Μπορεί τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ να τονίζουν την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που έκρινε, κατά πλειοψηφία, συνταγματική την παρουσία της αστυνομίας στα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Ωστόσο, η κυβέρνηση φαίνεται ότι λοξοκοιτάει προς την πανεπιστημιακή κοινότητα και ζυγίζει τις αναπόφευκτες αντιδράσεις και μη αναστρέψιμες συνέπειες μιας ενδεχόμενης εγκατάστασης οπλισμένων ειδικών αστυνομικών φρουρών στα πανεπιστήμια.
Η κυβέρνηση, ακόμη και με αυτό το ελάχιστο πολιτικό ένστικτο αυτοσυντήρησης που της επιτρέπει η υπέρμετρη αλαζονεία της, διστάζει να εφαρμόσει τον νόμο που η ίδια ψήφισε με τυμπανοκρουσίες, για την εγκατάσταση οπλισμένου αστυνομικού σώματος στα πανεπιστήμια, με τον παραπλανητικό όνομα Ομάδες Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων (ΟΠΠΙ). Η πανεπιστημιακή αστυνομία ήταν από την αρχή μια θνησιγενής υπόθεση, πριν καν ακόμη ανακοινωθεί ως μέτρο.
Όπως ακριβώς συνέβη πέρυσι την ίδια περίοδο, το θέμα της πανεπιστημιακής αστυνομίας αναδείχθηκε ξαφνικά στην επικαιρότητα από την κυβέρνηση αποπροσανατολιστικά για την κοινωνία, ως αντιπερισπασμό στη δραματική μείωση του αριθμού των εισακτέων στην τριτοβάθμια και τον αποκλεισμό χιλιάδων νέων από τα πανεπιστήμια, λόγω της εφαρμογής της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής.
Η ίδρυση της ΟΠΠΙ αποτελεί μια αχρείαστη, ανορθολογική, αντιδραστική, επιθετική πολιτική απόφαση της κυβέρνησης, στα όρια της ιδεοληπτικής εξαλλοσύνης και της κατασταλτικής υστερίας, η οποία βάλει ευθέως στο συνταγματικά κατοχυρωμένο αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων. Το θέμα δεν είναι νομικό ή διοικητικό, αλλά βαθιά πολιτικό και αφορά τον πυρήνα της δημοκρατικής λειτουργίας των πανεπιστημίων και της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών. Δεν λαμβάνεται υπόψη η γενική αρχή της αναλογικότητας, καθώς οι προτεινόμενες διατάξεις που αφορούν στην ΟΠΠΙ και στην ηλεκτρονική επιτήρηση όχι μόνο είναι ακραίες, επαχθείς και δυσανάλογες του προβλήματος που υποτίθεται ότι προσπαθούν να επιλύσουν, αλλά θα συμβάλουν στην περαιτέρω όξυνση του.
Άλλωστε, το έχουν επισημάνει με την αντίθεση τους σύσσωμη η πανεπιστημιακή κοινότητα, αλλά και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Αστυνομικών Υπαλλήλων. Μόνο η κυβέρνηση φαίνεται ή προσποιείται ότι δεν το αντιλαμβάνεται. Η ίδρυση της ΟΠΠΙ δεν εξυπηρετεί καμία πραγματική ανάγκη και δεν ακολουθεί καμία καλή διεθνή πρακτική. Η συστηματική παρουσίαση των ελληνικών πανεπιστημίων σαν δήθεν αποκλειστικά χώρων συστηματικής βίας και ανομίας είναι συκοφαντική, προκειμένου να δικαιολογηθεί η συγκρότηση της ΟΠΠΙ.
Αντίθετα με την κυβερνητική προπαγάνδα περί δήθεν γενικευμένης ανομίας και εγκληματικότητας στους χώρους των πανεπιστημίων, οι σχετικές έρευνες δείχνουν ότι τα φαινόμενα βίας στα πανεπιστήμια είναι σποραδικά, περιορισμένα και σχετικά μικρής σοβαρότητας, η δε εγκληματικότητα στα πανεπιστήμια βρίσκεται σε χαμηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με τους υπόλοιπους κοινωνικούς χώρους και συσχετίζεται με τα γενικότερα κοινωνικά προβλήματα. Σε καμιά ευρωπαϊκή χώρα η φύλαξη των πανεπιστημίων δεν υπάγεται στην αστυνομία.
Η κυβέρνηση έχει ήδη ηττηθεί στο θέμα της πανεπιστημιακής αστυνομίας. Και η ήττα της αυτή θα είναι πιο ηχηρή, όσο περισσότερο θα επιμένει στον αυταρχισμό και στην αλαζονεία της. Όσο γρηγορότερα το αντιληφθεί, τόσο το καλύτερο για την ίδια. Η κυβέρνηση κατάφερε να ενδυναμώσει το φοιτητικό κίνημα. Αυτό αποτυπώθηκε τόσο στον δρόμο με τις μεγαλειώδεις πορείες των 10.000 ατόμων τον Μάρτιο του 2021 ενάντια στην εισβολή των ΜΑΤ στο ΑΠΘ και την υπέρμετρη χρήση βίας/καταστολής εκ μέρους της αστυνομίας, όσο και στη μαζική συμμετοχή και τα αποτελέσματα στις πρόσφατες φοιτητικές εκλογές.
Η πανεπιστημιακή κοινότητα, φοιτητές και καθηγητές, αυτο-οργανώνονται, διεκδικούν το δίκαιο και προστατεύουν την ακαδημαϊκή ελευθερία. Έχουν την υποχρέωση να το πράξουν. Ακόμη κι εάν εγκατασταθεί προσωρινά η ΟΠΠΙ στα πανεπιστήμια, σύντομα θα αναγκαστεί να τα εγκαταλείψει. Όπως συμβαίνει με όλες τις αυταρχικές δομές, θα καταρρεύσει μέσα στην ψευδο-εξουσία της, γιατί δεν θα υπάρχει πεδίο εφαρμογής αυτής της εξουσίας. Τα παραδείγματα πολλά.
Σε πρόσφατο δημοσίευμα έγκριτης φιλοκυβερνητικής εφημερίδας αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «Αρχίζει το πείραμα της πανεπιστημιακής αστυνομίας» με την εγκατάσταση 400 οπλισμένων ειδικών αστυνομικών φρουρών σε τέσσερα πανεπιστήμια, ΑΠΘ, ΕΜΠ, ΕΚΠΑ, ΟΠΑ. Ενίοτε, όμως, τα πειράματα καταλήγουν σε τερατογεννέσεις, ίσως και σε κοινωνικές εκρήξεις. Η κυβέρνηση με επιπολαιότητα και ανευθυνότητα παίζει με τη φωτιά, δημιουργώντας εστίες έντασης σε τέσσερα μεγάλα πανεπιστήμια. Είναι ακόμη νωπή η σοκαριστική σκηνή, αποτυπωμένη μάλιστα σε βίντεο, που συνέβη τον Φεβρουάριο του 2020 στον προαύλιο χώρο του ΟΠΑ, όταν αστυνομικός με πολιτικά προέταξε το υπηρεσιακό του όπλο προς φοιτητές, οι οποίοι λογομαχούσαν μαζί του. Μάλλον από τύχη δεν θρηνήσαμε θύματα.
Η κυβέρνηση δεν διστάζει να φέρει σε νεανική αντιπαράθεση, σε μια σχέση «εξουσιαστή και εξουσιαζόμενου», τους φοιτητές και τις φοιτήτριες με τους νέους και τις νέες που θα στελεχώσουν την πανεπιστημιακή αστυνομία, καθιστώντας την επαχθή. Αυτή η κυβέρνηση αποδεικνύει σε κάθε ευκαιρία ότι μισεί τους νέους, διολισθαίνοντας συνεχώς σε μεγαλύτερο αυταρχισμό απέναντί τους. Ας μην διαπράξει, όμως, το λάθος να υποτιμήσει την αγωνιστικότητα, την αποφασιστικότητα, τη φαντασία και την εφευρετικότητα των νέων για τις μορφές ειρηνικής αντίστασης που θα αναλάβουν για την αποτροπή της εφαρμογής, και τελικά την κατάργηση, αυτού του νόμου. Ας μην παραβλέψει την πυρηνική ανάγκη των νέων να εκφράζονται και να ζουν ελεύθεροι στο εκπαιδευτικό τους περιβάλλον. Τα πανεπιστήμια είναι εκπαιδευτικά και ερευνητικά, όχι σωφρονιστικά, ιδρύματα. Και ως τέτοια θα παραμείνουν.
Ο Αντώνης Κυπάρος είναι αναπληρωτής καθηγητής στο ΑΠΘ
