Μπαίνοντας στον τελευταίο χρόνο της κυβερνητικής θητείας, ανεξάρτητα από το αν γίνουν οι εθνικές εκλογές τον Μάιο ή τον Σεπτέμβριο, ήδη διαμορφώνονται οι δυο κύριες πολιτικές που θα συγκρουστούν. Η διχοτόμος, η διαχωριστική γραμμή, το μέτωπο της σύγκρουσης, όπως και αν ονομαστεί, είναι, πλέον καθαρά. Από τη μια μεριά είναι ένα ευρύ και ποικίλο, έως ετερόκλητο, μέτωπο υπεράσπισης του μνημονιακού κεκτημένου. Επιδιώκει ακόμη και διεύρυνσή του ή επανάκαμψη κάποιων προ-μνημονιακών πολιτικών και πρακτικών. Κύριος πολιτικός εκφραστής του είναι η ΝΔ όπως, αυτή την περίοδο, την εκφράζει ο Κυρ. Μητσοτάκης.
Από την άλλη μεριά, συγκροτείται, ως αντίπαλο, ένα επίσης ευρύ και ποικίλων αφετηριών μέτωπο που όχι μόνο δεν υπερασπίζει το μνημονιακό κεκτημένο αλλά διεκδικεί την πλήρη κατεδάφισή του και συγχρόνως μια προοπτική, σταθερή και κοινωνικά ανοιχτή, στη βελτίωση της ζωής της πλειοψηφίας της κοινωνίας στο πλαίσιο μιας θεσμικά αναβαθμισμένης δημοκρατικής πολιτείας. Αυτή η δεύτερη συσπείρωση, που επιχειρεί να την εκφράσει ο ΣΥΡΙΖΑ, ωστόσο, δεν είναι ακόμη πλήρως διαμορφωμένη, ούτε έχει τη σταθερότητα του αντιπάλου. Διατρέχεται και από αβεβαιότητες, όπως προκύπτουν και από τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων αλλά και από τις δικές μας εικόνες. Ωστόσο, προσβλέπει όλο και περισσότερο στον ΣΥΡΙΖΑ ή σωστότερα όλο και περισσότερο συνειδητοποιεί τι θα σήμαινε η επαπειλούμενη παλινόρθωση. Δεν πρόκειται για απλή εναλλαγή κομμάτων.
Απ’ αυτή την άποψη η περίοδος όπου έχουμε μπει είναι εξαιρετικά κρίσιμη για την έκβαση της σύγκρουσης. Και είναι ευνοϊκότερη για τον ΣΥΡΙΖΑ, παρά το επίπονο έργο που τον περιμένει, εφόσον πρέπει να απομακρύνει αβεβαιότητες και δυσαρέσκειες. Διότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μεγαλύτερα περιθώρια, πλέον, άσκησης πολιτικής στη μεταμνημονιακή περίοδο. Τώρα θα μπορέσει πιο εύκολα να ενισχύσει τη δική του ταυτότητα με σειρά πρωτοβουλιών. Αντίθετα, η ΝΔ την ίδια περίοδο, αν και έχει διαμορφωμένη και σταθερή συσπείρωση δυνάμεων, θα είναι υποχρεωμένη να παρουσιάζει τη δική της αρνητική και αντιλαϊκή εικόνα ακόμη πιο καθαρή. Κι αυτό θα συμβαίνει, είτε αντιδρώντας στα κάθε φορά μέρα που θα φέρνει η κυβέρνηση, είτε προτείνοντας, εμφαντικά, νέες δικές της νεοφιλελεύθερες θέσεις χάριν ακριβώς της ευστάθειας του μετώπου της. Η τελευταία τοποθέτηση στελεχών της ΝΔ, πχ, για το δωδεκάωρο, είναι χαρακτηριστική. Το οχτάωρο είναι ξεπερασμένο, είπαν! Στη συνέντευξή του στη γερμανική Ζυντόιτσε Τσάιτουγκ ο κ. Μητσοτάκης θα υπερακοντίσει τις μνημονιακές δεσμεύσεις ως προς τις προσλήψεις στο Δημόσιο! Επίσης ουσιαστικά θεωρεί δικαιολογημένη το καθεστώς αυστηρής επιτήρησης που ορίστηκε για τη χώρα γιατί η κυβέρνηση δεν εμπνέει εμπιστοσύνη!
Στο στόχαστρο εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα
Το περιεχόμενο της «πλατιάς κοινωνικής συμμαχίας που θα εκφρασθεί στην κάλπη» όπως είπε κατά την περιοδεία του στην Κρήτη ο κ. Μητσοτάκης δεν θα το ορίσει μόνος του ασφαλώς. Στόχο του θα έχει κυρίως τα εργασιακά, τη δημόσια περιουσία, το δημόσιο, τα δικαιώματα, το κοινωνικό κράτος, το περιβάλλον. Ήδη ο πρώτος σύμμαχος, το ΔΝΤ, έδωσε δείγμα γραφής με τnν πρόσφατη έκθεσή του. Προειδοποίησε την Ελλάδα για τη «μη αναστροφή των μεταρρυθμίσεων που έχουν γίνει στην αγορά εργασίας». Δηλαδή εντέλλεται να μην επανέλθουν οι συλλογικές διαπραγματεύσεις και επιπλέον να γίνουν νέες παρεμβάσεις για περαιτέρω απελευθέρωση όπως Lock out εργοδοτών, των ομαδικών απολύσεων κ. ά. Δεν ξεχνά, βέβαια, και σειρά επαγγελματιών, το άνοιγμα των καταστημάτων την Κυριακή και άλλα πολλά.
Λίγες μέρες πριν ο πρόεδρος του ΣΕΒ κ. Φέσσας θεώρησε τη διάταξη που προστατεύει τους πιο ακραία εκμεταλλευόμενους εργαζόμενους, μέσω εργολάβων, ως «βόμβα που πρέπει να απενεργοποιηθεί άμεσα και ζήτησε την άμεση απόσυρσή της. Κατηγόρησε την κυβέρνηση για διγλωσσία, και προειδοποίησε ότι «οι αγορές δεν θα συγχωρήσουν τη διγλωσσία, το ξήλωμα των μεταρρυθμίσεων και την πολιτική πόλωση».
Από κοντά, στο ίδιο μήκος κύματος, κινούνται και οι ευρύτερες δυνάμεις του συστήματος. Ένα κύριο άρθρο της «Καθημερινής», προειδοποίησε ότι «η κατρακύλα είναι εύκολη». Την περιγράφει ως εξής: «Η Ελλάδα χρεοκόπησε επειδή δεν ήταν ανταγωνιστική σε κανέναν τομέα. Η ανταγωνιστικότητα ενισχύθηκε σε ορισμένους τομείς λόγω των μεταρρυθμίσεων στα εργασιακά και της μείωσης του κόστους εργασίας. Όλα τα υπόλοιπα εμπόδια έμειναν όπως είχαν, ενώ εισφορές και φόροι έχουν φθάσει στα ύψη. Συνεπώς, αν ξηλωθούν οι τομές στην αγορά εργασίας και αρχίσουν ξανά οι αδικαιολόγητες αυξήσεις, θα κατρακυλήσουμε και πάλι στις διεθνείς λίστες».
Εύστοχα, μιλώντας στο αναπτυξιακό συνέδριο του ΣΕΒ ο Γιάννης Δραγασάκης, προσδιόρισε τους στόχους αυτών των δυνάμεων. Υπάρχουν «δυνάμεις στο εσωτερικό της χώρας» είπε «που αντιμετωπίζουν την έξοδο από τα μνημόνια όχι ως δυνατότητα για εθνική ανασυγκρότηση, αλλά ως απειλή για τα ιδιοτελή τους συμφέροντα και σχέδια». Αλλά για να γίνει η εικόνα πλήρης πρέπει να τοποθετήσουμε και τον πρόεδρο της ΝΔ που δεν παραλείπει σε κάθε ευκαιρία να μιλήσει, όταν αναφέρονται αυτά τα ζητήματα, για ιδεοληψίες της Αριστεράς.
Θεσμικός αναχρονισμός
Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά της ΝΔ, που συμπληρώνει τη νεοφιλελεύθερη. Είναι ο δικαιωματικός – θεσμικός αναχρονισμός της. Το είδαμε σε κάθε σχετική διάταξη που ήλθε στη Βουλή. Η στάση της όμως στο Μακεδονικό ξεπερνά κάθε όριο. Η ΝΔ υποχρεώθηκε όχι μόνο να κάνει πίσω από ιστορικές θέσεις της, όχι μόνο να παραβλέψει έγκυρες αναλύσεις για τις γεωπολιτικές τάσεις της περιόδου αλλά, επιπλέον, να χρησιμοποιήσει ορολογία της παλαιάς δεξιάς. Με αφετηρία την εθνικοφροσύνη εγκαλούσε τους υπόλοιπους ως εθνικούς μειοδότες κτλ. «Αλήθεια, που φωλιάζει ο λαϊκισμός τώρα, μετά την τελευταία μακεδονική κρίση» παρατηρούσε ο Αντώνης Λιάκος στην Εφ. ΣΥΝ». «Πού βρίσκεται ο εθνορομαντισμός και πού η νεωτερικότητα, πού η δημαγωγία και πού η ευθύνη τώρα» συμπλήρωνε;
Μήπως είναι η δημαγωγία υπερβολή ως κατηγορία; Καθόλου. Στη Βουλή, θυμόμαστε, ο κ. Χατζηδάκης εγκαλούσε τον κ. Μοσκοβισί διότι η ΝΔ στο πρόγραμμά της είχε ήδη ενσωματώσει την περικοπή του αφορολόγητου και των συντάξεων. Σε συνέντευξή του στη Ντόϊτσε Βέλε τόνισε, όσον αφορά τα πλεονάσματα, ότι δεν θα θέσει ζήτημα αλλαγής τους σε πρώτο χρόνο. «Αναγνωρίζουμε ότι είναι συμφωνημένοι στόχοι οι οποίοι δεν μπορούν να αλλάζουν μονομερώς». «Αν επικυρωθεί η συμφωνία με την ΠΓΔΜ από την ελληνική βουλή θα είναι πολύ δύσκολο να ακυρωθεί», συνέχισε. Σχολιάζοντας τη συνέντευξη αυτή ο Τάσος Παππάς στην ΕΦΣΥΝ δικαίως θα δανεισθεί ένα σχόλιο του Γιάννη Πρετεντέρη που συμπέρανε στα «ΝΕΑ» ότι «αν ένας νέος πρωθυπουργός, δεν προσπαθεί να διορθώσει τα πράγματα με τα οποία διαφωνεί πριν γίνει πρωθυπουργός, τότε γιατί η χώρα χρειάζεται νέο πρωθυπουργό»;
Το μπαλκόνι της ΝΔ κατά τις εκλογές, όπως εύστοχα σημείωσε τη συνέντευξή του στην «Εποχή» ο Ηλίας Νικολακόπουλος, θα είναι αρκετό για να καταδείξει με ακρίβεια την πολιτική της. Δεν χρειάζεται να χάνει χρόνο ο ΣΥΡΙΖΑ, ή πολύ περισσότερο να κατεβαίνει στο χαμηλό επίπεδο όπου θέλει –θα θέλει ακόμη πιο πολύ αργότερα– η ΝΔ να διεξάγεται η πολιτική διαπάλη, όπως συχνά δεν απέφυγε έως τώρα. Το ζήτημα είναι πώς θα επεξεργασθεί το περιεχόμενο για το δικό του μπαλκόνι, το περιεχόμενο του προγραμματικού του λόγου, το ύφος που θα τον παρουσιάζει, το ήθος που θα αναπνέει, την προοπτική που θα εμπνέει, παρά τις δυσκολίες που δεν θα έχουν αποκρυβεί, τα λάθη που δεν θα έχουν σκεπαστεί.
Το αντίπαλο ρεύμα
Σημειώσαμε προηγουμένως ότι το «μέτωπο» που θέλει να εκφράσει εκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ, διατρέχεται από προβληματισμούς και δεν αρκείται μόνο στο να βρει μια κάποια λύση, να ψηφίσει. 0 ΣΥΡΙΖΑ, παρ΄ όλα αυτά, είναι στην πιο θετική στιγμή απέναντι σ’ αυτό τον κόσμο, σ’ αυτό το ευρύ ρεύμα. Έχει έργο, πλέον, που συγκροτεί την αριστερή του ταυτότητα, όχι στα λόγια, που κέρδησε αξιοπιστία ότι έχει την ικανότητα να λύνει δύσκολα προβλήματα όπως το Μακεδονικό, να σταθεί ενεργός και σταθερός με οδηγό την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας. Έχει έμπρακτα νικήσει όλες τις συκοφαντίες και τα ψέματα για τους δήθεν κρυφούς στόχους του και άλλα πολλά.
Αυτό το έργο όμως οφείλει να το παρουσιάσει, χωρίς αλαζονεία ή εξωραϊσμούς. Χωρίς εορτασμούς, μάλιστα χωρίς μέτρο, όπως γράφονται για την 21η Αυγούστου. Το τέλος του μνημονιακού προγράμματος έχει τη δική του ιστορική αξία. Παρά το μνημονιακό κορμό που αφήνει πίσω είναι ωστόσο τομή για τις νέες δυνατότητες που ανοίγει. Και ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει και μπορεί να αξιοποιήσει για να διασφαλίσει τις κοινωνικές εκπροσωπήσεις που θα επιδιωχθούν ενόψει εκλογών.
Απαιτείται και ένα αναστοχασμός, και αυτοκριτική για λάθη που συνδέονται είτε με την απειρία της Αριστεράς που δεν ήξερε από διακυβέρνηση είτε από τον τρόπο άσκησής της. Χρειάζεται τώρα η κυβέρνηση να τρέξει όσο μπορεί, το διάστημα που απομένει, να παραχθεί έργο πρόσθετο. Φυσικά, το κρίσιμο κομμάτι του είναι αυτό που θα επιχειρεί να καλύψει κοινωνικές ανάγκες στρωμάτων που δέχθηκαν τα πιο μεγάλα μνημονιακά πλήγματα. Το ταξικό στοιχείο θα είναι σαφές. Όμως, όπως ήδη σημειώθηκε, το ρεύμα που πρέπει να επιδιώξει να εκφράσει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ευρύ και ποικίλο. Η προοπτική που θα θεμελιώνει θα αφορά τη συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας.
Παύλος Κλαυδιανός
Πηγή: Η Εποχή
