Η ευρωπαϊκή ηγεσία προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της άφρονης αντιμετώπισης της ουκρανικής κρίσης επιχειρώντας, αδέξια, να αποτινάξει τις ευθύνες της για το ενεργειακό αδιέξοδο και να τις κατευθύνει αποκλειστικά στην Ρωσία.
Δεν απαιτείται υψηλή ικανότητα αντίληψης για να προβλεφθεί ότι στο γεω-στρατιωτικό ισοζύγιο, το μείγμα όπλων θανάτου και οικονομικών εργαλείων συνιστά δύσκολη διαχείριση, η δε σύνθεση τους θα αποτελούσε το «υπερόπλο».
Η μαζική αποστολή όπλων στην Ουκρανία από την Δύση προσέδωσε μια κάποια «νομιμοποίηση» στην εργαλειοποίηση του σημαντικότερου εξαγώγιμου προϊόντος που διαθέτει η Ρωσία: το φυσικό αέριο (ΦΑ). Οι επαναλαμβανόμενες ευρωπαϊκές κυρώσεις για την ελεγχόμενη, σταδιακή μείωση των ρωσικών ροών ΦΑ σκόνταψε, όταν η ίδια η Ρωσία αποφάσισε να ανοιγοκλείνει, κατά περίπτωση, την στρόφιγγα, παρά να «εξυπηρετήσει» τον επιδιωκόμενο οικονομικό στραγγαλισμό της.
Τα έσοδα της Ρωσίας από τις εξαγωγές ΦΑ ανήλθαν στην περίοδο Μαρτίου – Ιουλίου (δηλ. μέσω πολέμου και κυρώσεων) στα 90 δισ. σε σχέση με τα 48 δισ. της αντίστοιχης περσινής περιόδου, δημιουργώντας ένα ασφαλές, αν και πρόσκαιρο «μαξιλάρι».
H Ευρώπη καταναλώνει περίπου 400 δισ. κ.μ. ΦΑ ετησίως, εκ των οποίων μόνο 50 από εγχώρια παραγωγή. Στον ενεργειακό λογαριασμό λείπουν περίπου 20 δισ. κ.μ ΦΑ (περίπου 180 LNG τάνκερς) για τον επόμενο χειμώνα, υποχρεώνοντας την ευρωπαϊκή ηγεσία και αρχηγούς κρατών να μετατραπούν σε περιφερομένους νευρικούς ανιχνευτές ΦΑ, ενώ κάποιοι άρχισαν να επεξεργάζονται και σενάρια «ενεργειακής αστυνομίας» με δελτίο κατανάλωσης, στην αγωνιώδη προσπάθεια αντιμετώπισης του ελλείματος.
Σύμφωνα με την ΙΕΑ (International Energy Agency), η ημερήσια ροή του ρωσικού ΦΑ, έχει πέσει σήμερα στα 80mcm/d (από 520 τον Απρίλη). Με ενδεχομένη την πλήρη διακοπή, ακόμη και εάν η πλήρωση των δεξαμενών στρατηγικών αποθεμάτων φτάσει τον Οκτώβρη στο 90% (στόχος του προγράμματος RePowerEU), η πρόβλεψη για τους τρεις πρώτους μήνες του 2023 διαμορφώνει ένα πλήρως αποκαρδιωτικό και ανεπαρκές επίπεδο του 52%, 16% και 2%, αντίστοιχα.
Η χρόνια εξάρτηση της ΕΕ από εξωτερικές ενεργειακές πηγές (81%) θα έπρεπε να την είχε οδηγήσει στην αναζήτηση επωφελούς και δίκαιου ισοζυγίου ανταλλαγών ενέργειας, πρώτων υλών, βιομηχανικών προϊόντων και υπηρεσιών κλπ. με άλλες χώρες. Η καπιταλιστική διάσταση της οικονομίας βρήκε λύση και διέξοδο με την αποικιοκρατική αφαίμαξη φυσικών πόρων από χώρες που αδυνατούσαν ισότιμα να χειριστούν τις τύχες και τους φυσικούς πόρους των.
Μετά από 6 διαδοχικά πακέτα κυρώσεων, που αποσκοπούσαν να τιμωρήσουν τη Ρωσία για την καταστροφική εισβολή στην Ουκρανία και να την αποτρέψουν από την συνέχιση της (ήδη έκλεισε 5 μήνες ο πόλεμος…), το έβδομο στη σειρά δοκιμάζει να αντιστρέψει τον στόχο.
Τώρα στοχοποιούνται οι πολίτες και η βιομηχανία, από τους οποίους θα ζητηθεί να περιορίσουν την κατανάλωση φυσικού αερίου, ενώ στη Ρωσία δεν επιβάλλεται κανένας πρόσθετος περιορισμός εισαγωγών, γιατί πλέον το κάνει από μόνη της, ανοιγοκλείνοντάς κατά το δοκούν την στρόφιγγα του Nord Stream1, που είναι στην πραγματικότητα, ο ορός για τη δια-σωληνωμένη Ευρώπη.
Το σχέδιο της Κομισιόν «Εξοικονομούμε αέριο για ένα ασφαλή χειμώνα» παρουσιάστηκε προχθές και προβλέπει την άμεση, και μέχρι την επόμενη άνοιξη, εθελοντική μείωση κατανάλωσης ΦΑ κατά 15%. Στην περίπτωση που δεν επιτευχθεί ο εθελοντικός στόχος, θα κηρυχθεί καθεστώς έκτακτης ενεργειακής ανάγκης και θα επιβληθεί αναγκαστικά το μέτρο. Το ίδιο θα συμβεί αν τουλάχιστον τρία κράτη μέλη το ζητήσουν, δημιουργώντας σοβαρές ανισότητες και διαφοροποιήσεις και ανατρέποντας την παραδοσιακή σχέση συμφερόντων Βορρά – Νότου. Το πρόβλημα αφορά κυρίως τις βόρειες χώρες, ενώ ο Νότος θα κληθεί, για πρώτη φορά, να τις συντρέξει!
Ήδη η Ισπανία γνωστοποίησε την αντίθεση της στο μέτρο και κατηγόρησέ τη Κομισιόν για έλλειψη συνεννόησης και συντονισμού.
Κάτω από άλλες συνθήκες, ο περιορισμός της κατανάλωσης, ιδιαίτερα για ένα ρυπογόνο ορυκτό καύσιμο, θα μπορούσε να θεωρηθεί μέτρο στη σωστή κατεύθυνση. Αντίθετα, η «πρασινίζουσα» Κομισιόν συστήνει στα κράτη μέλη να περιορίσουν τη συγκεκριμένη κατανάλωση, αφού εξαντλήσουν κάθε άλλη ενεργειακή διαθέσιμη πηγή, δηλαδή το κάρβουνο και το πετρέλαιο, «γελοιοποιώντας» κάθε κλιματικό στόχο, αφού πρώτα φρόντισαν να περιλάβουν, συλλήβδην, ορυκτά και πυρηνικά στην ευρωπαϊκή πράσινη ταξινομία των επιδοτούμενων επενδύσεων.
Το ΦΑ (μεθάνιο) διαθέτει ένα δυναμικό υπερθέρμανσης μεγαλύτερο κατά 80 φορές σε σχέση με αντίστοιχη μονάδα μάζας του CO2 σε χρονικό εύρος 20 ετών (30 φορές στα 100 χρόνια). Επειδή, όμως η μέση ζωή του στην ατμόσφαιρα είναι μικρότερη από την αντίστοιχη του CO2, ένας μαζικότερος περιορισμός στη χρήση του, θα είχε άμεσά και γρήγορα αποτελέσματα στον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Ενδιαφέρον έχει, επίσης, η προτροπή που περιλαμβάνεται στα μέτρα, για δυσνόητες «δημοπρασίες μείωσης ζήτησης» βιομηχανικών καταναλώσεων, δηλαδή μείωση της παραγωγής έναντι (κρατικής;) αποζημίωσης!
Σε αυτό το περιβάλλον υψηλής ζήτησης και περιορισμένης προσφοράς, οι τιμές του ΦΑ θα παραμείνουν υψηλές, καθιστώντας την εξασθενημένη Ευρώπη πεδίο για την άσκηση ενεργειακής κερδοσκοπίας υπο το κράτος της γεωπολιτικής μετατόπισης, που η «αλλαγή παρόχου» συνεπάγεται: αμερικάνικο LNG, αντί ρωσικό ΦΑ.
Ιωσήφ Σινιγάλιας
