; Πάτησε η Μαριάν Πράις τη σκανδάλη; Δεν θα το μάθουμε.

Πηγή: Η Εποχή