Από την πρώτη απόπειρα το 1986 –επί δημαρχίας Κούβελα– και την έναρξη εργασιών το 2006, η Θεσσαλονίκη τελικά απέκτησε μετρό το Νοέμβριο του 2024, μετά από 38 χρόνια υπομονής, καθυστερήσεων και χρονικών παρατάσεων. Συγκεκριμένα, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, και σύσσωμη την πολιτική ηγεσία εγκαινίασαν με λαμπρότητα και υπερηφάνεια το Μετρό στη Θεσσαλονίκη, το Σάββατο 30/11/2024. Μάλιστα, σε δηλώσεις του ο κ. Μητσοτάκης έκανε λόγο για το πιο σύγχρονο μετρό στην Ευρώπη, ενώ μέλη της πολιτικής ηγεσίας και της αυτοδιοίκησης κατέστησαν σαφές ότι οι επεκτάσεις σε Καλαμαριά και Δυτική Θεσσαλονίκη θα είναι έτοιμες μέχρι τέλη 2025 και 2028, αντίστοιχα.
Στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, το μετρό εξυπηρετεί κυρίως, τους κατοίκους του Κέντρου, καθώς οι 13 σταθμοί επεκτείνονται από τη Νέα Ελβετία μέχρι το Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό και καλύπτουν μόλις 9,8 χιλιόμετρα. Όπως αναφέρεται στην επίσημη ιστοσελίδα του μετρό, thessmetro.gr, αυτή η απόσταση καλύπτεται σε 17 λεπτά. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει ορατή βελτίωση στην κυκλοφοριακή κίνηση, ούτε αποσυμφόρηση στα αστικά λεωφορεία, καθώς η πλειονότητα της πόλης αναγκάζεται να μετακινείται ακόμα με Ι.Χ. ή με τα λεωφορεία.
Επιπλέον, το μετρό είναι ένα ακόμα ζήτημα που έχει διχάσει την κοινωνία της χώρας και ειδικότερα της Θεσσαλονίκης. Από τη μια, τα καθεστωτικά ΜΜΕ της πόλης, μαζί με τους επίσημους φορείς και τους υποστηρικτές τους, τείνουν να υπερπροβάλλουν το design, την τεχνολογία και την ευκολία που προσφέρει στους κατοίκους. Όλα αυτά περιέχουν σίγουρα κάποια αλήθεια, καθώς όντως πρόκειται για ένα έργο που «ανακουφίζει» ορισμένους κατοίκους, αλλά ο τρόπος με τον οποίο προβάλλονται και η απόκρυψη των προβλημάτων και των κακοτεχνιών ασκεί προπαγάνδα. Για ένα έργο, δηλαδή, που άργησε σχεδόν 40 χρόνια και ξεκίνησε με προβλήματα δεν μπορούν οι κάτοικοι να αρκεστούν σε φράσεις όπως «είναι νωρίς ακόμα», «κάντε υπομονή», «φτάνει με τη μιζέρια των Θεσσαλονικιών» κ.α. Αυτοί, λοιπόν, οι «μίζεροι» και «γραφικοί» είναι από την άλλη μεριά. Συγκεκριμένα, είναι αυτοί που είδαν τα μικρά μαγαζιά τους να κλείνουν λόγω εργασιών για το μετρό, αυτοί που είδαν τα νοίκια τους να ανεβαίνουν κατακόρυφα γιατί έτυχε να νοικιάσουν κοντά σε σταθμό και στην τελική είναι αυτοί που θα χρησιμοποιούν καθημερινά το μετρό και θα υποστούν πιθανές συνέπειες λόγω ανεπαρκούς οργάνωσης. Αλλά δεν είναι αυτοί που έχουν δικαίωμα να κάνουν ενστάσεις και να εκφράζουν γνώμη. Επιπλέον, για το «καλύτερο μετρό της Ευρώπης» είναι κάπως αντιφατικό να μη δέχεται χαρτονομίσματα άνω των 10 ευρώ, να μη δίνει ρέστα και να μη δέχεται πληρωμές με κάρτα. Όπως περίεργο είναι το να «μπάζει νερά» σε περιπτώσεις βροχής (βλ. «λαμπρά» εγκαίνια) και να μη λειτουργούν οι κυλιόμενες σκάλες ή τα ασανσέρ σε ορισμένους σταθμούς.
Δε χωρούν δικαιολογίες από την πολιτική ηγεσία και τα ΜΜΕ, για ένα μετρό του οποίου η βασική γραμμή κόστισε 3 δισ. ευρώ (σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές) για λιγότερα από 10 χιλιόμετρα, του οποίου το πολυσυζητημένο λογότυπο κόστισε 30.000 ευρώ, με απευθείας ανάθεση, και πήρε πάνω από τέσσερις δεκαετίες να δοθεί στους πολίτες. Για άλλη μια φορά όσοι/ες διεκδικούν καλύτερες συνθήκες και υποδομές, όσοι/ες τονίζουν πως «δεν ανακαλύψαμε την πυρίτιδα» και όσοι/ες δε συμμετέχουν στη φιέστα που έχει στηθεί είναι εχθροί του κράτους και των μίντια.
Ενδιαφέρον έχει, επίσης, και το πώς διαχειρίστηκε η κυβέρνηση τα αρχαία ευρήματα σε διάφορους σταθμούς και συγκεκριμένα στο Σταθμό Βενιζέλου, για τη διάσωση των οποίων έχουν γίνει αμέτρητες κινητοποιήσεις ανά τα χρόνια από κατοίκους, αρχαιολόγους και φορείς. Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση δε στάθηκε καθόλου στα αιτήματα των ειδικών και προχώρησε στην απόσπασή τους. Ειδικότερα, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων χαρακτήρισε το συγκεκριμένο σταθμό «τόπο αρχαιολογικού εγκλήματος». Όπως ανέφερε σε σχετική ανακοίνωσή του, «η διαχείριση των αρχαίων στο Σταθμό Βενιζέλου Θα αποτελεί για πάντα θλιβερή υπενθύμιση της κατηγορηματικής άρνησης του ελληνικού κράτους να εμπιστευτεί τις δυνατότητες του τεχνικού κόσμου της χώρας, προς όφελος φασόν λύσεων που κόστισαν υπέρογκα σε χρόνο και χρήμα. Θα θυμίζει πάντα ότι οι βυζαντινές αρχαιότητες της Θεσσαλονίκης δεν αξιώθηκαν των λύσεων που έχουν εφαρμοστεί σε άλλα μετρό. Θα αποτελεί, τέλος, μνημείο της κακοδιαχείρισης και της σπατάλης πόρων του δημοσίου, υπενθυμίζοντας στο διηνεκές τι σημαίνει εργαλειακή χρήση των αρχαιοτήτων προς όφελος αλλότριων σκοπών, και ιδίως του κέρδους». Παρά τις έντονες αντιδράσεις της κοινωνίας και τις προτάσεις των ειδικών η κυβέρνηση απέσπασε και επανατοποθέτησε τα αρχαία με την υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, να χαρακτηρίζει το Σταθμό Βενιζέλου τον «καλύτερο σταθμό στον κόσμο».
H Θεσσαλονίκη έχει ένα τμήμα μετρό, αλλά τα τόσα χρόνια αναμονής δε δικαιολογούν επ’ ουδενί να δίνεται στον κόσμο λειψό και με λειτουργικά προβλήματα. Στην παρούσα φάση, ωστόσο, μια μερίδα ατόμων προσβλέπει σε μια γενικότερη αναβάθμιση της πόλης και περιμένει από την κυβέρνηση να τηρήσει τα χρονοδιαγράμματα για τις επεκτάσεις.
Ιωσήφ Γούλιαρος-Κοκκινίδης
