Μετά από τέσσερις μήνες επίπονης ακροαματικής διαδικασίας, ολοκληρώθηκε πρωτόδικα η αποκαλούμενη «δίκη Πελικό». Κατήγορος η 72χρονη Ζιζέλ Πελικό, μια συνηθισμένη γυναίκα, συνταξιούχα, με παιδιά και εγγόνια που ζούσε σε χωριό της Γαλλίας (Προβηγκία) με τον 71χρονο σύζυγό της Ντομινίκ Πελικό. Κατηγορούμενοι 51 άντρες,* μεταξύ των οποίων και ο 71χρονος πρώην πλέον σύζυγος της που επί 10 χρόνια «προσκαλούσε» άντρες διαφόρων ηλικιών (26- 74 ετών) και επαγγελμάτων να βιάσουν τη σύζυγό του, αφού προηγουμένως την είχε ναρκώσει. Να επισημανθεί ότι οι περισσότεροι είναι παντρεμένοι και έχουν παιδιά.
Αυτό ωστόσο που αφύπνισε και κινητοποίησε, όχι μόνο τις γυναίκες αλλά και τμήματα της κοινωνίας, ήταν η βαθιά πολιτική επιλογή της Ζιζέλ Πελικό να διεξαχθεί η δίκη ανοικτά αν και δικαιούταν κλειστή. Επέλεξε, έτσι, να είναι το θύμα που δεν νιώθει ντροπή για τους πολλαπλούς βιασμούς που έχει υποστεί, μεταθέτοντάς την στους βιαστές. «Η ντροπή να αλλάξει πλευρά», «οι βιαστές να ντρέπονται και όχι οι γυναίκες» (Εποχή, 1.12.24).
Όλο αυτό το διάστημα της δίκης, κάθε πρωί, περίπου 150 γυναίκες (νέες κυρίως, αλλά και μεγαλύτερες) περίμεναν τον ερχομό της Ζ. Πελικό στο δικαστήριο για να την ενθαρρύνουν με συνθήματα ή και λουλούδια και παρέμεναν για πολλή ώρα έξω από το δικαστήριο.
Η Αβινιόν, κυρίως, γέμισε από αφίσες, αυτοσχέδια πλακάτ γκράφιτι – προσωπογραφία της Ζιζέλ και βασικό σύνθημα «για να αλλάξει η ντροπή πλευρά», θέλει δουλειά πολύ θα πρόσθετα.
Το δικαστήριο της Αβινιόν έκανε δεκτή την πρόταση της Εισαγγελίας ως προς την ποινή του Ντ. Πελεκό και του επέβαλε ποινή φυλάκισης 20 ετών, την προβλεπόμενη μεγαλύτερη των ποινών για τα συγκεκριμένα αδικήματα. Ο Πελικό έκλαιγε με το άκουσμα της ποινής, είχε το θράσος να εξάρει το θάρρος της πρώην συζύγου και να ζητήσει να τον συγχωρήσουν τόσο αυτή όσο και τα τρία παιδιά τους!
Η χαρά, τα συνθήματα και ένα αίσθημα δικαιοσύνης περίσσευαν, όχι μόνο στην Αβινιόν. Όμως, η απόφαση για τους υπόλοιπους 50 βιαστές δημιούργησε διάχυτη απογοήτευση ακόμα και οργή που εκφράστηκε στο σύνθημα «Ντροπή στη Δικαιοσύνη».
Οι ποινές που επιβλήθηκαν είναι κατά κανόνα 2-3 χρόνια χαμηλότερες από την εισαγγελική πρόταση. Συνοπτικά: 6 καταδικασθέντες αφέθηκαν ελεύθεροι, 3 με αναστολή έκτισης ποινής, οι υπόλοιπες ποινές κινούνται στα 3, 5 και 8 χρόνια με ελάχιστες 10 χρόνια. Ήδη, 15 βιαστές έχουν καταθέσει έφεση.
Η δικαστική εξουσία, με άριστη όραση και ακοή, επέλεξε για μια ακόμα φορά την πλευρά της, κυρίαρχης στις κοινωνίες μας, πατριαρχίας και προστάτευσε ταυτόχρονα το θεσμό της «Αγίας Οικογένειας», προνομιακό πεδίο άσκησης σεξιστικής βίας.
Αυτό ωστόσο που καθιστά τη δίκη ορόσημο, είναι η ανταπόκριση που βρήκε η πολιτική χειρονομία μιας συνηθισμένης γυναίκας προς τις γυναίκες και την κοινωνία (ανοικτή δίκη) που κατάφερε, μεταξύ άλλων, να μετατοπιστεί στο δημόσιο λόγο – διάλογο η στάση απέναντι στη σεξιστική βία και το βιασμό. Για παράδειγμα, στις 21 του περασμένου Σεπτέμβρη ομάδα γάλλων αντρών, μεταξύ αυτών καλλιτέχνες, τραγουδιστές μουσικοί και δημοσιογράφοι, απέστειλε ανοικτή επιστολή που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Liberation στην οποία δηλώνουν ότι «η υπόθεση Πελικό απέδειξε ότι η αντρική βία δεν είναι μια υπόθεση τεράτων, αλλά είναι υπόθεση των αντρών». Η Κάρεν Νομπλίνσκι δικηγορίνα εξειδικευμένη σε υποθέσεις σεξουαλικών επιθέσεων θεωρεί ότι «αυτή η υπόθεση είναι πολύ χρήσιμη για όλον τον κόσμο, για όλες τις γενιές, για τα νέα κορίτσια και αγόρια, για τους ενήλικες. Επέτρεψε την ευαισθητοποίηση των νέων. Ο βιασμός δεν διαπράττεται μόνο σε ένα μπαρ, σε ένα νυχτερινό μαγαζί. Μπορεί να διαπραχθεί στο σπίτι.
Εκτός από την εσωτερικευμένη ντροπή της γυναίκας θύματος βιασμού που φαίνεται να ξεπερνιέται, έστω με αργά βήματα, υπάρχει και η στάση της δικαστικής εξουσίας: ταπείνωση και προσβολή της προσωπικότητας των θυμάτων κακοποίησης ή βιασμών, από την έδρα, τους δικηγόρους ή και μάρτυρες υπεράσπισης του κατηγορούμενου άντρα. Ακόμα και η Ζιζέλ Πελικό δήλωσε ότι αισθάνθηκε ταπεινωμένη και ήταν πολύ βαρύ. Όσο για το αποτέλεσμα ενδεχόμενης δίκης, το τοπίο είναι τουλάχιστον γκρίζο.
Το Γαλλικό Ινστιτούτο Δημόσιων Πολιτικών δημοσίευσε το 2024 στοιχεία για την περίοδο 2012-2021 που δείχνουν ότι κατά μέσο όρο το 86% των καταγγελιών/μηνύσεων για σεξουαλική κακοποίηση και το 94% για βιασμό δεν εκδικάστηκαν ποτέ.
*από τα διαθέσιμα βίντεο αναζητούνται άλλοι 35 άντρες που δεν έχουν ταυτοποιηθεί.
Γεωργία Ντούσια
