Στις 14 του περασμένου Δεκέμβρη η Γενική Συνέλευση της ΔΕΗ, με ποσοστό 98%, αποφάσισε να γκρεμίσει και να εκκαθαρίσει ό,τι είχε απομείνει από τον δημόσιο χαρακτήρα της εταιρείας ως παραγωγού ενός βασικού αγαθού, του ηλεκτρισμού.
Η θεσμική παρέμβαση αφορά στη ριζική τροποποίηση των σχετικών άρθρων του καταστατικού με «επέκταση» του αρχικού εταιρικού σκοπού, και δοθείσης ευκαιρίας, στην υιοθέτηση ενός νέου καθεστώτος αμοιβών (αυξήσεις) των μελών του ΔΣ, ως οφειλόμενη αναγνώριση για τα λαμπρά αποτελέσματα της διαχείρισης.
Η διεύρυνση των δραστηριοτήτων δεν υπόκειται σε περιορισμούς: από τις τηλεπικοινωνίες (εναέρια οπτική ίνα πάνω στα δίκτυα ηλεκτρισμού της ΔΕΔΔΗΕ), στην πληροφορική, στα ΣΔΙΤ (διαχείριση απορριμμάτων), στα εμπορικά δίκτυα διανομής ηλεκτρικών συσκευών (π.χ. Κωτσόβολος), μέχρι και στην ίδρυση ή συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο εταιρειών παροχής χρηματοδοτικών και επενδυτικών υπηρεσιών.
Το νέο business plan που παρουσιάζεται στις 23 του τρέχοντος μήνα στο Λονδίνο, υπερβαίνει τα κλασικά όρια ενός ενεργειακού utility και εισέρχεται σε επιχειρησιακούς τομείς, όπως οι χρηματοδοτικές υπηρεσίες και το real estate (ακίνητη περιουσία), αξιοποιώντας ιδιόκτητες εκτάσεις και πάγια (15 σταθμοί παραγωγής, 5 οικισμοί, 11 ορυχεία, 6 πρώην υδροηλεκτρικοί σταθμοί), καθώς και την Κωτσόβολος (95 καταστήματα, οικόπεδα και αλλα κτήρια).
Μια ριζική μετάλλαξη του εταιρικού αντικειμένου και της κοινωνικής αποστολής της εταιρείας, που συνοδεύεται από μια αντίστοιχη σε βάθος οργανωτική αναδιάταξη, με πληθωριστική εκτίναξη των «πριγκιπικών» διοικητικών επιτελικών θέσεων εξυπηρέτησης του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου, που συμπεριφέρεται πλέον ως έτερος καταξιωμένος ηγεμόνας.
Με ένα μείγμα υπεροψίας και στρατηγικής ασάφειας, οι αλλαγές πιστοποιούν τη μετατροπή της ΔΕΗ από εταιρεία δημοσίου συμφέροντος-ωφέλειας σε εταιρεία του ιδιωτικού τομέα, επικεφαλής «πολυσχιδούς πολυεθνικού ομίλου», με παρουσία σε όποια κατηγορία αγοράς προσφέρεται για την εξαγωγή γρήγορων κερδών.
Το συσσωρευμένο ιστορικό κεφάλαιο επιχειρησιακών εμπειριών και γνώσεων (company expertise) στον στρατηγικό χώρο της ενέργειας, αποψιλώνεται συστηματικά και αραιώνεται σε ένα ανομοιογενές μείγμα δραστηριοτήτων, συχνά ασύμβατων μεταξύ τους.
Το «εμπόδιο» των εργαζομένων
Στην πορεία αυτή, η παρουσία των εργαζομένων στα όργανα διοίκησης (ΔΣ, ΓΣ) και στον σχεδιασμό χάραξης πολιτικής της εταιρείας, είναι μη επιθυμητή, δηλαδή εμπόδιο, γι’ αυτό και καταργείται η θέση του εκπροσώπου των εργαζομένων στο ΔΣ της επιχείρησης! Αντίστοιχη εξέλιξη καταγράφηκε στην HelleNiQ Energy (πρώην ΕΛΠΕ), όπου οι εργαζόμενοι δεν εκπροσωπούνται πια στο ΔΣ της holding του Ομίλου.
Η κίνηση αυτή πιστοποιεί, με οδυνηρό τρόπο, τη δομική και σταθερή υποβάθμιση του βάρους και του ρόλου των εργαζομένων σε μια εταιρεία παραγωγής βασικού στρατηγικού δημόσιου αγαθού.
Στη σύγχρονη πρακτική, η οργανική συμμετοχή των εργαζομένων στη λειτουργία και στα αναπτυξιακά πλάνα των εταιρειών, προσθέτει σοβαρό εμπειρικό γνωστικό κεφάλαιο, γεφυρώνει συμβάλλοντας στην ικανοποίηση των αναμονών των καταναλωτών/μετόχων.
Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ, επιχειρώντας να «διασκεδάσει» την υποβάθμιση της εργασίας, φρόντισε να τη φορτίσει απαξιωτικά, δηλώνοντας ότι: «οι εκπρόσωποι των εργαζομένων θα ενημερώνονται για κάθε θέμα που αφορά, ή επηρεάζει ουσιωδώς τις εργασιακές σχέσεις», δηλαδή διατηρεί το αποκλειστικό δικαίωμα να κρίνει ποια θέματα αφορούν, και μάλιστα ουσιωδώς, τους εργαζομένους.
Όλα τα άλλα, όπως αναπτυξιακά προγράμματα, πράσινη ενεργειακή και δίκαιη μετάβαση, είναι θέματα που οι εκπρόσωποι της οργανωμένης εργασίας (συνδικαλιστικό κίνημα), δεν μπορούν να έχουν άποψη και λόγο, είτε γιατί δεν τους αναγνωρίζεται η απαραίτητή γνώση, είτε για το αντίστροφό της. Έτσι, η έμμεση «προστασία» των καταναλωτών μένει αποκλειστικά στα χέρια της κυβέρνησης που έχει ανεχθεί και οδηγήσει στην εκποίηση του δημοσίου χαρακτήρα της επιχείρησης.
Τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής είναι εμφανή: από το 2019 η μέση αύξηση της τιμής κιλοβατώρας ανήλθε στο 79,7% (από 0,09 σε 0,17 ευρώ), ενώ το πάγιο στο οικιακό τιμολόγιο αυξήθηκε κατά 1.215% (από 0,38 ευρώ το μήνα σε 5 ευρώ από την αρχή του χρόνου)!
Αυτή την εξέλιξη ο πρόεδρος της ΔΕΗ τη θεωρεί επιτυχία της ΔΕΗ και επιτυχία της Ελλάδας: «Αν κάτι μας κανείς περήφανους είναι ότι λάβαμε κρίσιμες επιχειρησιακές αποφάσεις, διατηρώντας στοιχεία κοινωνικής ενσυναίσθησης» (από το βήμα του 1oυ Growthfund Summit).
Είναι μια ιδιότυπη μορφή κοινωνικής ενσυναίσθησης, όπου οι αποδοχές των μελών του ΔΣ αυξήθηκαν τουλάχιστον κατά +210% από το 2019, σε συνδυασμό με τον εξοβελισμό των εργαζομένων από τη διοίκηση της εταιρείας, μέσα σε ένα περιβάλλον επικοινωνιακής πολυχρωματικής τιμολογιακής επικοινωνίας… (Αυγή 15/12/2023).
Οι συνδικαλιστικές αντιδράσεις
Τόσο η ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ, όσο και τα άλλα σωματεία, αντέδρασαν άμεσα στην απόφαση για την απομάκρυνση των εργαζομένων από το ΔΣ, δηλώνοντας σε δελτίο Τύπου της 19ης Δεκεμβρίου: «η διοίκηση της ΔΕΗ, στην πρόσφατη Γενική Συνέλευση των Μετόχων, προχώρησε σε μία ακόμη άκρως αντεργατική ενέργεια, αποκλείοντας οριστικά από το Διοικητικό Συμβούλιο τους εκπροσώπους των εργαζομένων, σε σημείο να μην δίνεται η δυνατότητα ούτε καν του απλού παρατηρητή! Αυτή η αντιδεοντολογική πράξη καταδεικνύει ότι για τους διοικούντες εκείνο που πρωτεύει, είναι να διαμορφώνεται μία στρατηγική και πολιτική ανάπτυξης του Ομίλου χωρίς διαφορετική άποψη και κυρίως χωρίς την συμμετοχή των εργαζομένων, οι οποίοι έχουν διαχρονικά πρωταγωνιστικό ρόλο στην εύρυθμη και παραγωγική λειτουργία της εταιρίας. Επιπροσθέτως, η ΔΕH από μια κοινωφελής εταιρεία που πρόσφερε το αγαθό της ηλεκτρικής ενέργειας, παράγοντας και εξασφαλίζοντας τη χώρα σε επάρκεια ρεύματος, μετά από την πρόσφατη έγκριση της Γενικής Συνέλευσης, έχει μετατραπεί σε έναν όμιλο επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα, που θα αναπτύσσεται πλέον και σε άλλες δραστηριότητες. Η ιστορία αποδεικνύει ότι η συμμετοχή των εργαζομένων στο Δ.Σ. της επιχείρησης, κατά παραδοχή των ιδίων των διοικούντων, ήταν ουσιαστική και σημαντική στη λήψη σοβαρών αποφάσεων. Τα περίφημα συνθήματα περί “εταιρικής κουλτούρας”, “ομαδικότητας”, “ενσυναίσθησης” και “εμπιστοσύνης” για το εργατικό δυναμικό του Ομίλου, διαψεύδονται πανηγυρικά με αυτή την απαράδεκτη απόφαση, φιμώνοντας τη φωνή των εργαζομένων και των νόμιμων, δημοκρατικά εκλεγμένων εκπροσώπων τους, στερώντας της ουσιαστική πληροφόρηση για τα σημαντικά θέματα της εταιρείας. Η ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ ζητά από τη διοίκηση της ΔΕΗ να αναθεωρήσει άμεσα τη στάση της σε αυτό το κρίσιμο ζήτημα και κυρίως να μην απαξιώνει και να μην περιφρονεί τον θεσμικό ρόλο του Συνδικαλιστικού Κινήματος».
Το Υπερταμείο
Η πορεία της ΔΕΗ χαρακτηρίζει τις δομικές προσαρμογές των ελληνικών ΔΕΚΟ στην κατεύθυνση ταχείας ιδιωτικοποίησης, καθιστώντας τις αιχμή του δόρατος της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής προσαρμογής, ιδίως μετα την πολιτική αλλαγή που ακολουθήσε τις εκλογές του 2019.
Η ΔΕΗ, η ισχυρότερη κεφαλαιακά ΔΕΚΟ, έσυρε και συνεχίζει να «σέρνει» τον χώρο, απομακρυνόμενη θεσμικά και ουσιαστικά από τον ιστορικό ρόλο του αποκλειστικού παραγωγού ενός βασικού δημόσιου αγαθού, του ηλεκτρισμού, διευρύνοντας όλο και περισσότερο τις «πολυσχιδείς» επιχειρησιακές στοχεύσεις, απολαμβάνοντας της μέγιστης και συχνά προκλητικής στήριξης, της ελληνικής κυβέρνησης (ανοχή στα υπερκέρδη σε βάρος των καταναλωτών), μέχρι τη σημερινή μετάλλαξη της σε εταιρεία «παντός σκοπού», ικανού μόνο να παράξει γρήγορο και σίγουρο κέρδος για τους ευκαιριακούς μετόχους.
Η πορεία της μετοχικής σύνθεσης χαρακτηρίζει την ταύτιση και επιχειρησιακή σύμπλευση των πλέον διαφορετικών επενδυτικών συμφερόντων, με συνέπεια η στρατηγική συγκρότηση και στόχευση της ηγεσίας σε ένα άκρως σημαντικό χώρο, όπως η ενέργεια, να εξυπηρετεί κυρίως τις αναμονές επιθετικών funds, παρά τον όποιο εθνικό σχεδιασμό της πράσινης ενεργειακής μετάβασης.
Με τον νόμο 4389/2016 το 90% των ελληνικών ΔΕΚΟ έχουν περάσει στον έλεγχο και την «φροντίδα» του Υπερταμείου (ΕΕΣΥΠ: Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας ΑΕ), του όποιου μοναδικός μέτοχος είναι το ελληνικό Δημόσιο. Σύμφωνα με τον καταστατικό νόμο, το 50% των κερδών των θυγατρικών (π.χ. ΔΕΚΟ κλπ) προορίζεται για την κάλυψη του ελληνικού χρέους, ενώ από το υπόλοιπο ποσοστό το 55% «πηγαίνει» στο ελληνικο δημόσιο και το εναπομείναν σε επενδύσεις των θυγατρικών. Το ΕΕΣΥΠ κατέχει το 34,12% του μετοχικού κεφαλαίου της ΔΕΗ, διάφοροι θεσμικοί το 52,18%, ο πολυπράγμων όμιλος CVC (μέσω της Selath Holding) το 10%, ενώ ένα ποσοστό 3,70% αντιπροσωπεύει ίδιες μετοχές έτοιμες για κάθε «αποσβεστική» ενέργεια. Στα δικαιώματα ψήφου της ΔΕΗ περιλαμβάνεται με ποσοστό 5,17% η γνωστή Goldman Sachs Group, Inc.!
Σε μια επικαιροποιημένη αντίληψη της οικονομικής έννοιας περί δημιουργίας εταιρικής αξίας, η διάκριση μεταξύ των παραγωγών της και όσων επιδέξια την αποσπούν, χαρακτηρίζει και ταυτοποιεί τους συντελεστές της κάθε οικονομικής διαδικασίας.
Οι εργαζόμενοι ανήκουν, μόνιμα, στην πρώτη κατηγορία!
Ο Ιωσήφ Σινιγάλιας είναι μηχανολόγος μηχανικός.
