Η Ελλάδα αποτέλεσε το πειραματόζωο της Ευρωζώνης τη δεκαετία της κρίσης. Υποχρεώθηκε να εφαρμόσει σκληρές πολιτικές λιτότητας, ασφυκτικά μνημόνια που άλλαζαν την οικονομική αλλά και την κοινωνική δομή της χώρας, εξαναγκάστηκε ακόμα και να υποκύψει σε ωμούς εκβιασμούς που στραγγάλιζαν τη λαϊκή βούληση και έκαμπταν τις μεγαλειώδεις αντιστάσεις. Τότε, το πλήθος είχε προσπαθήσει να ορμίσει στο εργαστήριο και να απελευθερώσει το πειραματόζωο. Ένιωσε τη δαμόκλειο σπάθη να του ρουφά όλη την ενέργεια. Αυτές τις μέρες συνεδριάζει στην Αθήνα το ΔΣ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας –είχε να συνεδριάσει στην Ελλάδα από το 2008, στο ξέσπασμα της κρίσης– και είναι σαν να κάνει το γύρο του θριάμβου εντός της αρένας, σέρνοντας το σαρκίο της Ελλάδας, λίγο πριν το ρίξει ξανά στη μάχη. Διότι αυτές τις μέρες κηρύχθηκε η έναρξης ενός νέου πειράματος, της αιώνιας δημοσιονομικής πειθαρχίας, ακόμα και χωρίς τα δεσμά των μνημονίων. Και η Ελλάδα όχι μόνο υποδέχτηκε με δάφνες αυτή την πολιτική, αλλά την υιοθετεί με βαθιά υπόκλιση ως δική της και δέχεται με περηφάνια να είναι σημαιοφόρος της νέας αυτής επίθεσης.
Το ελληνικό υπόδειγμα
Η Κριστίν Λαγκάρντ δήλωσε σε συνέντευξή της στο ΣΚΑΪ «ξέρετε τα επίπεδα των τιμών έχουν αυξηθεί και δεν θα επιστρέψουν στα προ κορονοϊού επίπεδα, ούτε όμως οι μισθοί θα επιστρέψουν σε αυτή την εποχή. Συνεπώς περνάμε σε μια διαφορετική περίοδο». Για την Ελλάδα μας προειδοποίησε ότι «υπάρχει ακόμα δουλειά να γίνει και πάντα υπάρχει δουλειά να γίνει». Κατά τη διάρκεια επίσημου δείπνου που παρέθεσε προς τιμή της η Τράπεζα της Ελλάδος χαρακτήρισε την Ελλάδα «παράδειγμα ανθεκτικότητας σε μεγάλες προκλήσεις». Η πρόεδρος της ΕΚΤ επισήμανε ότι «δεν είναι μόνο η οικονομία ανθεκτική –είναι και ο ελληνικός λαός. Υπήρχαν στιγμές που θα μπορούσαν να έχουν επιλέξει διαφορετικό δρόμο. Ωστόσο, παρέμειναν αφοσιωμένοι στο να βρίσκονται στην καρδιά της Ευρώπης, ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές».
Μιλώντας για το ελληνικό παράδειγμα, η κ. Λαγκάρντ είπε (ΣΚΑΪ) ότι «τα ελληνικά οικονομικά στοιχεία είναι πάνω από το μέσο όρο της ευρωζώνης, εκτός από την ανεργία, που είναι ακόμα λίγο υψηλότερη». Φυσικά, η επιλογή στοιχείων μπορεί να δημιουργήσει έναν υπέροχο μανδύα για να μην ριχτεί στην αρένα γυμνό… το υπόδειγμα:
Η μεγάλη και η μικρή εικόνα
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει 5,9% ανεργία, η Ευρωζώνη 6,4% και η Ελλάδα 10,9%, καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση σε όλη την Ε.Ε. Επίσης, παρά τη –με νόμο- μείωση της ανεργίας αυξήθηκαν οι κενές θέσεις εργασίας στην Ελλάδα. Ανοίγοντας το βλέμμα σε περισσότερα στοιχεία αποκαλύπτονται τα σημάδια που έχει αφήσει πάνω στην οικονομία η προηγούμενη δεκαετία των μνημονίων: «Η οικονομία εξακολουθεί να είναι κατά 19% μικρότερη σε σχέση με το μέγεθός της πριν από την παγκόσμια οικονομική κρίση, υποδεικνύοντας ότι η προβλεπόμενη οριακή ανάπτυξη δεν θα αποκαταστήσει το βιοτικό επίπεδο που υπήρχε το 2008», σύμφωνα με άρθρο του καθηγητή στο ΕΚΠΑ Π. Πετράκη στον Οικονομικό Ταχυδρόμο (20/10/23). «Ανησυχίες όπως η πιθανή ύφεση στην Ευρωζώνη, ο υψηλός πληθωρισμός, η αυστηρή νομισματική πολιτική, το σημαντικό δημόσιο χρέος και η φθίνουσα εγχώρια κατανάλωση προσθέτουν στους κινδύνους γύρω από την οικονομική ανάπτυξη και μεγέθυνση», σημειώνεται στο ίδιο άρθρο.
Αν φύγουμε δε από τη γενική εικόνα και εστιάσουμε στο βιοτικό επίπεδο, στην Ελλάδα έχουμε την πιο ακριβή συγκριτικά με το εισόδημα στέγαση στην Ευρώπη, έχουμε το τρίτο χαμηλότερο στην ΕΕ μέσο διαθέσιμο εισόδημα ανά κάτοικο, έχουμε το υψηλότερο κόστος ζωής. Ταυτόχρονα, η Ελλάδα είναι δεύτερη σε υπερβάλλουσα θνησιμότητα στην ΕΕ, έχει την τρίτη μεγαλύτερη μείωση πληθυσμού από όλες τις χώρες της ΕΕ και ο ρυθμός αναπαραγωγής στην Ελλάδα είναι ο χαμηλότερος στην Ευρώπη και ένας από τους χαμηλότερους παγκοσμίως, φέρνοντας τη χώρα αντιμέτωπη με μια τεράστια δημογραφική πρόκληση. Δεν το λες και ανθεκτικότητα…
Τι προβλέπει το μενού
Παραβλέποντας και υποκρύπτοντας αυτά τα δεδομένα, οι τραπεζίτες της Ευρώπης αλλά και ο πρωθυπουργός συμφωνούν ότι η Ελλάδα είναι μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τον Κ. Μητσοτάκη «η Ελλάδα έχει αυξανόμενη απασχόληση, μείωση των ανισοτήτων και βελτίωση των δημόσιων οικονομικών της». Στο δείπνο της ΕΚΤ είδαμε τι προβλέπει το μενού για την Ελλάδα αλλά και τις ευρωπαϊκές χώρες που θα ακολουθήσουν: «Είμαστε προσηλωμένοι στη δημοσιονομική πειθαρχία και στα οφέλη που αυτή αποφέρει στους πολίτες και στις επιχειρήσεις μας», δήλωσε ο έλληνας πρωθυπουργός. «Απαιτείται διαρκής δημοσιονομική πειθαρχία» είπε η κ. Λαγκάρντ (ΕΡΤ), η οποία δήλωσε «σίγουρη ότι θα συνεχίσουν σε όρους δημοσιονομικής πολιτικής και συνέχισης των μεταρρυθμίσεων οι Έλληνες πολίτες και οι ελληνικές αρχές». Ήδη από το καλοκαίρι ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, είχε προετοιμάσει το έδαφος: «Μονόδρομος η δημοσιονομική πειθαρχία» είχε αφήσει να εννοηθεί (Καθημερινή, 30/8/2023).
«Μιλάμε για μια ιστορία οικονομικού comeback. Πριν από λιγότερο από μια δεκαετία, η Ελλάδα φαινόταν ότι δεν θα μπορούσε ποτέ να ανακάμψει από τα οικονομικά και πολιτικά της τραύματα» έγραψε η Wall Street Journal για την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας. Στο δείπνο με την ΕΚΤ ο πρωθυπουργός αποκάλυψε και το υπόλοιπο ευρωπαϊκό σχέδιο: «Πολιτικά η Ελλάδα έχει ένα θετικό μήνυμα και για την Ευρώπη. Εσείς είστε τραπεζίτες και εμείς είμαστε πολιτικοί. Και αν θέλατε απόδειξη ότι κεντρώοι πολιτικοί μπορούν να κερδίζουν και πράγματι κερδίζουν εκλογές ενάντια στον λαϊκισμό, πάρτε εμάς ως παράδειγμα».
Το σχέδιο της αέναης δημοσιονομικής πειθαρχίας τέθηκε σε εφαρμογή. Και έχει οικονομικά και πολιτικά προαπαιτούμενα για να εφαρμοστεί. Στην Ελλάδα, κυβερνά αυτή τη στιγμή ένα κόμμα που πιστεύει και υιοθετεί αυτές τις πολιτικές. Παράλληλα, δεν υπάρχει αντιπολίτευση ούτε κοινωνικές αντιστάσεις, όπως κατάφερε το προηγούμενο πείραμα. Το πειραματόζωο είναι μέσα στο εργαστήριο, κλειδωμένο, ακινητοποιημένο για να του εφαρμόσουν τη θεραπεία της δημοσιονομικής και πολιτικής πειθαρχίας.
Ιωάννα Δρόσου
