Τα όσα διαδραματίζονται ξανά τις τελευταίες ημέρες στη Βενεζουέλα είναι άλλο ένα δείγμα του πόσο αδυσώπητος είναι στις μέρες μας ο ανταγωνισμός για την πολιτική κυριαρχία, που επιφέρει ανάλογες μεταβολές στους γεωστρατηγικούς προσανατολισμούς και στα ασκούμενα οικονομικά μοντέλα.
Είναι πλέον ξεκάθαρο σε όλους πως όσα ευαγγελίστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990 κάποιοι θεωρητικοί ταγοί διαψεύστηκαν. Η ανθρωπότητα δεν πέρασε σε μία εποχή διαρκούς ηρεμίας, ευημερίας, ανάπτυξης και προωθητικής συνεργασίας. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να γίνει κάτι τέτοιο όσο εμφιλοχωρούν και κυριαρχούν οι διαπάλες συμφερόντων, αλλά και οι θεμελιώδεις νόμοι της καπιταλιστικής οικονομίας. Έμενε απλά να αποδειχτεί αυτό και στην πράξη.
Η σύγχρονη Βενεζουέλα βρίσκεται εδώ και πολλά χρόνια στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος, ακριβώς γιατί τόλμησε ο λαός της να δώσει τη στήριξή του σε ένα διαφορετικό μοντέλο. Με το βασικό ζητούμενο να είναι η διαχείριση των τεράστιων πετρελαϊκών κοιτασμάτων, από τη μία υπάρχει η εφαρμοσμένη κρατική ιδιοκτησία και από την άλλη η επιστροφή στο καθεστώς της εκμετάλλευσής τους από ιδιωτικά κεφάλαια όπως γινόταν για δεκαετίες πριν (με τα γνωστά αποτελέσματα).
Στη διαπάλη αυτή είναι ξεκάθαρο πως οι ΗΠΑ επιθυμούν διακαώς (και με εύρος μέσων όπως υποστηρίζουν επίσημα χείλη διάφορων άλλων κρατών) τη μετάβαση της συγκεκριμένης αυτής χώρας της Λατινικής Αμερικής σε μία οικονομία από την οποία θα εκλείπουν οι κρατικές ιδιοκτησιακές σχέσεις. Ειδικά στον τομέα του πετρελαίου.
Εδώ και χρόνια, συγκεκριμένα μεσοστρώματα του ντόπιου κοινωνικού σώματος προβαίνουν σε «εξεγερσιακές« κινητικότητες με ξεκάθαρο στόχο την ανατροπή του υφιστάμενου πολιτικού και οικονομικού πλαισίου. Σύμφωνα με μαρτυρίες, δεν δίσταζαν να προβούν ακόμα και σε καταστροφές εναντίον υποδομών που υπάρχουν και αποσκοπούν στο να βοηθήσουν στην καθημερινότητα των λιγότερο προνομιούχων κοινωνικών ομάδων. Οι δράστες επιθυμούσαν την πρόκληση ζημιών μεγάλου κόστους σε χρηματικές μονάδες, για να χειροτερεύσουν οι οικονομικοί δείκτες και να περιοριστούν κατά πολύ τα περιθώρια ελιγμών της υπάρχουσας κυβερνητικής τάξης πραγμάτων.
Τα είδαμε και εδώ στα δικά μας, ειδικά την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2015, πως το παγκόσμιο σύστημα εξουσίας είναι πλέον άτεγκτο στις επιλογές και στις επιθυμίες-στοχεύσεις του. Με βασικό γνώμονα το «να μη χαλάει η πιάτσα» από υπο-παραδείγματα που λειτουργούν ως εστίες ανυπακοής, διαφορετικού κεντρικού προσανατολισμού, που έχουν ως βασικό στόχο την εξυπηρέτηση όσο το δυνατόν περισσότερων λαϊκών και κοινωνικών στρωμάτων και αναγκών. Φαίνεται ξεκάθαρα πως τους ενδιαφέρει πολύ μέσα από τις αναγκαιότητες που προκύπτουν να εφαρμόζονται σκληρές και νεοφιλελεύθερες πολιτικές, ενώ υπήρχαν (και υπάρχουν) κι άλλοι δρόμοι για την εξυπηρέτηση ενός αμοιβαία αποδεκτού σκοπού…
Τα συμπεράσματα που βγαίνουν και από την περίπτωση της Βενεζουέλας είναι πολλά. Ένα που έχει τεράστια σημασία, και δεν νομίζω πως δίνουν τη δέουσα έμφαση πολλοί…, είναι πως μία οικονομία που θέλει να επιβιώσει μέσα σε ένα πολύ δύσκολο και σχεδόν ασφυκτικό περιβάλλον ανταγωνισμού με κράτη που κινούνται σε διαφορετικό ιδεολογικό μοτίβο πρέπει να αποφύγει τη μονομέρεια. Αν στηρίζεσαι αποκλειστικά και μόνο στο πετρέλαιο είναι σίγουρο πως «οι απέναντι» θα επιχειρήσουν να σε χτυπήσουν στοχευμένα στο συγκριτικό σου πλεονέκτημα. Και το πόσο θα αντέξεις είναι κάτι το πολύ συζητήσιμο.
Επομένως, μία οικονομία που αποσκοπεί στη μακροημέρευσή της, και παράλληλα στην εξυπηρέτηση των αναγκών των πολλών, χρειάζεται να έχει και τις «καβάντζες» που παρέχει μία πιο ολοκληρωμένη οικονομική παραγωγική διαδικασία. Μέχρι που αυτές θα γίνουν ο μόνιμος κανόνας της βασικής οικονομικής σου ταυτότητας.
Και ένα δεύτερο είναι πως ο «σοσιαλισμός του 21ου αιώνα», για τον οποίο έκαναν λόγο οι Τσάβες και Μαδούρο, θα πρέπει να σκύψει πολύ σοβαρά πάνω σε κάτι συγκεκριμένο. Ποια είναι τα περιθώρια του να αναπτύσσεις τους δικούς σου σχεδιασμούς για την ανακούφιση και τη διατήρηση επαρκών επιπέδων διαβίωσης για τους πολλούς, όταν έχεις επιλέξει να μην το προχωρήσεις, και στο επίπεδο της πολιτικής εξουσίας, και στη μη οριστική απεμπλοκή από ιδιωτικές πτυχές στην οικονομία.
Έχει αποδειχθεί πως έτσι το έργο σου είναι πιο δύσκολο, γιατί οι ενέδρες βρίσκονται παντού, και ο αντίπαλος επιστρατεύει σχεδόν τα πάντα. Έχοντας το πλεονέκτημα να δρα δίπλα σου και ανάμεσά σου… Και για να εξυπηρετήσει τα δικά του συμφέροντα και για να περάσει το μήνυμα στους λαούς πως «όποιοι τολμάνε να σηκώσουν κεφάλι, σύντομα θα βρεθούν προ των συνεπειών του θράσους τους».
