Η βία και ο εκφοβισμός στα σχολεία μάς φέρνει σε διπλή αμηχανία. Από τη μια μεριά, είναι δύσκολο να δεχτούμε πράξεις βίας και προσβολής της αξιοπρέπειας από εφήβους και παιδιά. Στο φαντασιακό μας η νεότητα είναι ταυτισμένη με την αθωότητα, τις ηθικές αξίες και τις υψιπετείς πράξεις -η πραγματικότητα βέβαια είναι πολύ πιο σύνθετη και πολύ πιο… άβολη.
Οι αξίες της κοινωνίας
Ο δεύτερος λόγος που το μπούλινγκ μάς φέρνει σε αμηχανία είναι το ότι αποτελεί ακραία έκφραση των παθογενειών και των αδιεξόδων της κοινωνίας μας. Παρόλο που συνήθως δεν ομολογείται ανοιχτά και ο δημόσιος λόγος αντιμετωπίζει το μπούλινγκ ως μια ακόμα πτυχή της εγκληματικότητας, κατά βάθος όλες και όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι δεν πρόκειται απλώς για «περιστατικά βίας στα σχολεία». Η βία και ο εκφοβισμός (ιδιαίτερα όταν δεν έχουν στόχο την υφαρπαγή χρημάτων ή αντικειμένων) είναι ο τρόπος με τον οποίο πολλοί ανήλικοι «μεταφράζουν» ένα αξιακό σύστημα που αποθεώνει την απόλυτη κυριαρχία του ισχυρότερου, την ταπείνωση του πιο αδύναμου, τη ματσίλα, την αγριότητα. Ταυτόχρονα, αυτή η «βία χωρίς νόημα» αποτελεί το νοσηρό παράγωγο μιας ζωής που μοιάζει να μην έχει νόημα και προοπτική.
Το μπούλινγκ είναι η έκφραση της κοινωνίας που έχουμε δημιουργήσει.
Τα μέτρα της κυβέρνησης
Για να μην κάνουμε εύκολο αντιπολιτευτικό λαϊκισμό (σαν αυτόν που έκανε η ΝΔ όταν ήταν στην αντιπολίτευση), η αφετηρία κάθε αξιολόγησης των πολιτικών κατά του μπούλινγκ είναι η παραδοχή ότι ακόμα και τα βέλτιστα μέτρα δεν μπορούν να εξαλείψουν ένα φαινόμενο με βαθιά κοινωνικά αίτια. Στα σχολεία μπορεί να περιοριστεί, αλλά όχι να εξαλειφθεί το μπούλινγκ.
Βέβαια, τα μέτρα Πιερρακάκη πόρρω απέχουν από το είναι τα βέλτιστα. Ασφαλώς κινείται προς τη θετική κατεύθυνση η μεγαλύτερη εμπλοκή ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών στις επιτροπές για το μπούλιγνκ. Αρκεί βέβαια να γίνουν οι αναγκαίες προσλήψεις ώστε ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί και εκπαιδευτικοί να έχουν πραγματικά τον χρόνο και τη νηφαλιότητα για να αντιμετωπίζουν με σοβαρότητα τα περιστατικά. Πολλές φορές στο παρελθόν έχουμε δει ανάλογες επιτροπές να υπάρχουν μόνο στα χαρτιά.
Τιμωρίες…
Κατά τα άλλα, τα μέτρα για το μπούλινγκ ακολουθούν τη γνωστή συνταγή ακολουθεί η κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει πάσα νόσο. Το ένα σκέλος της συνταγής αυτής είναι η αυστηροποίηση των ποινών με κάθε αφορμή. Στο μέτωπο της εγκληματικότητας η αυστηροποίηση των ποινών έχει αποτύχει παταγωδώς, αφού το βαρύ έγκλημα έχει ξεφύγει από τα όρια -θυμάστε που μάς έλεγαν ότι με την κατάργηση του νόμου Παρασκευόπουλου θα τελειώσουμε με την εγκληματικότητα; Η αυστηροποίηση λοιπόν μόνο πανάκεια δεν είναι. Ειδικά για το μπούλινγκ είναι να απορεί κανείς τι ακριβώς πιστεύει η κυβέρνηση ότι θα αλλάξει, αν ένα παιδί τιμωρείται με πέντε μέρες αποβολή αντί για δύο όπως συμβαίνει σήμερα. Θεωρούν ότι θα λυθεί το πρόβλημα αν ρίχνουν πενταήμερες; Για να μην μιλήσουμε για την επαναφορά δικαιολογημένων και αδικαιολόγητων απουσιών. Πρόκειται για μέτρα που απηχούν μια παλαιοδεξιά (και αντιεπιστημονική) λογική σύμφωνα με την οποία, για τα κακώς κείμενα ευθύνεται η… πολλή ελευθερία (φευ!).
…και site
O δεύτερος πυλώνας της κυβερνητικής πεπατημένης είναι η ψηφιοποίηση ως λύση κάθε προβλήματος. Πέρα από το ότι είναι ακατανόητη η σχέση της… ψηφιοποίησης του απουσιολογίου με την αντιμετώπιση του μπούλινγκ, είναι ερώτημα πόσο μπορεί να βοηθήσει το site που θα δέχεται τις καταγγελίες. Ενδεχομένως, να βοηθήσει κάποια παιδιά που διστάζουν να μιλήσουν, αλλά το μεγάλο ζήτημα είναι πάντα η αντιμετώπιση των περιστατικών στο πεδίο, για την οποία απαιτείται επαρκές αριθμητικά και εξειδικευμένο επιστημονικά προσωπικό.
Ακόμα πιο μεγάλο ζήτημα είναι η πρόληψη. Και δεν μπορείς να μην σκεφτείς ότι ούτε χτες ανακοινώθηκε η θεσμοθέτηση μαθήματος συμπεριληπτικής σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης. Ενός μαθήματος που είναι απαραίτητο όχι μόνο για την αντιμετώπιση του μπούλινγκ, αλλά και για την υγιή ανάπτυξη των παιδιών -γι’ αυτό άλλωστε υπάρχει στην πλειονότητα των χωρών της ΕΕ. Αλλά στην Ελλάδα στα πολύ εκσυγχρονιστικά αντιδρά η Δεξιά του Κυρίου, οπότε ας μείνουμε στα site και τις αποβολές.
Γιάννης Αλμπάνης
