Την Παρασκευή 20/12, ενώ τα σχολεία της χώρας ετοιμάζονταν να κλείσουν για χριστουγεννιάτικες διακοπές, διάλεξε ως ημερομηνία ο πρωθυπουργός για να συζητηθούν στο Υπουργικό Συμβούλιο οι νέες ρυθμίσεις που σκοπό έχουν να συμβάλλουν με τη σειρά τους στην περαιτέρω διάλυση της δημόσιας εκπαίδευσης. Στην αρχή της ας την πούμε συζήτησης (διότι τίποτα δε συζητήθηκε, απλά ανακοινώθηκαν πράγματα) μετά τα γνωστά ηχηρά που συνηθίζονται στις ξύλινες συνεδριάσεις των «αρίστων», ακολούθησε μια ευρεία δέσμη σχεδιασμών.
Από όσα ειπώθηκαν τη μεγαλύτερη δημοσιότητα κέρδισαν οι ανακοινώσεις για την ίδρυση Ωνάσειων Σχολείων, οι οποίες αφορούσαν «πρωτοπόρο πρόγραμμα» 22 σχολικών μονάδων (11 Γυμνάσια και 11 Λύκεια), με δωρεά του Ιδρύματος Ωνάση, σε περιοχές που αντιμετωπίζουν «κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις». Οι μαθήτριες και μαθητές θα εισάγονται σε αυτά με εξετάσεις στην 1η Γυμνασίου και στην 1η Λυκείου, όπως συμβαίνει στα Πρότυπα, κάτι που έρχεται σε επί της ουσίας ευθεία αντίθεση με την ανακοίνωση του Ιδρύματος ότι «η συνέργεια αυτή έχει στόχο να ανοίξει νέους ορίζοντες στη δημόσια εκπαίδευση,(…) χτίζοντας ένα μέλλον γεμάτο ευκαιρίες για όλα τα παιδιά».
Σχολεία με εισαγωγικές εξετάσεις δεν μπορούν να θεωρηθούν σχολεία για όλα τα παιδιά, τι να κάνουμε; Αντίθετα θα αποτελέσουν ένα ακόμα δίκτυο εντός της δημόσιας εκπαίδευσης που θα λειτουργήσει παράλληλα με τα πρότυπα ως επιπλέον παιδομάζωμα των ικανότερων μαθητών της εκάστοτε περιοχής. Έχουμε από τις σελίδες της «Εποχής» αναφερθεί ξανά στις συνέπειες τέτοιων πολιτικών. Τα τριγύρω σχολεία στερούνται τους μαθητές που λειτουργούν ως ατμομηχανή της τάξης διευκολύνοντας το εκπαιδευτικό έργο με άμεση συνέπεια τη συνεχή, χρόνο το χρόνο, παιδαγωγική τους υποβάθμιση. Μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικοί σε αυτά τα «άλλα» σχολεία, σταδιακά, όμως αναπόφευκτα, υιοθετούν την αντίληψη της προδιαγεγραμμένης αποτυχίας χάνοντας κάθε ελπίδα ότι είναι δυνατόν να ξεφύγουν από το φαύλο κύκλο που έχουν εγκλωβιστεί.
Στην άλλη πλευρά του καθρέφτη, οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί των αυριανών Ωνάσειων σχολείων, όπως ακριβώς επιδιώκεται αυτή τη στιγμή στα λειτουργούντα πρότυπα, θα καλλιεργούν αναμεταξύ τους ένα πνεύμα «ελίτ», μια διαρκή μάχη ανωτερότητας έναντι του ταξικού περίγυρου, έναν αδιάκοπο ανταγωνισμό, αυτό ακριβώς που διακηρύσσει ο νεοφιλελευθερισμός. Το πόσο (μη) ισορροπημένους εφήβους και αυριανούς πολίτες παράγει ένα τέτοιο σχολείο το γνωρίζουμε καλά, έχουν περιγράψει λεπτομερειακά τα αποτελέσματα του η παιδαγωγική επιστήμη και η κοινωνιολογική έρευνα.
Όμως η κυβέρνηση υποδαυλίζοντας την ατομική ελπίδα ότι το δικό μου παιδί θα τρυπώσει σε κάποιο τέτοιο σχολείο, ρίχνει στο σκοτεινό ντουλάπι τη συλλογική απαίτηση για σχολείο συμπεριληπτικό για όλα τα παιδιά, σχολείο που θα σέβεται τις ηλικιακές τους ανάγκες, τις κλίσεις τους, τα ενδιαφέροντα τους και την αναπτυξιακή τους ισορροπία, σχολείο που θα καλλιεργεί την αγάπη πρώτιστα προς τη γνώση και όχι προς την επιτυχία με κάθε κόστος. Στην περίπτωση των Ωνασείων σχολείων το γεγονός βέβαια, ότι τον πρώτο λόγο για το εκπαιδευτικό τους πρόγραμμα δεν θα έχει πλέον το υπουργείο Παιδείας αλλά ένα Ίδρυμα, δημιουργεί επιπλέον ζητήματα, για τα οποία θα επανέλθουμε στο μέλλον.
Στο παρόν πάλι, έχουμε την υπουργική ανακοίνωση για Μπακαλορεά σε ορισμένα (τελικά ασαφές το πόσα) πρότυπα και πειραματικά Λύκεια της χώρας, στα οποία οι μαθητές θα έχουν δυνατότητα επιλογής μεταξύ του International Baccalaureate (IB) ή του ισχύοντος συστήματος εισαγωγής στα πανεπιστήμια. «Στόχος είναι η επέκτασή του σε όλα τα πρότυπα Λύκεια», υποσχέθηκε ο κύριος Πιερρακάκης και μάλιστα χωρίς κανένα δισταγμό. Το IB είναι διετές πρόγραμμα στα αγγλικά (όχι στα ελληνικά, που πήγαν οι υπερπατριώτες;) και απευθύνεται σε μαθητές της Β΄ και Γ΄ Λυκείου που επιδιώκουν να σπουδάσουν σε διεθνή πανεπιστήμια, εξηγεί το σχετικό δελτίο Τύπου. Όχι ακριβώς.
Όπως ορίζει το άρθρο 147 του φετινού νόμου 5094, οι κάτοχοι ΙΒ μπορούν να εγγραφούν επίσης και σε «μη κρατικό» δηλαδή σε ιδιωτικό ΑΕΙ που λειτουργεί εντός της χώρας, χωρίς να έχουν δώσει Πανελλαδικές Εξετάσεις, χωρίς να χρειάζεται να έχουν ξεπεράσει την ελάχιστη βάση εισαγωγής των ελληνικών ΑΕΙ που με τόση επιμονή το Υπουργείο διατυμπανίζει ως μέτρο που προάγει την «αριστεία». Αλλά τι να σου κάνει η αριστεία όταν πρέπει να προωθηθούν ιδιωτικά συμφέροντα;
Το ΙΒ στο δημόσιο σχολείο είχε νομοθετηθεί ξανά το 1996 επί Γ. Παπανδρέου, όμως, δεν εφαρμόστηκε ποτέ λόγω του υψηλού κόστους καθώς απαιτεί πολλές ειδικότητες καθηγητών – σήμερα εφαρμόζεται σε 15 ιδιωτικά σχολεία. Στο βαθμό που πράγματι υλοποιηθεί από τη ΝΔ (επιτρέψτε μου την αμφιβολία) και με δεδομένο ότι ο προϋπολογισμός που ψηφίστηκε από τη Βουλή δεν προβλέπει σχετικές αυξήσεις για την Παιδεία, το εύλογο συμπέρασμα είναι ότι κάποια άλλα σχολεία θα δουν τα οικονομικά τους να στραγγαλίζονται ακόμα περισσότερο.
Υπάρχουν όμως και άλλες ανακοινώσεις του Υπουργείου που επιτίθενται στα σχολεία. Ανακοινώσεις για τη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων των διευθυντών – βλέπε ενίσχυση του αυταρχικού χαρακτήρα λειτουργίας τους σε συνέχεια του Ν. 4823/2021, ανακοινώσεις για “ανοιχτά σχολεία τα Σαββατοκύριακα” και άλλα πολλά. Θα επανέλθουμε.
Δημήτρης Σκλάβος
