Νιώθω άβολα να γράψω για την14χρονη μαθήτρια που έφυγε αβοήθητη μέσα στον πόνο της. Πώς να μιλήσω για αυτήν την απώλεια, το παιδί έφυγε. Μόνο η ίδια θα μπορούσε να μας μιλήσει για αυτό που βίωνε πριν και που την οδήγησε σε μια ολέθρια επέμβαση, σε μια πράξη για αλλαγή ζωής, στη μοιραία για τη ζωή της επέμβαση. Με αφορμή τον άδικο θάνατό της, νιώθουμε θλίψη που μας πυροδοτεί το αίσθημα ευθύνης και τον αγωνιώδη προβληματισμό για τις προτάσεις και τις αξίες ζωής που εμείς οι ενήλικες προβάλλουμε στους νεότερους, παρασυρμένοι από την ροή του νέου, του καινούργιου, του τρέντι, του κουλ, και φοβούμενοι να μη πάρουμε «αυστηρή ή οριοθετημένη» θέση, αφήνουμε τα παιδιά και τους έφηβους στο έλεος των στερεότυπων επώνυμων και ανώνυμων δημιουργών προτύπων ομορφιάς, και τρόπων ζωής να στέκουν μαγεμένα και απροστάτευτα την ίδια στιγμή που μπορεί να παίρνουμε όρκους ότι ζούμε με σχεδόν μόνιμο αυτοσκοπό την ευτυχία τους. Σαν το μικρό Περχάν, πρίγκιπα του γαμήλιου τραπεζιού «Στον καιρό των Τσιγγάνων» του Κουστορίτσα2
Περίμενε την αποδοχή
Είναι τραγικό και άδικο να χάνεται μια νεαρή ανθρώπινη ύπαρξη πριν να προλάβει να χαρεί τα ίδια τα δώρα της ζωής της. Βλέπω σε βίντεο κοινωνικής δικτύωσης τον πατέρα της έφηβης να παρακαλά και να προτρέπει τους άλλους γονείς να μάθουν στα παιδιά τους να είναι ευγενείς με τα παχύσαρκα παιδιά. Παροτρύνει, εκλιπαρεί για να προλάβει άδικες απώλειες!
Ο ίδιος ο πατέρας μάς πληροφορεί πως το παιδί του ζούσε ένα είδος εκφοβισμού, απόρριψης αυτό το βίαιο είδος συμπεριφοράς, που ονομάζεται μπούλινγκ και πως περίμενε, καθώς του έλεγε η ίδια η έφηβη, να ζήσει μετά την επέμβαση κάτι νέο, επιθυμητό, την αποδοχή της, στις παρέες και την δική της ευκολία να ακολουθεί την τρέχουσα αισθητική περιβολή. Περίμενε τη στιγμή που δεν θα σηκωθούν απέναντί της άλλα λεκτικά σχόλια, δεν θα γίνουν πειράγματα, δεν θα συμβούν χειρονομίες που να δείχνουν αποκλεισμούς από την παρέα και τη συνύπαρξη στην ψυχαγωγία. Πόσο πολύτιμο το εμείς, το να ανήκει ο κάθε νέος σε μια παρέα στην σύγχρονη κοινωνική ζωή του. Το κλίμα της κοινωνικής συνύπαρξης είναι καθοριστικό στη διαμόρφωση αξιών ζωής και κουλτούρας. Το μπούλινγκ3 ο εκφοβισμός και οι διάφορες μορφές του, μέσα ή έξω από το σχολείο είναι σοβαρό κοινωνικό φαινόμενο βίας με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε εποχής και πάντα υπήρχε στις κοινωνίες μας. Επώδυνο για όσους το υφίστανται ως θύματα και ταυτόχρονα επιζήμιο και για τους θύτες και μάλλον εκμαυλιστικό για τους συμμετέχοντες με οποιοδήποτε τρόπο παρατηρητές.
Δύσκολο πολύ να γράψεις για το παιδί έφηβο που φεύγει πονεμένο ως θύμα της εικόνας της εποχής του.
Στα πρότυπα ομορφιάς
Οι παρέες και οι ομάδες συχνά και μέσα από την δύναμη που τους παρέχουν οι ευκολίες των σόσιαλ μίντια φτιάχνουν πρότυπα ομορφιάς που τα επιβάλλουν ως χαρακτηριστικά για την αποδοχή ή όχι του ατόμου μέσα σε αυτές. Η βασανιστική κυριαρχία των τάσεων για συγκεκριμένο τρόπο ζωής, συμπεριφοράς, έκφρασης και επικοινωνίας είναι ο δυνατός ήχος που αποπλανεί παιδιά προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας και συχνά οι τάσεις αυτές γίνονται «παγίδες» που τα εμποδίζουν να αναζητήσουν τα προσωπικά και ιδιαιτέρα χαρακτηριστικά τους, που δεν θα τα διαχωρίζουν από τους άλλους συνομηλίκους, αλλά θα τα διακρίνουν ως μοναδικές υπάρξεις. Όταν τα πρότυπα της ομορφιάς προβάλλονται από ενήλικες και εφήβους ως «κλειδιά και εισιτήρια» για τη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή τότε τα παιδιά μπορεί να αναπτύξουν διάφορες διαταραχές, τροφής, αυτοτραυματισμού και χαμηλό επίπεδο αυτοεκτίμησης που πάλι μέσα από προβεβλημένα καταναλωτικά πρότυπα αναζητούν ως πελάτες άμεσες και συχνά γρήγορες λύσεις χωρίς επεξεργασία των θεμάτων και των δυσκολιών τους με αμφίβολα ή μοιραία αποτελέσματα για την ζωή τους. Το πρότυπο καραδοκεί ύπουλα να επιβάλει το μέτρο, τις διαστάσεις, τα χαρακτηριστικά, γίνεται τοτέμ της μοντελοποίησης μιας ζωής που δεν την ορίζει το άτομο παρά το φέρει ως ετικέτα, «αποδεκτής» επιλογής, σαν ένα πουκάμισο αδειανό, χωρίς προσωπικό νόημα, για τα μάτια του κόσμου.
Η απώλεια του παιδιού μας βαραίνει… Πώς να σταθεί κανείς απέναντι σε αυτό το γεγονός. Σε ποια θέση. Πριν την επέμβαση, κατά την επέμβαση, μετά την επέμβαση.
Λείπει ο χρόνος της παρηγοριάς, της κατανόησης του ξαφνικού χαμού εξαιτίας μιας επέμβασης προσδοκίας για να αλλάξει το βλέμμα των άλλων και να πάψει η ρητορική της χλεύης που εκτοξεύεται σε όποιον είναι έξω από τα αποδεκτά μεγέθη και πρότυπα ομορφιάς!
Το σώμα στην εφηβεία είναι ο οδικός χάρτης πάνω στον οποίο διαγράφεται όλη η πορεία της ανάπτυξης και πάνω του προβάλλονται τα όνειρα και οι προσδοκίες. Μέχρι να αναπτυχθεί και να ολοκληρωθεί η αφαιρετική και αναπαραστατική σκέψη, το σώμα είναι ο τελετουργικός μυστικός και φανερός τόπος, το ιερό εργαστήρι για τα κυριολεκτικά και μεταφορικά πειράματα και τα ταξίδια του νου και της ψυχής. Οι δοκιμές χαρακτηρίζουν αυτή τη φάση της ζωής. Οι πρόβες ζωής θα φέρουν σταδιακά την οργάνωση της ταυτότητας, της προσωπικότητας του/της έφηβου/ης και μέσα από την αλληλεπίδραση, το μοίρασμα και την αποδοχή των άλλων, εντός μιας ομάδας συνομηλίκων μαθαίνει κανείς, πώς να συμμετέχει, να κρίνει και να κρίνεται, να συνομιλεί, να προτείνει και να συν-δημιουργεί στο κοινό όραμα για νέους αλλιώτικους, κόσμους δημοκρατίας και αποδοχής του διαφορετικού.
Έχει φύγει… το παιδί, αλλά το μήνυμα που άφησε είναι εδώ, και είναι ηχηρό.
Σημειώσεις
1. Ο τραγουδοποιός Θέμος Σκανδάμης έχει συνθέσει μέσα στην πανδημία, μία βαλκανική, trip-hop ελεγεία για τον Αθηναίο ντελιβερά, 2020-2021, που συνειρμικά τη δανειζόμαστε.
2. «Στον καιρό των Τσιγγάνων» του Κουστορίτσα 1989.
3. ΕΠΙΨΙ Πανελλήνια έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων-μαθητών (Έρευνα HBSC/WHO) – 2018
H Κωνσταντίνα Εικοσιπεντάρχου είναι κοινωνική λειτουργός, δραματοθεραπεύτρια, σκηνοθέτρια.
Πηγή: Η Εποχή
