Στην Ελλάδα υπάρχει πλήρης ισονομία ανδρών γυναικών από το 1975. Ωστόσο, η κοινωνία μας είναι μια εξουσιαστική κοινωνία που αναπαράγει κοινωνικούς ρόλους. Μπορούμε να μιλήσουμε και για ένα νεοπουριτανικό μοντέλο που οδηγεί σε μια μεταμοντέρνα πατριαρχία. Για την απόσταση νόμου – πραγματικότητας μίλησε χθες στην εκπομπή «ιστορίες που γράφουν Ιστορία» στον 105,5 Στο Κόκκινο, με την Τζούλυ Τσίγκα, η αναπληρώτρια καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου στο ΑΠΘ Ιφιγένεια Καμτσίδου.
Στην Ελλάδα από το 1975 με το άρθρο 4 του Συντάγματος ορίζεται ότι Έλληνες και Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις, ενώ στη συνέχεια υπήρξαν και δειλά προστατευτικά μέτρα υπέρ των γυναικών πριν από την συνθήκη για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών (Cedaw) του ΟΗΕ.
Από το ’75 άρχισε άλλη μια μακριά και όχι εύκολη πορεία στην οποία οι ελληνίδες διεκδικούν να εξισωθούν και το 1983 έρχονται οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις στο οικογενειακό δίκαιο και η υποχρεωτική συμμετοχή γυναικών στα υπηρεσιακά συμβούλια.
Ωστόσο, παρά τους νόμους και τις συνθήκες, υπάρχουν σοβαρές κοινωνικές προκαταλήψεις που δυσκολεύουν την ισότητα στην πράξη. Γιατί η ισότητα είναι μια σχέση, δεν είναι μια κατάσταση όπως η ελευθερία. Προϋποθέτει δύο κοινωνικές καταστάσεις που συγκρινόμενες με ένα κριτήριο, δείχνουν στην ίδια θέση.
Ο νόμος καθιστά τη γυναίκα ίση και στα εργασιακά, άρα όπου μια γυναίκα αμείβεται λιγότερο για την ίδια δουλειά από έναν άνδρα αυτό γίνεται παράνομα. Χρειάζεται κοινωνική εγρήγορση, αλλιώς, συχνά ο νόμος μένει κενό γράμμα. Και στο ευρωπαϊκό δίκαιο, η ισότητα δε συμπεριλαμβάνεται στις ιδρυτικές αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Χρειάστηκε η μεγάλη απεργία των εργατριών στο Βέλγιο, τη δεκαετία του ’60 και λίγο αργότερα, η δίκη της αεροσυνοδού Ντεφρέν, που υποστήριξε ότι η απόλυσή της οφειλόταν σε σεξιστικούς λόγους και όντως έτσι ήταν. Χρειάστηκαν αγώνες, και σ’ αυτούς που αγωνίστηκαν χρωστάμε χάρη.
Δυστυχώς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο – που το 2018 άναψε το πράσινο φως σε απολύσεις εγκύων – λειτουργεί την τελευταία 10ετία σαν τη μακρά χείρα των πιο άγριων πολιτικών του νεοφιλελευθερισμού.
Επιπλέον, δημιουργείται ένα νεοπουριτανικό μοντέλο λόγω και της επιστροφής των θρησκειών, ενώ το κράτος – έθνος υποχωρώντας δε μπορεί να επιβάλει τις πολιτικές του. Κι επειδή η κοινωνία όπως και η φύση απορρίπτει τα κενά, διάφορα δόγματα διεκδικούν να ασκήσουν ρυθμιστικό ρόλο με τους θρησκευτικούς κανόνες στις οικογενειακές σχέσεις. Με την οικονομική κρίση, αυτός ο νεοπουριτανισμός ενισχύθηκε με αποτέλεσμα να μπορούμε πια να μιλάμε για μια μεταμοντέρνα πατριαρχία.
Όσο για την ανατροφή των παιδιών και τις δουλειές του σπιτιού, πρόκειται για πολύ σκληρή δουλειά χωρίς πληρωμή, χωρίς άδειες και χωρίς ένσημα. Στα θετικά της εποχής, όμως, νομίζω είναι οι νέοι άνδρες που διεκδικούν την επιμέλεια των παιδιών τους, όταν αυτό δεν γίνεται για εκδικητικούς λόγους.
Χρειάζεται εκπαίδευση των παιδιών από το σπίτι, με ισότιμη μεταχείριση χωρίς διάκριση φύλου. Καλό θα ήταν να αναδιαμορφωθούν και τα προγράμματα σπουδών στην Α’βάθμια και Β’βάθμια εκπαίδευση ενώ στην Γ’ βάθμια πρέπει να ενταχθούν σπουδές στον τομέα του φύλου. Έχουν γίνει αγώνες και σ’ αυτή την κατεύθυνση και θέλω να μνημονεύσω την Γιώτα Κραβαρίτου, σπουδαία νομικό στο ΑΠΘ και η πρώτη γυναίκα καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας, που συνέβαλε πολύ και χάθηκε τόσο νωρίς.
Η κοινωνία μας είναι μια εξουσιαστική κοινωνία που αναπαράγει κοινωνικούς ρόλους ενώ δεν έχουν ανατραπεί παγιωμένες αντιλήψεις αιώνων. Χρειάζεται διαρκής αγώνας για να ικανοποιηθεί η χειραφέτηση του φεμινιστικού κινήματος και να γίνουν σεβαστές οι θεμελιώδεις αξίες.
Πηγή: Στο Κόκκινο
