Οι σεχταριστικές συγκρούσεις των προηγούμενων ημερών στοίχισαν τη ζωή σε τουλάχιστον 169 ανθρώπους.
Τα στρατεύματα της κυβέρνησης της Δαμασκού αποχώρησαν από την πόλη Σουέιντα και τις περιοχές των Δρούζων στη Νότια Συρία. Η αποχώρηση των κυβερνητικών στρατευμάτων ακολούθησε τη συμφωνία εκεχειρίας των δρουζικών πολιτοφυλακών με τις πολιτοφυλακές των Βεδουίνων και την κυβέρνηση του Άχμεντ αλ Σάρα.
Οι σεχταριστικές συγκρούσεις των προηγούμενων ημερών στοίχισαν τη ζωή σε τουλάχιστον 169 ανθρώπους, αν και το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κάνει λόγο για 360 νεκρούς. Μάλιστα, υπάρχουν μαρτυρίες για εν ψυχρώ δολοφονίες αμάχων και αιχμαλώτων, ενώ στα social media κυκλοφόρησαν βίντεο με στρατιώτες της Δαμασκού να εξευτελίζουν Δρούζους αιχμαλώτους, ξυρίζοντάς τους τα μουστάκια.
Το χρονικό των συγκρούσεων
Είναι πιθανό οι συγκρούσεις να ξεκίνησαν όταν ένοπλοι Βεδουίνοι έστησαν ενέδρα σε ένα εμπορικό φορτηγό των Δρούζων. Πρέπει να σημειωθεί ότι το χαοτικό σκηνικό των εμφύλιων συγκρούσεων της Συρίας, γίνεται ακόμα πιο περίπλοκο λόγων των αντιπαλοτήτων που δημιουργεί το λαθρεμπόριο και το εμπόριο ναρκωτικών. Ανεξάρτητα από το πώς ξεκίνησε, η σύγκρουση γρήγορα γενικεύτηκε -κάτι που δείχνει το συσσωρευμένο μίσος μεταξύ των συριακών κοινοτήτων ή τουλάχιστον μεταξύ των πιο ακραίων στοιχείων τους. Οι δρόμοι της Σουέιντα έγιναν πεδίο μάχης μεταξύ Δρούζων και Βεδουίνων. Ο αλ Σάρα αποφάσισε να στείλει τα στρατεύματα της Δαμασκού (των οποίων η διαφορά με τις τζιχαντιστικές πολιτοφυλακές είναι δυσδιάκριτη) για «να επιβάλουν την τάξη» -στην ουσία για να πολεμήσουν τους Δρούζους. Να σημειωθεί ότι μέχρι τώρα τα στρατεύματα της νέας κυβέρνησης της Δαμασκού δεν είχαν μπει στις δρουζικές περιοχές.
Στο σημείο αυτό επενέβη στη σύγκρουση το Ισραήλ, βομβαρδίζοντας τα κυβερνητικά στρατεύματα καθώς και τον προαύλιο χώρο του προεδρικού μεγάρου και του αρχηγείου των ενόπλων δυνάμεων στη Δαμασκό. Το Ισραήλ πρόβαλε ως πρόφαση για την παραβίαση της κυριαρχίας της Συρίας, την προστασία των Δρούζων.
Κάτω από την πίεση του Ισραήλ, ο de facto πρόεδρος της Συρίας Άχμεντ αλ Σάρα (πρώην αλ Τζολάνι) αποφάσισε να υποχωρήσει. Στο τηλεοπτικό διάγγελμά του ο αλ Σάρα υποσχέθηκε ότι θα λογοδοτήσουν οι δράστες εγκλημάτων εναντίον των Δρούζων. Κατήγγειλε επίσης τις ισραηλινές επιθέσεις και χαιρέτισε την ειρηνευτική διαμεσολάβηση των ΗΠΑ, της Τουρκίας και αραβικών κρατών.
Το χάσμα
Ασφαλώς η διακοπή της άθλιας και άσκοπης αιματοχυσίας στη νότια Συρία δημιουργεί αισθήματα ανακούφισης. Ωστόσο, τίποτα δεν διασφαλίζει ότι η ειρήνη θα διαρκέσει. Το πόσο βάθυνε το χάσμα μεταξύ της κυβέρνησης της Δαμασκού και των μειονοτήτων της Συρίας αποτυπώνεται στο σχόλιο που έκανε στο Dnews ο Ιεμπραχέμ Μουσλέμ, εκπρόσωπος στην Ελλάδα του Κόμματος Δημοκρατικής Ενότητας (PYD), του βασικού κουρδικού κόμματος της Συρίας.
Ο Μουσλέμ υπογράμμισε ότι η επίθεση των κυβερνητικών δυνάμεων εναντίον των περιοχών των Δρούζων «αποτελεί βαρβαρότητα η οποία έχει αναλογίες με τις επιχειρήσεις της ναζιστικής Γερμανία και της κεμαλικής Τουρκίας». Προσέθεσε ότι «οι τζιχαντιστές πήραν θάρρος από όσα έκαναν εναντίον των Αλαουιτών και των χριστιανών, όπου δεν υπήρξε διεθνής αντίδραση. Τώρα επιτίθενται στους Δρούζους κι ετοιμάζουν πόλεμο εναντίον των Κούρδων της Ροζάβα. Ήταν η αντίδραση του Ισραήλ που τους σταμάτησε. Στο διάγγελμα του ο αλ Σάρα είπε ότι θα συλλάβουν όσους έκαναν τα εγκλήματα. Λες και δεν τους ξέρει η κυβέρνηση. Τους ξέρει όλος ο κόσμος αλλά δεν τους ξέρει η κυβέρνηση».
Καταλήγοντας, ο Ιεμπραχέμ Μουσλέμ τόνισε: «Η κατάσταση στη Συρία είναι επικίνδυνη τόσο για όλη τη Μέση Ανατολή όσο και για την Ευρώπη. Στη Δαμασκό δεν υπάρχει κυβέρνηση. Πρόκειται για τζιχαντιστές που παριστάνουν τη κυβέρνηση. Η Ευρώπη πρέπει να να πάρει μέτρα να μη γίνει η Συρία το νέο Αφγανιστάν».
Οι Δρούζοι και το Ισραήλ
Οι Δρούζοι αποτελούν μια ιδιαίτερη θρησκευτική κοινότητα που αριθμεί περίπου 600.000 άτομα στη Συρία, 250.000 στον Λίβανο καθώς και 120.000 στο Ισραήλ και στα κατεχόμενα από το Ισραήλ υψίπεδα του Γκολάν. Η κοινότητά των Δρούζων αποσπάστηκε τον 11ο αιώνα από το σιιτικό Ισλάμ, ανοίγοντας ένα νέο θρησκευτικό μονοπάτι στο οποίο συναντιούνται το Ισλάμ, ο εσωτερισμός, ο γνωστικισμός και ο νεοπλατωνισμός. Παρά το σχετικά μικρό αριθμό τους, οι Δρούζοι έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην Ιστορίας της Μέσης Ανατολής. Το 1925 πρωτοστάτησαν στην εξέγερση εναντίον των Γάλλων αποικιοκρατών, ενώ το 1945 οι περιοχές των Δρούζων ήταν οι πρώτες που απελευθερώθηκαν από το γαλλικό ζυγό. Στη συνέχεια βρέθηκαν αντιμέτωποι με τις κυβερνήσεις της Δαμασκού, διεκδικώντας την αυτονομία τους. (Περισσότερα για τους Δρούζους και συνολικά την Ιστορία της Μέσης Ανατολής μπορείτε να διαβάσετε στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο «Οι Άραβες-Μια ιστορία» του Eugene Rogan, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια, σε μετάφραση Μενέλαου Αστερίου).
Το 1967 τα συριακά υψίπεδα του Γκολάν που κατοικούνταν κατά κύριο λόγο από Δρούζους, καταλήφθηκαν από το Ισραήλ. Στα Γκολάν το Ισραήλ ακολούθησε τη γνωστή πολιτική του εποικισμού και της κατάσχεσης της γης.
Ωστόσο, η κοινότητα των Δρούζων, τόσο στα Γκολάν όσο και στο ίδιο το Ισραήλ, διαφοροποιήθηκε από τους Παλαιστίνιους, ακολουθώντας μια πολιτική συμβιβασμού με το ισραηλινό κράτος. Οι Δρούζοι υπηρετούν στον ισραηλινό στρατό, ενώ κάποιοι από αυτούς έχουν αναλάβει υψηλές κρατικές και στρατιωτικές θέσεις.
Μετά την κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ, το Ισραήλ επέκτεινε τη ζώνη κατοχής του στα Γκολάν. Τώρα εμφανίζεται ως προστάτιδα δύναμη των Δρούζων, επιχειρώντας να εκμεταλλευτεί τους (εύλογους) φόβους των Δρούζων απέναντι στους σκληροπυρηνικούς σουνίτες.
Ρούσσος: Ούτε πόλεμος ούτε ειρήνη
Ζητήσαμε από τον Σωτήρη Ρούσσο, καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, μια συνοπτική εκτίμηση για τις εξελίξεις μετά τις συγκρούσεις στη νότια Συρία. Ο κ. Ρούσσος έδωσε έμφαση σε τρία σημεία.
Συγκεκριμένα:
• «Η επίθεση του Ισραήλ δείχνει ότι σε περιφερειακό επίπεδο τους επόμενους μήνες δεν θα έχουμε ούτε ειρήνη ούτε πόλεμο, αλλά συνεχείς στρατιωτικές επιχειρήσεις. Πρόκειται για την κατάλυση κάθε έννοιας εθνικής κυριαρχίας στην περιοχή.
• Οι κινήσεις αυτές αποσταθεροποιούν την κυβέρνηση Σάρα κι επιβάλλουν στη νότια Συρία καθεστώς ανάλογο με αυτό που είχε επιβάλει το Ισραήλ στον νότιο Λίβανο από 1982 έως το 2000 -καθεστώς το οποίο απέτυχε τελικά.
• Η τακτική του Ισραήλ δημιουργεί τεράστιες πιέσεις συνολικά στη Συρία και το Λίβανο με άμεσο κίνδυνο την αναβίωση του εμφυλίου στη Συρία, την ενίσχυση του χάους στη Μέση Ανατολή και την έκρηξη νέας εμφύλιας σύγκρουσης στον Λίβανο».
Κλείνοντας, ο Σωτήρης Ρούσσος σημείωσε: «Είναι φανερό ότι η ΕΕ που αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο της αύξησης των μεταναστευτικών ροών λόγων της αποσταθεροποίησης της περιοχής, στέκεται αμέτοχη, αμήχανη και μοιραία. Παράλληλα, το σχέδιο των ΗΠΑ για σταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής απομακρύνεται. Ούτε η ΕΕ ούτε οι ΗΠΑ μπορούν να επηρεάσουν το Ισραήλ».
Ο Λίβανος
Αξίζει να σταθούμε στην αναφορά του Ρούσσου στον Λίβανο. Ενώ το Ισραήλ βομβαρδίζει τη Δαμασκό, ταυτοχρόνως προτρέπει τον Σάρα να εμπλακεί άμεσα στον Λίβανο. Η εισβολή των συριακών δυνάμεων στην επικράτεια του Λιβάνου με την αεροπορική υποστήριξη του Ισραήλ, θα συνδράμει την προσπάθεια της λιβανέζικης κυβέρνησης να αφοπλίσει την Χεζμπολά. Είναι ηλίου φαεινότερο ότι μια ένοπλη συριακή εμπλοκή στον Λίβανο θα βυθίσει τη χώρα σε ένα χάος ανάλογο της δεκαετίας του ’70. Το όλο σχέδιο μοιάζει εξωφρενικά παράλογο και ακραία ανήθικο. Αλλά σε μια Μέση Ανατολή που πλάθεται κατά τις βουλές του Νετανιάχου, τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί.
