Μόλις 7 ευρώ η μεγαβατώρα είναι η χονδρική τιμή ρεύματος στην Ισπανία και την Πορτογαλία σήμερα, μακράν η χαμηλότερη στην Ευρώπη (64 ευρώ είναι η ελληνική χονδρική τιμή αντίστοιχα), ενώ και χθες, ημέρα του μεγάλου μπλακάουτ, η Ιβηρική είχε πάλι τη χαμηλότερη χονδρική ρεύματος στην Ε.Ε., μόλις 18 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Βεβαίως, η χαμηλή τιμή που διαμορφώθηκε στις δύο χώρες -σταθερό στοιχείο εδώ και χρόνια χάρη στην «ιβηρική εξαίρεση» που πέτυχαν οι κυβερνήσεις τους από τον γενικό κανόνα της Ε.Ε., με δικαίωμα επιβολής πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου που μπαίνει στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας- ουδόλως απέτρεψε το χάος στην ηλεκτροδότηση για εκατομμύρια νοικοκυριά και επιχειρήσεις που επικράτησε για πολλές ώρες χθες, μέχρι να αρχίσει η σταδιακή της αποκατάσταση. Το ίδιο δεν απέτρεψε το μπλακάουτ και το υψηλό ποσοστό συμμετοχής των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην παραγωγή ρεύματος σε Ισπανία και Πορτογαλία.
Πάνω από το 60% είναι η συμβολή αιολικών, φωτοβολταϊκών και υδροηλεκτρικών μονάδων στην ηλεκτροπαραγωγή στις δύο χώρες, υπάρχουν μάλιστα ημέρες και ώρες που οι ΑΠΕ καλύπτουν το 100% των αναγκών σε ρεύμα στην Ισπανία (περίπου 25 γιγαβατώρες). Χθες, οι 11 γιγαβατώρες που ήταν διαθέσιμες στη διάρκεια του μπλακάουτ προέρχονταν από ΑΠΕ. Αυτή είναι η μια, η παρηγορητική πλευρά του προβλήματος.
Υπάρχει, όμως, και η ακριβώς αντίστροφη πλευρά καθώς η βιαστική -και κερδοσκοπικά ενθαρρυμένη- ανάπτυξη των αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων σε κάμπους, βουνά και θάλασσες έχει γίνει χωρίς να έχει εξασφαλιστεί ότι το ρεύμα που παράγουν μπορεί απρόσκοπτα να διοχετεύεται στο δίκτυο διανομής χωρίς αυτό να κινδυνεύει να καταρρεύσει από τις διαφορές ισχύος και τάσης, ανάλογα με την πηγή παραγωγής. Οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από ορυκτά καύσιμα παραμένουν οι μόνοι αξιόπιστοι «σταθεροποιητές» του δικτύου διανομής. Είναι ένα ζήτημα τεχνικό, αλλά ταυτόχρονα πολιτικό, καθώς η κρατικά και ευρωπαϊκά πριμοδοτούμενη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια γίνεται με όρους αθρόας αδειοδότησης και «αρπαχτής», χωρίς να έχει εξασφαλιστεί η ασφαλής απορρόφηση του ρεύματος που αυτή παράγει. Γι’ αυτό και τις μέρες αυξημένης ζήτησης ρεύματος, όπως την περίοδο του Πάσχα, οι διανομείς ρεύματος (όπως οι δικοί μας ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ) επιβάλλουν σε μικρούς παραγωγούς «πράσινου» ρεύματος να αποκοπούν από το δίκτυο διανομής για συγκεκριμένες μέρες και ώρες.
Η εκδοχή του ακραίου μετεωρολογικού φαινομένου της «επαγόμενης ατμοσφαιρικής δόνησης» στις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, δηλαδή μεγάλες ταλαντώσεις στα πολύ μακριά καλώδια μεταφοράς ρεύματος που είναι εκτεθειμένα σε εναλλαγές των ανέμων, εκδοχή που επικαλείται ο πορτογαλικός «ΑΔΜΗΕ», είναι μάλλον το καλό σενάριο του ιβηρικού μπλακ άουτ. Το κακό σενάριο -που δεν το αποκλείουν η ισπανική κυβέρνηση και η Ε.Ε.- είναι να αποκαλύφθηκε χθες με ακραίο τρόπο ότι η υπερπαραγωγή ρεύματος από ΑΠΕ είναι η απειλή του εγγύς ηλεκτρικού μας μέλλοντος.
