Στις αρχές Φεβρουαρίου 2023 δημοσιεύτηκε Προεδρικό Διάταγμα (ΦΕΚ 95Δ’/10-2-23) με την “Έγκριση του Γενικού Σχεδιασμού Μαρίνας Καλαμαριάς (Αρετσού)”, γεγονός που έγινε γνωστό στην κοινωνία της Καλαμαριάς μόλις την προηγούμενη εβδομάδα (!) όταν η υπουργός Τουρισμού απάντησε σε ερώτηση βουλευτών του ΠΑΣΟΚ.
Το Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ) υιοθετεί αυτούσιο τον αρχικό σχεδιασμό του ΤΑΙΠΕΔ, όταν στις αρχές 2020 δόθηκε στη δημοσιότητα η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ). Η μελέτη αυτή, που χαρακτηρίζεται από ανεπαρκή τεκμηρίωση για την οικονομική, αναπτυξιακή και τουριστική προοπτική της μαρίνας και τις περιβαλλοντικές της επιπτώσεις, προβλέπει:
(α) αύξηση της χερσαίας ζώνης με την επίχωση επιπλέον 1.440m2 στον κεντρικό προβλήτα, με τελική επιφάνεια στα 77,0 στρέμματα, έναντι 75,5 στρεμμάτων σήμερα.
(β) αύξηση της δόμησης στα 14.900m2, έναντι 2.400m2 σήμερα. Στη δόμηση περιλαμβάνονται χρήσεις διοίκησης και λειτουργίας, χώροι συντήρησης και απόθεσης σκαφών, καταστήματα ναυτιλιακών ειδών, super-markets, χρήσεις τουρισμού, αναψυχής, εστιατόρια, αναψυκτήρια, εμπορικά καταστήματα, ξενοδοχείο και κατοικίες για μίσθωση. Οι κατοικίες θα αναπτυχθούν στο κεντρικό τμήμα σε έκταση 11.429m2, «πρώτες στο κύμα», με συντελεστή κάλυψης 40% και μέγιστη δόμηση 8.900m2, με ύψος κτηρίων έως 11m.
(γ) αύξηση της θαλάσσιας ζώνης με επέκταση έως 40m ανοικτά του υφιστάμενου κυματοθραύστη με συνολική έκταση 166 στρέμματα. Θα γίνει αναδιάταξη των προβλητών, βυθοκόρηση και ανακατασκευή των λιμενικών υποδομών, για την καλύτερη εξυπηρέτηση των τουριστικών σκαφών, αλλά και mega-yachts.
Συρρίκνωση του δημόσιου χώρου
Έτσι, ο ελεύθερος δημόσιος χώρος της μαρίνας, που θα είναι διαθέσιμος στους πολίτες, θα συρρικνωθεί, αφού στον χώρο που θα καταληφθεί με τον σχεδόν εξαπλασιασμό της δόμησης, θα προστεθεί και χώρος για χρήσεις στάθμευσης αυτοκινήτων, απόθεσης και συντήρησης σκαφών, πρόσβασης και οδικού δικτύου. Ο τελικά ελεύθερος δημόσιος χώρος που θα είναι διαθέσιμος στους πολίτες, θα συρρικνωθεί στην κεντρική έκταση πρασίνου-αναψυχής των 150m X 75m=9.000m2.
Ο σχεδιασμός του ΤΑΙΠΕΔ, συμβατός σε μια λογική «real estate», αποβλέπει στη μεγιστοποίηση της οικονομικής-μεσιτικής δραστηριότητας του ιδιοκτήτη και στην προσέλκυση «επενδυτών» στους οποίους θα παραχωρηθεί το σύνολο της έκτασης (χερσαίας και θαλάσσιας) για περισσότερο από 35 χρόνια, αδιαφορώντας για τη συρρίκνωση του ελεύθερου δημόσιου χώρου και την ανάπτυξη εμποδίων στην πρόσβαση των πολιτών στην παραλία, η οποία πλέον δεν θα προσφέρεται ούτε για αναψυχή, ούτε και ως χώρος εκτόνωσης σε έκτακτες περιπτώσεις.
Αγνοήθηκε η όποια διαβούλευση ακόμα και οι δεσμεύσεις βουλευτών και αξιωματούχων
Η έκδοση του ΠΔ με την έγκριση του Γενικού Σχεδιασμού της Μαρίνας Αρετσούς, σημαίνει ότι:
(α) η διαβούλευση που προηγήθηκε ήταν μια τυπική διαδικασία, νομικά επιβαλλόμενη, αλλά χωρίς να επιφέρει καμία αλλαγή στο σχεδιασμό του ΤΑΙΠΕΔ και της κυβέρνησης. Αγνοήθηκαν όχι μόνον οι προτάσεις της μειοψηφίας του Δημοτικού Συμβουλίου της Καλαμαριάς και τοπικών συλλογικοτήτων, που θέτοντας το θέμα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της μαρίνας, εναντιώνονται στην ιδιωτικοποίηση του δημόσιου χώρου και προέκριναν την αξιοποίηση της μαρίνας με δημόσια ή αυτοδιοικητική διαχείριση, αλλά και οι προτάσεις της πλειοψηφίας του Δημοτικού Συμβουλίου Καλαμαριάς (απόφαση 122/2020), που χωρίς να θέτει θέμα ιδιοκτησιακού καθεστώτος, ζητούσε απόσυρση της ΣΜΠΕ, αλλά αποδεχόταν μερικώς τον προτεινόμενο σχεδιασμό, χωρίς κατοικίες και ξενοδοχείο και με μείωση της δομημένης έκτασης στο ήμισυ.
(β) οι δηλώσεις των συμπολιτευόμενων και αντιπολιτευόμενων τοπικών βουλευτών, που συμμετείχαν στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Καλαμαριάς (Μάρτιος 2021) και συμφώνησαν με την πλειοψηφική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, ότι θα «συμβάλλουν» στην υλοποίησή της, με παρεμβάσεις προς το ΤΑΙΠΕΔ και τους «αρμόδιους», ειπώθηκαν γιατί έπρεπε να φανούν αρεστοί στην τοπική κοινωνία.
(γ) οι δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων, όπως “η επένδυση στη μαρίνα Καλαμαριάς να έχει πράσινο, φιλοπεριβαλλοντικό χαρακτήρα, χωρίς να απωλέσει την επενδυτική της διάσταση, αλλά, ταυτόχρονα, να είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας”, ήταν λόγια εφησυχασμού, ίσως και παραπλάνησης και ύπαρξης τετελεσμένων.
Στη λογική των δηλώσεων εφησυχασμού όπως η προηγούμενη είναι και η δήλωση της αρμόδιας υπουργού Τουρισμού, που απαντώντας στην πρόσφατη ερώτηση των βουλευτών αναφέρει ότι στο ΠΔ «υιοθετούνται οι περισσότερες προτάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Καλαμαριάς», και συνεχίζει «δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε δόμηση στις εκτάσεις της χερσαίας ζώνης που έχουν χαρακτηριστεί δάση και δασικές εκτάσεις». Αποφεύγοντας να πει ότι το ΠΔ είναι ακριβώς η πρόταση του ΤΑΙΠΕΔ και μάλιστα με την προσαύξηση της δημιουργίας χώρων για την προσέγγιση ελικόπτερου και υδροπλάνου.
Αξίζει να επισημανθεί η «άγνοια» της Δημοτικής Αρχής και των Δημοτικών Υπηρεσιών του Δήμου Καλαμαριάς για την, από τον Φεβρουάριο 2023, έκδοση του ΠΔ. Ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι το θέμα της μαρίνας ήταν συνεχώς στην «επιφάνεια» στο πλαίσιο του Δημοτικού Συμβουλίου και της Δημοτικής Αρχής, όπως και στα θέματα της προεκλογικής περιόδου για τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Αν και η δημοσίευση μάλλον θα λειτουργούσε πιο επιβαρυντικά για την απερχόμενη Διοίκηση του Δήμου.
Και τώρα; Η τοπική κοινωνία, έχοντας απορρίψει συνολικά το σχεδιασμό του ΤΑΙΠΕΔ, θα πρέπει να επιμείνει στη θέση ότι η Μαρίνα Αρετσούς αποτελεί αναπόσπαστο μέρους του ενιαίου παραλιακού μετώπου της Καλαμαριάς και της Θεσσαλονίκης, που σημαίνει διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα σε όλη του την έκταση, ελεύθερη πρόσβαση, προστασία του περιβάλλοντος και αισθητική απόλαυση του φυσικού κάλους, και η ανάπτυξή της οφείλει να είναι συμβατή με αυτές τις αρχές.
Ο Γιάννης Ν. Κρεστενίτης είναι ομότιμος καθηγητής Παράκτιας Τεχνικής & Ωκεανογραφίας, Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ.
