Με την παραμονή της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) στο κέντρο της πόλης, η Θεσσαλονίκη χάνει τη τελευταία δυνατότητα δημιουργίας ενός μητροπολιτικού πάρκου στο ασφυκτικά δομημένο κέντρο της ενώ εξακολουθεί να είναι η πόλη με το λιγότερο πράσινο ανά κάτοικο στην ΕΕ. Το ψευδεπίγραφο σχέδιο «Ανάπλαση της ΔΕΘ» που προωθείται από την κυβέρνηση, τη διοίκησή του δήμου και της ΔΕΘ είναι ένα σχέδιο real estate, που θα φορτώσει το κέντρο της πόλης με επιπλέον τσιμέντο, ρύπους και κυκλοφοριακό φόρτο, σε μία πόλη μάλιστα που έχει καταδικαστεί από το ευρωπαϊκό δικαστήριο λόγω της υψηλής περιβαλλοντικής της ρύπανσης.
Το αίτημα για την μετατροπή του χώρου της ΔΕΘ σε Μητροπολιτικό Πάρκο, μετα την ακύρωση της μετέγκαταστασης της εκτός πόλης στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, έχει διατυπωθεί από κινήσεις πολιτών και πρωτοβουλίες εδώ και χρόνια, ωστόσο τόσο οι κεντρικοί όσο και οι τοπικοί θεσμικοί φορείς δεν το υιοθέτησαν. Το ερώτημα λοιπόν πρέπει να τεθεί απευθείας στους ίδιους τους πολίτες, που ζουν και περπατούν καθημερινά αυτή την πόλη.
Την πρωτοβουλία για την διεξαγωγή του πρώτου τοπικού δημοψηφίσματος στη χώρα, που δίνει ο Νόμος 4555/2018, ανέλαβε η νεοσύστατη «Οργανωτική Επιτροπή Δημοψηφίσματος» (ΟΕΔ) για τη ΔΕΘ η οποία κήρυξε την έναρξη της καμπάνιας συλλογής υπογραφών με συνέντευξη τύπου την Δευτέρα 7 Απριλίου 2025 . Η ΟΕΔ συγκροτήθηκε εδώ και μερικές εβδομάδες με πρωτοβουλία 5 φορέων, των δημοτικών κινήσεων “Θεσσαλονίκη για Όλους”, «Πόλη Ανάποδα» και «Οικολογία – Αλληλεγγύη» της Σύμπραξης «Όλη η ΔΕΘ ένα Πάρκο» και του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Θεσσαλονίκης. Στο σημείο αυτό να θυμίσω ότι το ίδιο ερώτημα είχαν καταθέσει οι ως άνω δημοτικές παρατάξεις στο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Θεσσαλονίκης στις 10/3/25, με αίτημα τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος από τον δήμο Θεσσαλονίκης, το οποίο απερρίφθη κατά πλειοψηφία, οπότε η συγκέντρωση υπογραφών από του δημότες/ισσες του δημου ήταν μονόδρομος.
Τη συνέντευξη Τύπου άνοιξε ο Σπύρος Πέγκας, επικεφαλής της δημοτικής παράταξης “Θεσσαλονίκη για Όλους”. Ο κ. Πέγκας επισήμανε ότι το σχέδιο για την ανάπλαση της ΔΕΘ πρέπει να αλλάξει, ακριβώς γιατί άλλαξαν οι συνθήκες, με την όξυνση της κλιματικής κρίσης. Η Θεσσαλονίκη, συνέχισε, ποτέ δεν ξέχασε τη διεκδίκηση ενός νέου εκθεσιακού κέντρου στη Σίνδο, με τη διατήρηση ήπιων εκθεσιακών δραστηριοτήτων στο κέντρο. Σημείωσε δε ότι και στις τελευταίες δημοτικές εκλογές, οι παρατάξεις που συμφωνούν με τη μετεγκατάσταση πλειοψήφισαν, αφού σε αυτές περιλαμβανόταν και η παράταξη της σημερινής διοίκησης – πριν τη μεταστροφή της.
Η Μαρία Κέκη, δημοτική σύμβουλος Θεσσαλονίκης εκ μέρους του σχήματος «Η Πόλη Ανάποδα», περιέγραψε τις νομικές και πολιτικές προϋποθέσεις του εγχειρήματος. Σύμφωνα με τον νόμο 4555/18, δημοτικό δημοψήφισμα μπορεί να διεξαχθεί μετά από αίτημα του 10% των εγγεγραμμένων εκλογέων στον Δήμο Θεσσαλονίκης (αυτό αντιστοιχεί περίπου σε 23.000 δημότες/ισσες). Οι δημότες καταθέτουν το αίτημά τους προς το Δημοτικό Συμβούλιο, το οποίο, αφού διαπιστώσει την τήρηση των προϋποθέσεων του νόμου, είναι υποχρεωμένο να διοργανώσει το δημοψήφισμα. Η κα Κέκη παρουσίασε επίσης το προτεινόμενο ερώτημα του δημοψηφίσματος και άνοιξε τη διαδικτυακή πλατφόρμα συλλογής των υπογραφών.
Το προτεινόμενο ερώτημα είναι:«Συμφωνείτε το εκθεσιακό κέντρο της ΔΕΘ να μετατραπεί με αποκλειστικά δημόσια χρηματοδότηση σε Μητροπολιτικό Πάρκο υψηλού πρασίνου, πολιτισμού και άθλησης, χωρίς νέες κατασκευές, και ταυτόχρονα (α) να διατηρηθούν μόνο τα περίπτερα με θεσμικά αποδεδειγμένη ιστορική αξία και μνήμη, ώστε να αποκατασταθούν και να φιλοξενούν ήπιες εκθεσιακές και πολιτιστικές δραστηριότητες, και (β) οι μεγάλες εκθέσεις να μεταφερθούν σε νέες εγκαταστάσεις σε δημόσια έκταση στη Σίνδο».
Στη συνέχεια, η Ελένη Ιωαννίδου, εκ μέρους της Σύμπραξης «Όλη η ΔΕΘ ένα πάρκο», μιας συνεργασίας 38 φορέων της πόλης, ανέδειξε την τεράστια έλλειψη ελεύθερων χώρων πρασίνου που χαρακτηρίζει τη Θεσσαλονίκη, με δραματικές επιπτώσεις στην υγεία και στην ποιότητα ζωής των κατοίκων. Επισήμανε δε, ότι η ανάγκη για περισσότερο πράσινο θα έπρεπε να αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα, ειδικά στην εποχή της κλιματικής κρίσης.
Ο Κώστας Σαμδάνης, απερχόμενος γενικός γραμματέας του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Θεσσαλονίκης, υπογράμμισε πως η προτεινόμενη «ανάπλαση» ανατρέπει όλες τις μέχρι σήμερα εγκεκριμένες πολεοδομικές μελέτες της Θεσσαλονίκη. Τόνισε τη μεγάλη αρχιτεκτονική και ιστορική αξία που έχουν ορισμένα από τα περίπτερα της ΔΕΘ και γι΄, αυτό ο ΣΑΘ στηρίζει το αίτημα για κήρυξη της έκτασης της ΔΕΘ σε “ιστορικό τόπο”, τη διάσωση των αξιόλογων μοντερνιστικών κτιρίων, την αποκατάσταση τους και την ένταξη τους στον σχεδιασμό ενός μητροπολιτικό πάρκου πρασίνου και πολιτισμού.
Η Επιτροπή σχεδιάζει δράσεις στις γειτονιές και στους δρόμους της πόλης, με στόχο την ενημέρωση των δημοτών και τη συλλογή υπογραφών στο κοινό αίτημα. Η υπογραφή μπορεί να γίνει είτε ιδιοχείρως, στα έντυπα που έχουν διαμορφωθεί, είτε στη διαδικτυακή πλατφόρμα parkodeth.gr.
Σάσα Λαδά
