Η ταπεινωτική ήττα των γαλλικών στρατιωτικών δυνάμεων από τους αντάρτες Βιετκόνγκ στο Ντιεν Μπιεν Φου το 1954, σήμανε το τέλος της Γαλλικής Αυτοκρατορίας από τη Νοτιοανατολική Ασία μέχρι τη Βόρεια και την Υποσαχάρια Αφρική.
Η προσπάθεια της Βρετανίας και της Γαλλίας να διαφυλάξουν προνομιακή επιρροή στην ευρύτερη Μέση Ανατολή τερματίστηκε οριστικά και αμετάκλητα στο φιάσκο της αγγλογαλλικής επέμβασης στη διώρυγα του Σουέζ, τον Νοέμβριο του 1956, στη σκιά του τελεσιγράφου της ΕΣΣΔ αλλά και της αδιαφορίας των ΗΠΑ.
Στο Ντιεν Μπιέν Φου επιβεβαιώθηκε δραματικά ότι η εποχή των αποικιακών αυτοκρατοριών παρήλθε, με την όσο το δυνατόν πιο ήπια απεμπλοκή των μητροπόλεων να είναι μονόδρομος.
Η Γαλλία μπόρεσε και αποχώρησε σχετικά ομαλά από το Μαρόκο και την Τυνησία το 1956 και από την Υποσαχάρια Αφρική μέχρι το 1960, όχι όμως από την Αλγερία, όπου ενεπλάκη σε έναν αιματηρό και αδιέξοδο πόλεμο από το 1954 μέχρι το 1962.
Σταθμός για τη Γαλλία και τη Βρετανία υπήρξε η ήττα στο Σουέζ, με τις δύο μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης να οδηγούνται σε διαμετρικά αντίθετες επιλογές.
Η Γαλλία, κυρίως μετά την επιστροφή του Ντε Γκολ στην εξουσία το 1958, έθεσε ως προτεραιότητα τη χειραφέτηση από την ηγεμονία των ΗΠΑ και υιοθέτησε μια ανεξάρτητη θέση στη διεθνή σκηνή.
Η Βρετανία, αντίθετα, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μόνη ρεαλιστική επιλογή δεν ήταν άλλη από την άνευ όρων ευθυγράμμιση με τη γραμμή πλεύσης της Ουάσινγκτον.
Η ταπεινωτική αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν και η δήλωση του Μπάιντεν ότι ταυτόχρονα τερματίζονται οι υπερπόντιες επιχειρήσεις μεγάλης κλίμακας δεν ξεκαθαρίζουν τη νέα γραμμή πλεύσης της μόνης υπερδύναμης.
Χωρίς αντίπαλο δέος στη διεθνή σκηνή από το 1989-91 μέχρι και σήμερα, οι ΗΠΑ κατασπατάλησαν μια μοναδική στα ιστορικά χρονικά ευκαιρία, την προθυμία όλων των πρωταγωνιστών της διεθνούς σκηνής να αποδεχθούν μια Pax Americana και να συνάψουν μια στενή ειδική σχέση με τις ΗΠΑ.
Οι ΗΠΑ, νικήτρια του Ψυχρού Πολέμου λόγω της αυτοδιάλυσης της ΕΣΣΔ, είχαν τη δυνατότητα είτε να αναζωογονήσουν τον ΟΗΕ, είτε να αξιοποιήσουν πιο ευέλικτα άτυπα φόρουμ όπως για παράδειγμα η Ομάδα των G-7.
Στην πρώτη μεταψυχροπολεμική υπερπόντια επέμβαση των ΗΠΑ στο Ιράκ, την άνοιξη του 1991, η διεθνής στήριξη από τη Μόσχα μέχρι τον αραβικό κόσμο υπήρξε ομόθυμη.
Ίδια και μεγαλύτερη στήριξη στην εισβολή στο Αφγανιστάν την επαύριον της 11.9.2001.
Η Ουάσινγκτον είχε την ευκαιρία και στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν να θέσει τη στρατιωτική επέμβαση υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, όπως ακριβώς συνέβη με τον πόλεμο της Κορέας το 1950-53, αλλά εξ αρχής ήθελε πλήρη ελευθερία κινήσεων.
Ακόμη χειρότερα, επιχείρησε μονομερώς όχι μόνον να επιβάλει καθεστωτικές αλλαγές στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, αλλά και να επαναχαράξει τον χάρτη της περιοχής.
Το 1970, ο τότε ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Ρότζερς μεσολάβησε και πέτυχε τον τερματισμό του πολέμου φθοράς μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ στη διώρυγα του Σουέζ. Στον μισό αιώνα που ακολούθησε από τότε, οι ΗΠΑ απέτυχαν παταγωδώς να εγκαθιδρύσουν μια Pax Americana στη Μέση Ανατολή και στη Νοτιοδυτική Ασία και όχι μόνον, καθώς αποσταθεροποίησαν μια ήδη βεβαρημένη από συγκρούσεις περιοχή.
Οι σκηνές που εκτυλίχθηκαν στο αεροδρόμιο της Καμπoύλ θα σκιάζουν την προσπάθεια των ΗΠΑ να συγκροτήσουν αντικινεζική συμμαχία στον Ειρηνικό και στον Ινδικό Ωκεανό.
Γιώργος Καπόπουλος
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
