Αν ήταν ταινία του Netflix μάλλον θα λέγαμε ότι το σενάριο πάσχει από έλλειψη αληθοφάνειας.
Ποιος θα μπορούσε να πιστέψει ότι σε μια χώρα της ευρωζώνης μέσα σε 11 μήνες ένας παντελώς άγνωστος κάτοικος εξωτερικού κατάφερε να γίνει αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και στη συνέχεια για να κηρυχθεί έκπτωτος από το ίδιο του το κόμμα; Ποιος θα μπορούσε να πιστέψει ότι ένας άνθρωπος που δεν είχε καμία σχέση με την πολιτική και την Αριστερά κατάφερε να ηγηθεί του βασικού κόμματος της (Κεντρο)Αριστεράς και να μετατραπεί σε ένα από τα μεγαλύτερα «celebrities» της χώρας; Ποιος θα μπορούσε να πιστέψει ότι μέσα σε 11 μήνες ο άνθρωπος στον οποίον πολλοί είδαν τον μεγάλο αντίπαλο του πρωθυπουργού, έχασε την πλειοψηφία μέσα στο ίδιο του το κόμμα;
Η τροχιά που διέγραψε ο Στέφανος Κασσελάκης είναι πραγματικά απίστευτη. Η ταχεία άνοδος και πτώση του αναδεικνύουν όχι μόνο την υπαρξιακή κρίση του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και την απουσία σταθερών στο πολιτικό σύστημα, την οικονομική ελίτ και μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας.
Η γνωριμία
Οι περισσότεροι γνώρισαν τον Στέφανο Κασσελάκη τον Αύγουστο του 2023 με το βίντεο στο οποίο ανήγγειλε την υποψηφιότητά του για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ. Πριν από το περίφημο «Με λένε Στέφανο», κάποιοι λίγοι είχαν ακούσει για τον Στέφανο Κασσελάκη την άνοιξη του 2023, όταν είχε εμφανιστεί ως υποψήφιος Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ από τους απόδημους. Ο Κασσελάκης δεν είχε προκαλέσει τότε ιδιαίτερη εντύπωση. Τα μόνα αξιοσημείωτα στοιχεία του ήταν ότι ήταν ανοιχτά ΛΟΑΤΚΙ (πράγμα καθόλου εύκολο για την ελληνική πολιτική σκηνή) και έλεγε μια παράξενη (και όχι πολύ πιστευτή) ιστορία για το παρελθόν του, δηλαδή ότι βρέθηκε στην Αμερική γιατί τον είχε κυνηγήσει το παραδικαστικό την οικογένειά του.
Αργότερα θα μάθουμε ότι την επαφή με το ΣΥΡΙΖΑ την έκανε μέσω του Παύλου Πολάκη.
Blitzkrieg
Η καμπάνια Κασσελάκη για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε επικοινωνιακό blitzkrieg. Μέχρι την εμφάνισή του Κασσελάκη, η Έφη Αχτσιόγλου εθεωρείτο σίγουρη νικήτρια και οι εσωκομματικές εκλογές έμοιαζαν με διεκπεραιωτική διαδικασία. Μέσα σε λίγες μέρες ο Κασσελάκης ανέτρεψε το σκηνικό. Σε έναν κόσμο αποπροσανατολισμένο, πικραμένο και θυμωμένο με το 17,8% των εκλογών του Ιουνίου, ο Κασσελάκης παρουσιάστηκε ως η ρήξη με το παρελθόν του κόμματος. Σε αυτόν τον κόσμο που ήθελε την αλλαγή, ο Κασσελάκης εμφανίστηκε ως το «νέο» που θα μπορούσε να ανατρέψει τον Μητσοτάκη. Και αυτό το «νέο» έμοιαζε να πιάνει τον παλμό της εποχής: ήταν το Tiktok, το lifestyle των τηλεοπτικών πρωινάδικων, η «αριστεία» έτσι όπως την είχε ορίσει ο Μητσοτάκης, δηλαδή η επιτυχία στις επιχειρήσεις. Επιπλέον, ο Κασσελάκης έκανε τη ρηξικέλευθη κίνηση να παρουσιάσει δημόσια τον σύζυγό του Τάιλερ Μακμπέθ, προκαλώντας αίσθηση και δίνοντας ορατότητα στην ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα. Ο Κασσελάκης εφόρμησε στο προσκήνιο ως ο εκφραστής της σύγχρονης επικοινωνίας.
Δεν ήταν όμως μόνο η επικοινωνία. Ο Κασσελάκης δεν θα νικούσε εάν δεν είχε τη στήριξη ενός πολύ σκληρού μηχανισμού στο κόμμα και τα social media. Χωρίς τον Παύλο Πολάκη και τους ανθρώπους του, δεν είχε μπορέσει καν να βάλει υποψηφιότητα. Χωρίς την κινητοποίηση ενός μεγάλου μέρους της παλιών προεδρικών της Κίνησης Μελών δεν θα είχε περάσει το μήνυμα ότι «ο Στέφανος είναι η επιλογή του Αλέξη» -κάτι που δεν διαψεύστηκε τότε αλλά μόλις πριν λίγες μέρες από τον ίδιο τον Κασσελάκη. Και χωρίς μια ομοβροντία τοξικότητας από τα γνωστά τρολ των σόσιαλ που έκαναν σημαία το αφήγημα περί «υπονομευτών του Τσίπρα», το κλίμα δεν θα είχε γυρίσει σε βάρος της Αχτσιόγλου.
Τελικά ο Κασσελάκης εκλέχτηκε πανηγυρικά στις 24 Σεπτεμβρίου 2023 αφού πήρε 44,91% στον πρώτο γύρο και 55,98% στον δεύτερο. Στις εκλογές προσήλθαν 148.000 άτομα, αριθμός πολύ μεγάλος για τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά σαφώς μικρότερος από αυτόν του ΠΑΣΟΚ.
Η έκρηξη δημοσιότητας
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας αλλά και αργότερα (μέχρι και τις ευρωεκλογές) ο Κασσελάκης έχαιρε φρενήρους δημοσιότητας. Ποτέ άλλοτε η δραστηριότητα ενός πολιτικού αρχηγού δεν γνώρισε τέτοια τηλεοπτική κάλυψη. Όταν λέμε δραστηριότητα, δεν εννοούμε μόνο την πολιτική. Οι κάμερες ακολουθούν τον Κασσελάκη σε κάθε βήμα του, από το γυμναστήριο έως το εξοχικό του στις Σπέτσες και από την Κουμουνδούρου έως στα μπαρ που πίνει το ποτό του. Για πρώτη φορά ένας πολιτικός αρχηγός γίνεται το βασικό αντικείμενο ενασχόλησης των life style εκπομπών.
Η διάσπαση
Ωστόσο, οι ωραίες μέρες για τον Κασσελάκη τελειώνουν. Οι υποστηρικτές της Αχτσιόγλου και η Ομπρέλα αισθάνονται ότι δεν έχουν θέση σε ένα κόμμα που απομακρύνεται από τις παραδόσεις της Αριστεράς και κάνει μια «αμερικάνικου» τύπου πολιτική η οποία στα καίρια πεδία της οικονομίας και της εργασίας λίγο διέφερε από την πολιτική της κυβέρνησης. Στην πραγματικότητα, η διάσπαση ήταν βέβαιη από την προεκλογική περίοδο, λόγω του χάσματος που είχαν δημιουργήσει η τοξικότητα και τα fake news.
Τελικά τον Νοέμβριο έντεκα βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ αποχωρούν και σχηματίζουν καινούργια κοινοβουλευτική ομάδα με επικεφαλής τον Αλέξη Χαρίτση. Τον Δεκέμβριο συγκροτείται η Νέα Αριστερά. Ο ΣΥΡΙΖΑ καταγγέλλει τους αποχωρήσαντες σε τόνο που θυμίζει Βισίνσκι.
Το συνέδριο
Η διάσπαση σε συνδυασμό με τον τρόπο που πολιτεύεται ο Κασσελάκης οδηγούν τον ΣΥΡΙΖΑ σε νέα δημοσκοπική κατρακύλα. Το αριστερό ακροατήριο δεν μπορεί να αναγνωρίσει τον εαυτό του σε ένα κόμμα που παράγει διαρκώς τηλεοπτικές εικόνες χωρίς πολιτικό νόημα. Σε ένα κόμμα του οποίου ο αρχηγός χαρακτηρίζει το ΝΑΤΟ ιερή συμμαχία. Ο ΣΥΡΙΖΑ οδεύει προς το συνέδριο του ευρισκόμενος στις δημοσκοπήσεις πίσω από το ΠΑΣΟΚ.
Παραμονές του συνεδρίου τον Φλεβάρη του 2024, ο Αλέξης Τσίπρας σπάει τη σιωπή του και θέτει θέμα ηγεσίας. Ενώ είναι βέβαιο ότι στην Πολιτική Γραμματεία έχει διαμορφωθεί πλειοψηφία που θα δρομολογήσει τις εξελίξεις, ο Νίκος Παππάς υπαναχωρεί την τελευταία στιγμή. Τον συνέδριο που ακολουθεί, μετατρέπεται σε αρένα. Ο Κασσελάκης από τη σκηνή καταγγέλλει νέους υπονομευτές και εσωτερικούς εχθρούς του κόμματος, δείχνοντας τα ηγετικά στελέχη του κόμματος, ιδίως την Όλγα Γεροβασίλη η οποία σηκώνει το βάρος τη αντιπαράθεσης. Οι «κασσελακίστας» στις εξέδρες αποθεώνουν τον αρχηγό τους και αποδοκιμάζουν τους αντιφρονούντες. Τελικά μετά από παρέμβαση Φάμελλου και Παππά δεν στήνονται κάλπες για την ηγεσία και πέφτει η ένταση. Αλλά στο εξής, κάθε διαφωνία με τον αρχηγό θα παρουσιάζεται ως υπονόμευση από τον εσωτερικό εχθρό.
Οι ευρωεκλογές
Η νίκη Κασσελάκη στο συνέδριο δίνει δημοσκοπική ανάσα στον ΣΥΡΙΖΑ που περνάει μπροστά από το ΠΑΣΟΚ. Μετά τη 45ημερη στρατιωτική θητεία του, ο Κασσελάκης ξεκινάει με ανανεωμένη αισιοδοξία την εκστρατεία για τις ευρωεκλογές. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ οργώνει όλη την Ελλάδα, επιδεικνύοντας πρωτοφανή ενεργητικότητα. Ωστόσο, το μήνυμά του είναι ασαφές και αντιφατικό. Το οικονομικό πρόγραμμά του είναι καταφανώς πρόχειρο και αναξιόπιστο. Η δε απόφαση να παρουσιάσει ως δήλωση Πόθεν Έσχες ένα εξελόφυλλο, αποδεικνύεται καταστροφική. Την τελευταία εβδομάδα της προεκλογικής περιόδου, η πολιτική ζωή βυθίζεται στον βούρκο, κάτι που ευνοεί την Ακροδεξιά.
Τελικά ο ΣΥΡΙΖΑ παίρνει 14,92%, πέφτοντας ακόμα περισσότερο από το 17,8% του 2023 με απώλεια 380 χιλιάδων ψηφοφόρων, την ώρα μάλιστα που η ΝΔ χάνει 12 μονάδες. Η ήττα στις ευρωεκλογές αποτελεί το σημείο καμπής για τον Κασσελάκη. Ο άνθρωπος που είχε υποσχεθεί ότι θα νικούσε τον Μητσοτάκη, οδήγησε τελικά τον ΣΥΡΙΖΑ σε νέα υποχώρηση.
Η στοχοποίηση Τσίπρα
Οι «κασσελακιστας» επιχειρούν να φτιάξουν ένα αφήγημα που να ωραιοποιεί το εκλογικό αποτέλεσμα. Επικαλούνται ως αιτία της υποχώρησης τη διάσπαση και τον «πόλεμο από το σύστημα». Το αφήγημα όμως δεν πείθει. Στο κακό αποτέλεσμα έρχεται να προστεθούν τα μεγάλα οικονομικά προβλήματά του κόμματος -οι εργαζόμενοι της Αυγής και του Κόκκινου μένουν απλήρωτοι.
Ο Κασσελάκης αποφασίζει να μετατρέψει τον Αλέξη Τσίπρα σε αποδιοπομπαίο τράγο, κατηγορώντας και αυτόν τώρα ως υπονομευτή του κόμματος. Αφήνει επίσης βαρύτατους υπαινιγμούς εναντίον του για μαύρο πολιτικό χρήμα, τους οποίους ανασκεύασε αργότερα, έχοντας όμως κάνει ήδη μεγάλη ζημιά στον ΣΥΡΙΖΑ. Τελικά η προσπάθεια στοχοποίησης του Τσίπρα έχει ήδη γυρίσει μπούμερανγκ εναντίον του Κασσελάκη.
Οι 87, ο Πολάκης και ο Φάμελλος
Τον Αύγουστο 87 μέλη της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ που πρόσκεινται στον Τσίπρα, δημοσιοποιούν διακήρυξη στην οποία θέτουν θέμα ηγεσίας. Για πρώτη φορά η εσωκομματική αντιπολίτευση συγκροτείται. Οι «κασσελακίστας» εξαπολύουν δριμεία επίθεση στους 87, κατηγορώντας τους ότι είναι υπονομευτές και όργανα της διαπλοκής.
Το κλίμα είναι ήδη πολύ βαρύ στον ΣΥΡΙΖΑ όταν συμβαίνει το περιστατικό με την απαράδεκτη συμπεριφορά του Πολάκη στη Βουλή. Ο Κασσελάκης αποφασίζει να τον διαγράψει από την ΚΟ αλλά όχι από το κόμμα. Ο «αψύς Σφακιανός» σηκώνει το γάντι και γυρίζει το κλίμα υπέρ του μέσα από ένα μαζικό κύμα συμπαράστασης στα social media. Ο Κασσελάκης χάνει την ψυχραιμία του και αρχίζει να υπαναχωρεί.
Αναζητώντας κατά πάσα πιθανότητα εσωκομματικά στηρίγματα, ο Κασσελάκης αποφασίζει την αντικατάσταση του Φάμελλου από τον Παππά στην ηγεσία της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ. Οι αντιδράσεις είναι σφοδρές και η αντικατάσταση περνάει με οριακή πλειοψηφία από τους βουλευτές. Κανείς όμως δεν καταλαβαίνει τους λόγους αυτή της κίνησης αφού ο Φάμελλος θεωρείται πετυχημένος και είχε στηρίξει σταθερά τον Κασσελάκη.
Το φινάλε
Παππάς και Κασσελάκης αποφασίζουν την αποπομπή τη Λινού και την επαναφορά του Πολάκη στη ΚΟ. Ο Πολάκης όμως όχι μόνο δεν προχωράει στον «σασμό» αλλά θέτει θέμα ηγεσίας. Η κίνηση του Πολάκη κάνει τον Κασσελάκη να χάσει ακόμα περισσότερο έδαφος στο εσωτερικό του κόμματος. Την ίδια στιγμή 87 και Πολάκης συντονίζονται για την κατάθεση πρότασης μομφής ενάντια στον Κασσελάκη. Η πρόταση κατατίθεται από τους 87 στην Κεντρική Επιτροπή και στηρίζεται από τον Πολάκη. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ βάζει την τελευταίο κρίκο στη μεγάλη σειρά των λαθών του, αρνούμενος να προσφύγει στη βάση του ΣΥΡΙΖΑ για να λυθεί το ζήτημα της ηγεσίας. Φοβούμενος τη βάση κι έχοντας λανθασμένη εικόνα για τους συσχετισμούς στην ΚΕ, οδηγεί την πρόταση σε ψηφοφορία. Η πρόταση μομφής περνάει με 163 έναντι 120. Ο Κασσελάκης κηρύσσεται έκπτωτος.
Αυτήν την ώρα δεν έχει ξεκαθαρίσει αν ο Κασσελάκης θα θέσει εκ νέου υποψηφιότητα για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ και ποιο θα είναι το πολιτικό του μέλλον, εφόσον αποφασίσει να συνεχίσει να ασχολείται με την πολιτική. Όποια και αν είναι η επιλογή του, και οποίο και αν είναι το αποτέλεσμα της επιλογής αυτής, τίποτα δεν θα είναι ίδιο. Ο υπέρλαμπρος αστέρας αποδείχτηκε ένας κομήτης που οδήγησε την αξιωματική αντιπολίτευση σε συρρίκνωση.
Γιάννης Αλμπάνης
