Η επίπλαστη ενσωμάτωση της κοινοτικής οδηγίας 2019/1152
Η κυβέρνηση, και ιδιαίτερα ο υπουργός Εργασίας κ. Άδωνις Γεωργιάδης, κατέθεσε στο τέλος Αυγούστου κάτι που μας είχε προειδοποιήσει από τις αρχές του μήνα, το νέο νομοσχέδιο, με το οποίο θεσμοθετούνται διάφορα εργασιακά θέματα, στα οποία κρύβεται η περαιτέρω απορρύθμιση της μισθωτής εργασίας. Καταργείται η πενθήμερη εργασία με επιλογή του εργοδότη, εισάγεται η πολλαπλή εργασία (σε δύο ή και περισσότερους εργοδότες) με νομιμοποίηση εξαντλητικών ωραρίων μέχρι και 13 ώρες τη μέρα, ενώ ταυτόχρονα ελαστικοποιείται η εργασία με τις νέου τύπου συμβάσεις μηδενικών ωρών. Όσον αφορά στη διευθέτηση του χρόνου εργασίας που θεσμοθετήθηκε με τον νομό Χατζηδάκη και συμφωνούνται με συλλογικές ρυθμίσεις (και ο υπουργός τότε διαμήνυε πως αυτή η ρύθμιση είναι διασφαλισμένη), πλέον εισάγει και τις ατομικές διευθετήσεις. Τέλος, ποινικοποιείται περαιτέρω το δικαίωμα στην απεργία, αφού πέρα από την αστική ευθύνη, θα έχουν και ποινική όσοι εργαζόμενοι κατηγορηθούν για άσκηση «ψυχολογικής βίας».
Συγκεκριμένα, το άρθρο 4 αναφέρεται μεν στη μείωση της δοκιμαστικής περιόδου από 12 σε 6 μήνες, αλλά παράλληλα η υποχρέωση αποζημίωσης σε περίπτωση απόλυσης θα υπολογίζεται από τους 12 μήνες κι όχι από τους 6. Το σημαντικό που εισάγεται με έμμεσο τρόπο εδώ, είναι ότι η απόλυση μπορεί να γίνει χωρίς καμία επιβάρυνση του εργοδότη και στις εξάμηνες συμβάσεις ορισμένου χρόνου πριν από τη λήξη τους, που μέχρι τώρα απαιτείται σπουδαίος λόγος για την καταγγελία τους. Αρκεί η σύμβαση που θα υπογραφεί να είναι νέα και να ονομαστεί ως δοκιμαστική.
Το άρθρο 5, παροχή πληροφοριών για τους εργαζόμενους, θα μπορούσε να είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, αν δεν αυτοαναιρούνταν μέσα στο ίδιο άρθρο, θα μπορούσε για παράδειγμα το σύνολο των πληροφοριών μιας σύμβασης εργασίας με όλους τους ατομικούς όρους (βασικούς και ουσιώδεις) να αναρτιόνταν υποχρεωτικά στο ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ, ώστε να τίθεντο σε ισχύ και συνεπώς όλοι οι εργαζόμενοι να έχουν ελεύθερη και πλήρη γνώση της ατομικής τους σύμβασης.
Δυο και τρεις δουλειές για έναν αξιοπρεπή μισθό
Το άρθρο 9 εισάγει την παράλληλη απασχόληση επιτρέποντας την απασχόληση και σε δεύτερο εργοδότη, εάν κάποιος το επιθυμεί. Να υπενθυμίσουμε στον υπουργό ότι οι εργαζόμενοι που επιλέγουν μια δεύτερη παράλληλη εργασία, δεν το κάνουν για να γεμίσουν τον ελεύθερο τους χρόνο, αλλά από ανάγκη επειδή δεν μπορούν να ζήσουν αυτοί και η οικογένεια τους από ένα μισθό που συνεχώς μειώνεται η αγοραστική του δύναμη, ήδη από τις μνημονιακές περικοπές έως και την ανεξέλεγκτη ακρίβεια που έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις στη χώρα μας, καθιστώντας την πρωταθλήτρια της ακρίβειας στην Ευρώπη. Επιπλέον, αν ένας εργοδότης που διαθέτει δύο ή περισσότερες επιχειρήσεις θα μπορεί να «μοιράζει» ανάμεσα σε αυτές τους εργαζόμενους, κανονίζοντας τα ωράρια ώστε να αποφεύγει με αυτό τον τρόπο την καταβολή υπερωριών και τους ελέγχους της Επιθεώρησης Εργασίας. Άλλωστε, η εργοδοσία τα τελευταία χρόνια έχει αποδείξει ότι μπορεί να μηχανευτεί πάρα πολλά τεχνάσματα με σκοπό την μεγιστοποίηση της κερδοφορίας.
Στο άρθρο 10 θεσμοθετείται για πρώτη φορά μια αντεργατική ρύθμιση που δεν υπήρχε, η διαβόητη σύμβαση μηδενικών ωρών. Η ευρωπαϊκή οδηγία (ΕΕ) 2019/1152, που υποτίθεται ότι ενσωματώνεται στο εθνικό Δίκαιο, προτείνει ότι οι συμβάσεις εργασίας κατά παραγγελία ή παρόμοιες συμβάσεις εργασίας –συμπεριλαμβανομένων των συμβάσεων μηδενικών ωρών εργασίας– θα πρέπει να περιοριστούν σε όποια κράτη ήδη εφαρμόζονται, διότι, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, διαφέρουν σημαντικά από τις παραδοσιακές σχέσεις εργασίας και δημιουργούν αβεβαιότητα σχετικά με τα ισχύοντα δικαιώματα και την κοινωνική προστασία των εργαζομένων. Ο υπουργός Εργασίας, λοιπόν, θεσμοθετεί στη χώρα μας τις συμβάσεις μηδενικών ωρών, παρότι αυτό όχι μόνο δεν είναι υποχρεωτικό, αλλά η σύσταση της οδηγίας είναι να ληφθούν μέτρα στην αντίθετη κατεύθυνση! Έτσι, προκύπτουν μια σειρά προβλημάτων για όσους εργαζόμενους αναγκαστούν να υπογράψουν αυτές τις συμβάσεις.
Θα εξαιρούνται απ’ όλες τις παροχές για τους ανέργους, ακόμα και στην περίπτωση που δεν εργαστούν καθόλου κατά τη διάρκεια της σύμβασης. Σε περίπτωση ανάθεσης εργασίας εντός της συγκεκριμένης σύμβασης, ο εργαζόμενος θα ειδοποιείται 24 ώρες νωρίτερα, εκτός αν για αντικειμενικούς λόγους δικαιολογείται μικρότερο χρονικό διάστημα προειδοποίησης, ακόμη και λίγη ώρα πριν την εργασία. Στο νομοσχέδιο δεν διευκρινίζεται αν ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να αναρτά στο ΕΡΓΑΝΗ την έναρξη εργασίας πριν την πραγματοποίηση της. Κάτι το οποίο αν δεν διευκρινιστεί, θα μπορεί να γίνεται κατάχρηση και απόκρυψη –όπως άλλωστε συνηθίζεται από πολλούς εργοδότες όλα αυτά τα χρόνια– με αποτέλεσμα την αύξηση της αδήλωτης εργασίας με «νόμιμο» τρόπο.
Στο άρθρο 24 εισάγεται κάτι πρωτοφανές. Το έργο της Επιθεώρησης Εργασίας είναι ο έλεγχος και η εφαρμογή των διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας και για πρώτη φορά θεσμοθετείται η εφαρμογή και των ερμηνευτικών εγκυκλίων. Κατά συνέπεια, ελλοχεύει ο κίνδυνος μια στρεβλή ερμηνευτική εγκύκλιος να αποτελέσει υποχρεωτικά οδικό άξονα για την Επιθεώρηση Εργασίας, ακόμα και αν η εγκύκλιος καταστρατηγεί το γράμμα του νόμου.
6ήμερη εργασία και ατομικές συμβάσεις
Στο άρθρο 25 χαρίζει κατά το δοκούν το πενθήμερο, νομοθετώντας την εξαήμερη εργασία στις επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας. Αυξάνει από 30% σε 40% την αμοιβή για το έκτο μεροκάματο και με αυτόν τον τρόπο διευκολύνει τις επιχειρήσεις να λειτουργούν με μειωμένο εργασιακό κόστος, αντί να προσλαμβάνουν επιπλέον προσωπικό για τις αυξημένες επιχειρησιακές ανάγκες τους.
Στο άρθρο 28 θεσμοθετείται η ατομική συμφωνία για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας, επεκτείνοντας προς το χειρότερο το νόμο Χατζηδάκη. Τα συνδικάτα ήταν κάθετα απέναντι σε αυτό, γιατί είναι προφανής ο εκβιασμός σε κάθε ένα εργαζόμενο μεμονωμένα, κάτι το οποίο είχε διαψεύσει κατηγορηματικά ο προηγούμενος υπουργός. Θεωρώντας η κυβέρνηση ότι όλα αυτά τώρα ξεχάστηκαν και από το συλλογικό περνάμε στο ατομικό, ο κάθε εργαζόμενος θα «διαπραγματεύεται» το πώς θα διευθετεί ο εργοδότης του το ωράριο του, δηλαδή πώς θα μετατρέπει μονομερώς το ωράριο ενός εργαζόμενου από οκτάωρο σε δεκάωρο.
Ποινικοποίηση της απεργίας
Τέλος, με το άρθρο 31 ποινικοποιείται περαιτέρω το δικαίωμα στην απεργία με εξοντωτικά πρόστιμα των 5.000 ευρώ ανά εργαζόμενο και τουλάχιστον εξάμηνη φυλάκιση των εργαζομένων που υπερασπίζονται την απεργία. Συγκεκριμένα, ενώ διατυπώνεται το δικαίωμα στην εργασία, δεν διασφαλίζεται το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα στην απεργία. Έτσι, με το νομοσχέδιο δεν προστατεύονται οι απεργοί από εκβιαστικές εργοδοτικές απειλές και μηχανισμούς εκφοβισμού, ενώ η απεργιακή κινητοποίηση θεωρείται έγκλημα και οι συμμετέχοντες σε αυτή εγκληματίες. Δηλαδή αντιστρέφουν τους ρόλους του θύτη και του θύματος! Τι μπορούμε να περιμένουμε άραγε από τον υπουργό που ήταν παρών σιωπώντας στην καταχρηστική συμπεριφορά εργοδότη ασφαλιστικής εταιρείας παραμονές των βουλευτικών εκλογών και προέτρεπε εκβιαστικά τους εργαζομένους σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση ασκώντας καταχρηστικά το εργοδοτικό δικαίωμα;
Συμπερασματικά, το συγκεκριμένο νομοσχέδιο καθιστά την εργασία ως μια απόλυτα ευέλικτη μορφή απασχόλησης, με ευέλικτο ωράριο, καταστρέφοντας τον προσωπικό και οικογενειακό προγραμματισμό. Όπως και όποτε θέλει, λοιπόν, ο εργοδότης, με ακαθόριστες μορφές εργασίας, νομιμοποιείται και αξιώνει από τον εργαζόμενο την απασχόληση του αποστέλλοντας απλώς ένα SMS.
Μετά από όλα αυτά, αναρωτιόμαστε πώς μπορούμε να μην είμαστε ευχαριστημένοι με τόσες «προστατευτικές διατάξεις»;
To συνδικαλιστικό κίνημα πρέπει να ενημερώσει άμεσα τους εργαζόμενους και την κοινωνία για τις συνέπειες που επιφέρει το εν λόγω νομοσχέδιο, να αποκαλύψει και να αποδομήσει τις μεγαλοστομίες του υπουργού και της πληθώρας άκριτων δημοσιεύσεων, που επαναλαμβάνουν απλώς με τη μορφή copy-paste τις ανακοινώσεις του υπουργείου Εργασίας. Θα πρέπει άμεσα να συνεδριάσουν τα συνδικαλιστικά όργανα και η ΓΣΕΕ να δώσει πρώτη τον τόνο, συντονίζοντας τις αντιδράσεις των εργαζομένων, ώστε η απόσυρση του νομοσχεδίου να αποτελέσει την αιχμή, μαζί με τις διεκδικήσεις του εργατικού κινήματος, της αντιπαράθεσης με έναρξη την κινητοποίηση εν όψη των εγκαινίων της 87ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης στις 9 Σεπτέμβριου από τον πρωθυπουργό.
Ο Κώστας Κεχαγιόγλου είναι πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θεάματος Ακροάματος
Ο Γιώργος Γώγος είναι οργανωτικός γραμματέας του Εργατικού Κέντρου Πειραιά
