Ο Κίρ Στάρμερ, ο ηγέτης του αντιπολιτευόμενου Εργατικού Κόμματος, θα διαδεχθεί τον Ρίσι Σουνάκ στην πρωθυπουργία του Ηνωμένου Βασιλείου με τη μεγαλύτερη εκλογική νίκη οποιουδήποτε βρετανικού πολιτικού κόμματος αυτόν τον αιώνα.
Τα επιμέρους αποτελέσματα των εκλογικών περιφερειών κατά τη διάρκεια της νύχτας έδειξαν ότι οι Εργατικοί θα κερδίσουν άνετα τη συνολική πλειοψηφία με ένα ελαφρώς αυξημένο ποσοστό ψήφων, επιστρέφοντας στην κυβέρνηση για πρώτη φορά από το 2010.
Ένας απελπισμένος Σούνιακ παραδέχτηκε την ήττα του σε μια σύντομη ομιλία λίγο μετά τις 4.30 π.μ., μετά από μια άνευρη εκστρατεία κατά την οποία ο ηγέτης των Συντηρητικών δεν κατάφερε να μειώσει τη σημαντική απόσταση στις δημοσκοπήσεις που διατηρούνταν καθ’ όλη τη διάρκεια της πρωθυπουργίας του.
1. Οι Εργατικοί σε τροχιά εκλογικής νίκης-ρεκόρ στο Ηνωμένο Βασίλειο
Οι Εργατικοί του Στάρμερ ήταν έτοιμοι να πετύχουν μια αξιοσημείωτη ανατροπή μετά από το καταστροφικό για το κόμμα του αποτέλεσμα του 2019, με μια σαρωτική νίκη που προβλέπεται να είναι περίπου στο ίδιο επίπεδο με την πρώτη εκλογική νίκη του Τόνι Μπλερ το 1997.
Οι προβλέψεις έλεγαν ότι οι Εργατικοί θα κέρδιζαν 408 έδρες από τις 650, πολύ πάνω από τις 326 που απαιτούνται για την πλειοψηφία, με ορισμένες έδρες να περνούν στο κόμμα με διαφορές άνω των 20 ποσοστιαίων μονάδων από τους Συντηρητικούς, συμπεριλαμβανομένων των Tamworth και Lichfield στα Midlands.
Το πρώτο κέρδος τους, το South Swindon, στη νοτιοδυτική Αγγλία, σημείωσε ανατροπή 16,4 ποσοστιαίων μονάδων από τους Συντηρητικούς του Sunak που έχασαν από τους Εργατικούς στους Εργατικούς. Το ποσοστό αυτό υπερέβαινε κατά πολύ τις 12,7 μονάδες που απαιτούνται για την κατάκτηση της συνολικής πλειοψηφίας στο βρετανικό κοινοβούλιο και θα ήταν η μεγαλύτερη μετατόπιση προς οποιοδήποτε νικηφόρο κόμμα στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Πριν από πέντε χρόνια, λίγοι πολιτικοί ή σχολιαστές περίμεναν ότι οι Εργατικοί θα μπορούσαν να ανακάμψουν τόσο γρήγορα, αλλά οι νικητές βοηθήθηκαν από μια διχασμένη αντιπολίτευση, στην οποία το ανυπότακτο δεξιό κόμμα Reform UK του Nigel Farage πήρε ψήφους από τους Συντηρητικούς που ήταν αποδυναμωμένοι και βεβαρημένοι από τις αντιδημοφιλείς πρωθυπουργίες των προκατόχων του Σουνάκ, Μπόρις Τζόνσον και Λιζ Τρας.
2. Ήταν περισσότερο μια ψήφος κατά των Συντηρητικών, παρά υπέρ των Εργατικών.
Οι Συντηρητικοί κατέρρευσαν, ενώ οι Εργατικοί αυξήθηκαν ελάχιστα. Το κόμμα του Σουνάκ συγκέντρωσε περίπου το 22,3% των ψήφων με περισσότερες από τα δύο τρίτα των εδρών να έχουν αναδειχθεί, μια καταστροφική πτώση 20 ποσοστιαίων μονάδων από το 42,4% που έλαβε το 2019.
Το κόμμα προβλεπόταν να κερδίσει 136 έδρες, το χειρότερο εκλογικό του αποτέλεσμα στα τριακόσια χρόνια της βρετανικής δημοκρατίας. Οκτώ μέλη του υπουργικού συμβουλίου των Συντηρητικών είχαν χάσει τις έδρες τους μέχρι τις 5 το πρωί, αριθμός ρεκόρ, με επικεφαλής τον Γκραντ Σαπς, τον υπουργό Άμυνας, και την Πένι Μόρνταουντ, την επικεφαλής των Κοινοτήτων. Στην Ουαλία, το κόμμα έχασε όλες τις έδρες.
Το ποσοστό των Εργατικών, ωστόσο, ήταν 36,3%, 4,2 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από τις προηγούμενες εκλογές, αν και το συνολικό ποσοστό του κόμματος ήταν κάτω από το επίπεδο των νικών του Μπλερ το 1997 και το 2001, αλλά όχι το 2005.
Στο Νιούνατον, στα Μίντλαντς, οι Εργατικοί κέρδισαν μια έδρα που κατείχαν προηγουμένως οι Συντηρητικοί με μια σημαντική διαφορά 13.144 βουλευτών. Η ψήφος των Συντηρητικών μειώθηκε κατά 32,7 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ οι Εργατικοί αύξησαν το μερίδιό τους κατά μόλις 5,4 μονάδες.
Οι Βρετανοί ψηφοφόροι ήταν σαφές ότι δεν είχαν συγχωρήσει στους Συντηρητικούς μια σειρά από αποτυχίες, με πιο πρόσφατη τον καταστροφικό μίνι προϋπολογισμό της προκατόχου του Σουνάκ, Λιζ Τρας, τον Σεπτέμβριο του 2022, όπου οι μη χρηματοδοτούμενες φοροαπαλλαγές οδήγησαν σε κατακόρυφη αύξηση του κόστους των ενυπόθηκων δανείων για τους απλούς Βρετανούς, καθώς τα επιτόκια εκτινάχθηκαν στα ύψη λόγω της ανησυχίας για την βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου.
3. Το κίνημα ανεξαρτησίας της Σκωτίας δέχθηκε πλήγμα
Το μέχρι πρότινος κυρίαρχο Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας υποχώρησε για πρώτη φορά εδώ και μια δεκαετία, ανακόπτοντας τον αγώνα του για ανεξαρτησία. Το SNP, το οποίο κέρδισε 48 έδρες στη Σκωτία το 2019, προβλεπόταν να κερδίσει οκτώ. Οι Εργατικοί, οι οποίοι είχαν κερδίσει μόνο μία έδρα το 2019, είχαν κερδίσει 35 έδρες μέχρι τις 5 το πρωί, συμπεριλαμβανομένων όλων των εδρών στη Γλασκώβη.
Αν και το SNP απέτυχε στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει την ανεξαρτησία της Σκωτίας στο δημοψήφισμα του 2014, είχε κερδίσει την πλειοψηφία των εδρών της Σκωτίας σε κάθε εκλογική αναμέτρηση στο Ηνωμένο Βασίλειο από το 2015 και κυβερνά το κοινοβούλιο του Holyrood από το 2007.
Είχε κάνει προεκλογική εκστρατεία με το επιχείρημα ότι αν κέρδιζε την πλειοψηφία των 57 εδρών της Σκωτίας θα είχε την εντολή να επαναδιαπραγματευτεί ένα δεύτερο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία. Όμως η συνολική ήττα του κόμματος απομακρύνει το θέμα προς το παρόν.
4. Το ακροδεξιό κόμμα Reform UK του Νάιτζελ Φάρατζ κερδίζει μια χούφτα έδρες
Ο υπέρ του Brexit και κατά της μετανάστευσης Νάιτζελ Φάρατζ κέρδισε μια έδρα στο βρετανικό κοινοβούλιο, με την όγδοη προσπάθεια, μαζί με άλλους τρεις, δημιουργώντας ένα μικρό αλλά δυνητικά θορυβώδες μπλοκ στο Γουέστμινστερ. Αν και ο Φάρατζ, ο οποίος είναι πλέον βουλευτής του Κλάκτον, στην ανατολική Αγγλία, είναι ήδη γνωστή μορφή των μέσων ενημέρωσης, η ηγεσία ενός μικρού κόμματος στο κοινοβούλιο του Ουεστμίνστερ του εγγυάται μεγαλύτερη προβολή από τα μέσα ενημέρωσης στο μέλλον.
Το κόμμα κέρδισε τέσσερις έδρες, λιγότερες από τις 13 που προέβλεπαν οι αρχικές προβλέψεις, παίρνοντας τις έδρες στο Γκρέιτ Γιάρμουθ και στη Βοστώνη και Σκέγκνες από τους Συντηρητικούς και διατηρώντας το Άσφιλντ στα ανατολικά Μίντλαντς, όπου το κόμμα είχε εκπροσωπηθεί από έναν αποστάτη των Συντηρητικών, τον Λι Άντερσον. Οι Εργατικοί, ωστόσο, διατήρησαν τις δύο έδρες στο Μπάρνσλεϊ του Γιορκσάιρ, με περίπου 8.000 και 5.000 ψήφους αντίστοιχα. Το Reform UK είχε προβλεφθεί ότι θα κέρδιζε και τις δύο.
Είναι σημαντικό ότι το Reform UK ήρθε επίσης δεύτερο σε δεκάδες έδρες, ιδίως σε περιοχές που υποστήριζαν το Brexit στο παρελθόν, τοποθετώντας το κόμμα ως αντίπαλο δέος των Εργατικών σε μελλοντικές εκλογές σε περίπτωση που ο Starmer αποτύχει και αποδειχθεί αντιδημοφιλής.
5. Η βρετανική πολιτική σκηνή έχει γίνει πιο ασταθής
Πριν από πέντε χρόνια, στις τελευταίες εκλογές, γινόταν λόγος για αναδιάταξη της βρετανικής πολιτικής, καθώς οι Συντηρητικοί, με επικεφαλής τότε τον Μπόρις Τζόνσον, πήραν παραδοσιακές περιοχές της εργατικής τάξης από τους Εργατικούς, κυρίως επειδή οι ψηφοφόροι στις περιοχές αυτές τον υποστήριξαν για να ολοκληρώσει το Brexit.
Οι Εργατικοί χρειάζονταν ένα μεταπολεμικό ρεκόρ μεταστροφής των ποσοστών απλώς για να επιτύχουν πλειοψηφία μιας έδρας, αλλά καθώς τα αποτελέσματα έρχονταν ήταν σαφές ότι το κόμμα ήταν σε καλό δρόμο για να τα καταφέρει ακόμη καλύτερα, καθώς οι ψηφοφόροι είχαν επικεντρωθεί στην οικονομική επίδοση των Συντηρητικών στην εξουσία.
Η νίκη του Στάρμερ υποδηλώνει ότι δεν υπήρξε μακροπρόθεσμη αναδιάταξη, αλλά μάλλον ότι οι παλιές κομματικές δεσμεύσεις στη βρετανική πολιτική, όπου οι άνθρωποι ψηφίζουν από συνήθεια, δεν είναι τόσο ισχυρές όσο ήταν κάποτε. Οι Βρετανοί ψηφοφόροι είναι αρκετά έτοιμοι να κρίνουν αυστηρά τους πολιτικούς, αν θεωρηθεί ότι αποτυγχάνουν. Μια σαρωτική νίκη σε μια εκλογική αναμέτρηση δεν καθιστά την ήττα στις επόμενες εκλογές αδύνατη.
