Στις 2 Φεβρουαρίου ανακοινώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η πρόταση για την συμπερίληψη του φυσικού αεριού (ΦΑ) και της πυρηνικής ενέργειας στις «πράσινες» επενδύσεις, που μπορούν να τύχουν χρηματοδοτήσεων και επιδοτήσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους χρηματοδοτικούς οργανισμούς.
Η Επιτροπή απέρριψε την αρνητική εισήγηση του συμβουλευτικού οργάνου (EU Platform on Sustainable Finance), που η ίδια είχε ορίσει! Οι εμπειρογνώμονες του οργάνου έκριναν ότι τα τεχνικά κριτήρια που όρισε η Επιτροπή, σαν προϋποθέσεις χρηματοδότησης, είναι πλήρως ασυμβίβαστα με τους περιβαλλοντικούς στόχους της πράσινης ταξινόμησης. Ο σύμβουλος έκρινε ότι το όριο εκπομπών για νέες μονάδες ΦΑ δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 100 CO2eq/kWh στον συνολικό κύκλο ζωής της, αντίθετα η Επιτροπή όρισε, για νέες μονάδες που θα πάρουν άδεια μέχρι το 2030, το όριο εκπομπών στα 270 CO2eq/kWh ή κατά μέσο ετήσιο όρο κάτω από τα 550 CO2eq/kWh. Όσον αφορά το ενεργειακό μείγμα, η Επιτροπή προσδιορίζει το βάρος του βιομεθανίου ή του υδρογόνου σε ποσοστό 30% από το 2020, στο 55% από το 2030 και στο 100% από το 2036.
Τα τεχνικά κριτήρια κάθε άλλο παρά «λεπτομέρειες» μπορούν να θεωρηθούν. Οι ελληνικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από ΦΑ δεν φαίνεται να μπορούν να ικανοποιήσουν εύκολα τις προτεινόμενες τεχνικές προϋποθέσεις, τόσο σε ό,τι αφορά στα όρια εκπομπών, όσο και στο τροφοδοτικό μείγμα.
Σχετικά με τη συμπερίληψη της πυρηνικής ενέργειας, ο σύμβουλος αποσαφήνισε ότι τα κριτήρια που θέτει η Επιτροπή, δεν διασφαλίζουν ότι δεν θα υπάρξει σοβαρή (significative) βλάβη στην επίτευξη των άλλων περιβαλλοντικών στόχων, όπως στη βιωσιμότητά των υδάτινων και θαλάσσιων πόρων, στη μετάβαση στην κυκλική οικονομία, στην βιοποικιλότητα κλπ.
Οι αντιθέσεις της πρότασης εκφράζουν τις σοβαρές διαφοροποιήσεις των μελών κρατών πάνω στο θέμα. Η Γερμανία παραμένει σταθερά αντίθετη στη συμπερίληψη των πυρηνικών στην πράσινη ταξινομία, παραμένει όμως θετική για τη συνέχιση της χρήσης (και της χρηματοδότησης) του ΦΑ που θεωρεί απαραίτητη για να κλείσει τους λογαριασμούς της με το άτομο και το κάρβουνο, ενώ η μη συμπερίληψη των πυρηνικών θα ήταν αδύνατή λόγω της Γαλλίας. Οι δύο ισχυρότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν διαφορετικό ενεργειακό μείγμα: στην ηλεκτροπαραγωγή η Γαλλία χρησιμοποιεί πυρηνική ενέργεια σε ποσοστό 70%, έναντι 12% της Γερμανιας, ΦΑ 7% έναντι 15% της Γερμανίας και λιγνίτη 1% έναντι 30%.
Η πρόταση της Επιτροπής θα πρέπει να εγκριθεί τους επόμενους μήνες από το Συμβούλιο και το Ευρωκοινοβούλιο, που μπορεί να επιφέρει αλλαγές ή και να αποσύρει την εξουσιοδότηση στην Επιτροπή (delegate act). Στο Συμβούλιο απαιτείται πλειοψηφία 20 μελών, δηλαδή τουλάχιστον το 65% του πληθυσμού, ενώ στο κοινοβούλιο χρειάζονται 353 βουλευτές από τους 705.
Η αυστριακή κυβέρνηση απειλεί να προσφύγει στο ευρωπαϊκό δικαστήριο, προκειμένου να ακυρώσει την πιθανή έγκριση. Συνολικά 6 χώρες έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους.
Σε κάθε περίπτωση, το τι ακριβώς θα συμβεί, θα εξαρτηθεί από την πολιτική που κάθε κράτος μέλος θα υιοθετήσει και την πίεση που θα εξασκήσουν οι οικολογικές οργανώσεις και τα πολιτικά κόμματα.
Συμπληρωματικά να σημειωθεί ότι οι κάθε μορφής κρατικές επιδοτήσεις για τα ορυκτά καύσιμα δεν μειώθηκαν καθόλου (περίπου 55 δισ. ανά έτος) τα τελευταία δώδεκα χρόνια (πηγή: Ευρωπαϊκό Εκλεκτικό Συνέδριο).
Πράσινη ταξινομία και το ουκρανικό bras de fer
Στις 2 Μαΐου 2019, ο Rick Perry, υπουργός Ενέργειας της αμερικάνικης κυβέρνησης εκείνη την εποχή, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στο Βερολίνο δήλωνε: «Η Αμερική ξαναγύρισε για να απελευθερώσει την Ευρώπη, όπως είχε κάνει πριν 75 χρόνια, όχι με τους φαντάρους, αλλά με το φυσικό αέριο της ελευθερίας (freedom gas). Ποιος, όμως, είναι τώρα ο εχθρός; Το ρωσικό αέριο που είχε «αιχμαλωτίσει» ενεργειακά την Ευρώπη»!
Οι ΗΠΑ εκμεταλλευόμενες την πολιτική αδυναμία της ΕΕ, «προσφέρονται» να καταστούν στρατηγικός προμηθευτής, εργαλειοποιώντας τη «ρωσική εισβολή» στην Ουκρανία, επιβάλλοντας μια επικίνδυνη παραπλάνηση, υψηλού κόστους, με σοβαρές πολιτικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις (Αlberto Negri, Il manifesto).
Δεν είναι μυστήριο για κανέναν ότι οι Αμερικανοί επιθυμούν διακαώς (ο Biden, όπως και ο Trump) να ακυρώσουν την έναρξη λειτουργίας του ρωσικού αγωγού Nord Stream 2 που, ενώ έχει ολοκληρωθεί, περιμένει ακόμη την έγκριση λειτουργίας. Ο αγωγός παρακάμπτει τις χώρες πάνω στις οποίες οι Αμερικάνοι και το ΝΑΤΟ μπορούν να εξασκήσουν επιρροή, σε αντι-ρωσική κατεύθυνση (Βαλτικές χώρες και χώρες Visegrad κλπ.).
Η παραγωγή και οι εξαγωγές υγροποιημένου αερίου LNG κατέστησαν τις ΗΠΑ ισχυρό ενεργειακο εξαγωγέα. Τον περασμένο Ιανουάριο οι ποσότητες ρωσικού ΦΑ μέσω Ουκρανίας μειωθήκαν κατά το ήμισυ, αντιπροσωπεύοντας μόνο το 17% του συνόλου των εισαγωγών, ενώ το LNG εκτινάχτηκε στο 34% με το αμερικανικό να καλύπτει το μισό. Κατά τον D. Tabarelli της Nomisma Εnergia το κόστος παραγωγής του αμερικάνικου LNG είναι τουλάχιστον 3 φορές υψηλότερο του ρωσικού αερίου, ενώ «είναι ακατανόητο να στηρίζεται το ενεργειακό ευρωπαϊκό σύστημα σε εισαγωγές από απομακρυσμένες πηγές τροφοδοσίας, με υψηλότατο κόστος μεταφοράς, απώλειες στη μεταφορά (εκπομπές μεθανίου), οικολογικές επιπτωσεις κλπ.».
Το αμερικάνικο LNG εξάγεται από σχιστολιθικά πετρώματα, υγροποιείται (600 φορές στους -1260C) αποθηκεύεται και μεταφέρεται με ειδικά «γκαζάδικα». Όταν ξεφορτώνεται στην ξηρά αποθηκεύεται και αεριοποιείται και πάλι μέσω εξαερωτών.
Η λύση LNG με πλοία και τεράστιες εγκαταστάσεις υγροποίησης και εξαεροποιησης, έναντι των αγωγών ΦΑ είναι σαφώς ακριβότερη και δικαιολογείται μόνο σαν έκτακτη επιλογή: την εμπόλεμη κατάσταση.
Η πολυσυζητημένη πολεμική εμπλοκή στην Ουκρανία δεν είναι παρά μια προσομοίωση πολέμου για το ΦΑ.
Ο γάλλος πρόεδρος Macron προσπαθεί να αντισταθεί στην αμερικανική πολιτική εισβολή, αναλαμβάνοντας διπλωματικές πρωτοβουλίες, με επισκέψεις σε Μόσχα και Κίεβο, ενώ ο γερμανός καγκελάριος υφίσταται την αμερικανική πίεση γιατί διστάζει να αναμετρηθεί με τον Putin. Εν κατακλείδι, σε αυτή την παράλογη κατάσταση δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί ότι είναι ο Biden και όχι ο Putin το πραγματικό πρόβλημα.
Διακίνηση και εισαγωγές φυσικού αερίου
Η κατανάλωση ΦΑ στην Ευρώπη το 2020 ανήλθε στα 380 δισ. κμ. Οι εισαγωγές LNG από ΗΠΑ ανήλθαν στα 23, ενώ από τη Ρωσία εισήχθησαν 145. Είναι προφανές ότι αυτό που παρουσιάζεται σαν ενεργειακή οικονομική αντιπαράθεση δεν είναι παρά μια εκδοχή της πολιτικής αντιπαράθεσης που συμπαρασύρει σε πολλαπλές περιπέτειες την αδύναμη Ευρώπη.
Το αμερικανικό LNG δεν μπορεί βραχυπροθέσμα και μεσοπρόθεσμα να ανταγωνιστεί τη ρωσική Gazprom σε ποσότητες και κόστος.
Όσον αφορά άλλους εναλλακτικούς προμηθευτές, ο αγωγός TAP του Αζερμπαϊτζάν μπορεί να συνεισφέρει το μέγιστο μέχρι 20, ο Nord Stream 2 μέχρι 55, ο λιβυκός αγωγός Greensteam μέχρι 8. Η Αλγερία μόνο μπόρεσε να αυξήσει τις εξαγωγές της προς την Ευρώπη (τον Γενάρη υπερκέρασέ την Ρωσία).
Το ιρανικό ΦΑ (δεύτερος παγκόσμιός παράγωγος μετά τη Ρωσία) θα μπορούσε μέσω Συρίας να ανατρέψει ριζικά την ενεργειακή ισορροπία της περιοχής. Και εδώ οι μακροχρόνιες αμερικάνικες κυρώσεις στο Ιράν, όσο και εκείνες προς τον ιστορικό αύριο σύμμαχο Bashar Assad, εμποδίζουν την ενεργειακή ευρωπαϊκή διασφάλιση της ασφάλειας και επάρκειας εξαιτίας των πολλαπλών και ανταγωνιστικών μεταξύ τους προμηθευτών.
Η ελληνική πλοιοκτησία κατέχει παγκόσμια την πρώτη θέση σε αριθμό πλοίων μεταφοράς LNG (200 και άλλα υπό κατασκευή) και ενθαρρύνει, με τους πολλούς τρόπους που διαθέτει, τη βιαστική στροφή στο LNG (politicus.gr).
Αν θεωρείτε ότι τα προαναφερθέντα δεν συνδέονται με την εκτίναξη των τιμών της ενέργειας, κάνετε λάθος.
Μεγάλο!
Ενεργειακό μείγμα ΕΕ-2021
Πηγή %
Φυσικό αέριο 17%
Κάρβουνο 8%
Λιγνίτης 8%
Πυρηνική ενέργεια 27%
Βιομάζα 3%
Φωτοβολταϊκά 5%
Αιολικά 16%
Υδροηλεκτρικά 13%
Άλλο 4%
Πηγή: Energy Brainpool
Ο Ιωσήφ Σινιγάλιας είναι μηχανολόγος μηχανικός.
Πηγή: Η Εποχή
