Το 1991 η τότε Ευρωπαϊκή Κοινότητα των 12 βρέθηκε σε μια δεινή δοκιμασία, καθώς, την ώρα που κορυφωνόταν η διαπραγμάτευση ενόψει της κρίσιμης συνάντησης κορυφής του Μάαστριχτ, εξερράγη η πολεμική σύγκρουση στη Γιουγκοσλαβία, η οποία, αντί να συσπειρώσει τις χώρες-μέλη, όξυνε την αντιπαράθεση κυρίως μεταξύ της Γερμανίας από τη μια μεριά και Βρετανίας – Γαλλίας από την άλλη.
Ετσι, το γαλλογερμανικό δίδυμο προωθούσε την εμβάθυνση της Ευρώπης των 12 παρά τη σκληρή αντίσταση της Βρετανίας και την ίδια στιγμή, σε ό,τι αφορούσε την Γιουγκοσλαβία, Λονδίνο και Παρίσι συγκρούονταν με τους Κολ και Γκένσερ για τη διαχείριση της πρώτης πολεμικής σύγκρουσης σε ευρωπαϊκό έδαφος μετά το 1945. Σήμερα, 31 χρόνια μετά, η ευρωπαϊκή κρίση του 1991 με την απόσταση του χρόνου θυμίζει τη λεζάντα-κλισέ των εφημερίδων «Σε παλιότερες ευτυχισμένες στιγμές».
Και στα δυο μέτωπα, τη μεταρρύθμιση της Ε.Ε. και την πολεμική σύγκρουση στην Ουκρανία, έχει διαμορφωθεί ένα τοπίο «τέλειας καταιγίδας». Μινιμαλιστές ως προς την περαιτέρω πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης συμπαρατάσσονται με οπαδούς μιας συνολικής επανεκκίνησης σε ό,τι αφορά τη στάση της Ε.Ε. απέναντι στη Ρωσία. Περιφερειακές συσπειρώσεις όπως η τετράδα του Βίζεγκραντ αδυνατούν να βρουν έστω έναν ελάχιστο κοινό παρονομαστή απέναντι στη Ρωσία. Την ίδια στιγμή, κατατίθενται προτάσεις για πολιτική και αμυντική συνεργασία είτε προτείνουν η εμβάθυνση να γίνει σε παράλληλες εξωθερμικές δομές.
Τριάντα χρόνια μετά την πρόωρη αναγνώριση της διάσπασης της Γιουγκοσλαβίας αλλά και τη συμφωνία για εξαίρεση της Βρετανίας από την περαιτέρω εμβάθυνση που επέτρεψαν την υιοθέτηση της Συνθήκης του Μάαστριχτ η Ε.Ε. των 27 εμφανίζεται όσο ποτέ πολυδιασπασμένη τόσο ως προς την πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης όσο και ως προς την αντιμετώπιση της Ρωσίας.
Τα παραπάνω δεδομένα δεν επιτρέπουν ιδιαίτερη αισιοδοξία για τη σύνοδο κορυφής των 27, πέραν ενός πρώτου γύρου καταγραφής θέσεων, συσχετισμών και ισορροπιών ενόψει της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στα τέλη Ιουνίου.
Ο χρόνος τελειώνει καθώς οι 27 δεν μπορούν για μια ακόμη φορά να κλοτσήσουν το τενεκεδάκι και να περιμένουν μοιραίοι και άβουλοι χωρίς κοινή στρατηγική τη θύελλα των παρενεργειών των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία και που προαναγγέλλουν τον πιο σκληρό χειμώνα της Γηραιάς Ηπείρου μετά το 1945.
Γιώργος Καπόπουλος
