Είναι φορές που και ο δημοσιογράφος δεν βρίσκει τα λόγια να εισάγει ένα θέμα. Πέρασε σχεδόν ένας μήνας κι όμως είναι δύσκολο να βρεις τρόπο να ξεκινήσεις να γράφεις για το δυστύχημα που συνέβη στις 17 Αυγούστου στον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), στο ύψος της πεζογέφυρας του Γαλατά Χανίων και στο οποίο έχασαν τη ζωή τους τρεις νέοι άνθρωποι, 20, 19 και 15 χρόνων. Στο δυστύχημα, που έγινε νωρίς το πρωί, ενεπλάκη τουριστικό λεωφορείο που μετέφερε τουρίστες, το οποίο συγκρούστηκε πλαγιομετωπικά με το αυτοκίνητο στο οποίο επέβαιναν οι τρεις νέοι, ενώ ακόμα δεν έχουν ανακοινωθεί από την Τροχαία Χανίων οι ακριβείς συνθήκες του τροχαίου δυστυχήματος. Οι πτυχές που ξεδιπλώνει η τραγωδία αυτή είναι πολλές, πολιτικές και όλες –λιγότερο ή περισσότερο– καταγράφονται στον συνολικό χάρτη των μεγάλων προβλημάτων του κράτους και της χώρας.
Τι να πει κανείς για τον ΒΟΑΚ; Οι αριθμοί μιλούν μόνοι τους εδώ και χρόνια και είναι όλο και πιο εύγλωττοι: τους πρώτους 8 μήνες του 2024 40 νεκροί από θανατηφόρα τροχαία στην έκτασή του. Όπως επανειλημμένα έχει δημόσια πει ο πρώην διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης, Φώτης Καζάσης: «Το έργο του ΒΟΑΚ Χανιά – Άγιος Νικόλαος εντάχθηκε ενιαία στον προγραμματικό σχεδιασμό του υπουργείου Υποδομών μετά την υπογραφή της σχετικής σύμβασης με τον ΟΑΚ Α.Ε. στις 10/11/2017. Το τμήμα “Μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση, λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση, του ΒΟΑΚ, στο τμήμα Χανιά – Ηράκλειο”, προκηρύχθηκε το 2018. Η προτιμητέα χάραξη λειτουργικού σχεδιασμού του ΒΟΑΚ στο τμήμα Χανιά – Νεάπολη εγκρίθηκε στις 22/3/2019 και η Α’ φάση του διεθνούς διαγωνισμού ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο 2019. Αν και το έργο παρουσιάστηκε από τον ίδιο τον νυν πρωθυπουργό τον Μάιο 2021, η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων εκδόθηκε μόλις στις 6/4/2023. Η φάση του διαγωνισμού που περιλαμβάνει την κατάθεση των δεσμευτικών προσφορών δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.» Ένα έργο απόλυτης προτεραιότητας για έναν δρόμο καρμανιόλα, του οποίου η μελέτη χρονίζει στα συρτάρια ή μάλλον στον κάλαθο των αχρήστων, ενώ κάθε εβδομάδα σε έναν γονέα ανακοινώνεται ο θάνατος του παιδιού του στον ΒΟΑΚ.
Διελκυστίνδα δηλώσεων
Μετά την πανελλαδική απήχηση του συγκεκριμένου δυστυχήματος, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας, για πολλοστή φορά εκ μέρους της κυβέρνησης, ανακοίνωσε στη ΔΕΘ, σε εκδήλωση με τίτλο «Συγχρηματοδοτούμενα Έργα Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και Κοινωνική Ανταποδοτικότητα», ότι «θα κλείσει ως το τέλος του έτους ο διαγωνισμός για ένα σημαντικό τμήμα του ΒΟΑΚ, το Χανιά – Ηράκλειο». Λίγες μέρες μετά το δυστύχημα είχε μιλήσει στο ΕΡΤΝews για «την ανάγκη άμεσης δράσης για την αντιμετώπιση των τροχαίων δυστυχημάτων μέχρι να ολοκληρωθεί ο νέος δρόμος, με παρεμβάσεις όπως αυτές που εφαρμόστηκαν στην Πατρών – Πύργου, που περιλαμβάνουν βελτιώσεις στο οδόστρωμα και χρήση προστατευτικών κολονακίων».
Για όσο καιρό θα χρειαστεί να πιέζουν ασφυκτικά και αποτελεσματικά όλοι οι κοινωνικοί και θεσμικοί φορείς την κυβέρνηση για την ταχύτατη ολοκλήρωση του ΒΟΑΚ, δεν μπορεί να μην προβλεφθούν ενδιάμεσα βελτιωτικά μέτρα για τις τραγικές ελλείψεις και κακοτεχνίες που έχει ο δρόμος και έρχονται να αθροιστούν στον τρόπο οδήγησης των Κρητικών, αλλά και των τουριστών σε αυτό το οδηγικό περιβάλλον, ως αιτίες θανατηφόρων τροχαίων.
Για το θέμα μίλησε και η βουλεύτρια Χανίων της ΝΔ, Ντόρα Μπακογιάννη, τονίζοντας στον τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό zarpa radio ότι «αυτό που πρέπει να γίνει τώρα είναι τα πλαστικά κολονάκια που θα κοστίσουν 30 εκατ. ευρώ και είναι αυτά που εκμηδένισαν τα τροχαία στο Πύργος – Πάτρα. Θα μπουν στο κομμάτι Χανιά – Κίσσαμος σε έξι σημεία που έχουμε τα πολλά τροχαία. Θα είσαι αναγκασμένος να πηγαίνεις τρένο. Μας αρέσει; Όχι. Αλλά θα γίνει. Γιατί εκτός από τους δρόμους μας φταίει και το κεφάλι μας» τόνισε η βουλεύτρια Χανίων.
Λίγες μέρες μετά στον ίδιο ρ/σ, ο αντιπεριφερειάρχης Χανίων Νίκος Καλογερής σημείωνε: «Δυστυχώς οι ρυθμοί στον ΒΟΑΚ δεν είναι αυτοί που περιμέναμε. Έχουμε ζητήσει ένα σημαντικό ποσό, γύρω στα 10 εκατ. ευρώ για άμεσες παρεμβάσεις τα όποια δεν βρέθηκαν. Τώρα ξαφνικά βρέθηκαν 35 εκατ.; Μακάρι. Λογικά αυτό το ποσό περιλαμβάνει συνολικές παρεμβάσεις, αντιμετώπιση καθιζήσεων, ασφαλτικά, σήμανση, δεν μπορεί να είναι μόνο για κολονάκια. Ίσως τα κολονάκια είναι μια περιττή ιστορία».
Ενώ ο βουλευτής Χανίων του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Παύλος Πολάκης σε ανάρτησή του σε μκδ παραθέτει δημοσίευμα της Εφημερίδας των Συντακτών όπου επισημαίνεται ότι το κόστος ενός πλαστικού κολονακίου αναμένεται να αγγίξει τα 430 ευρώ και χαρακτηρίζει την κατάσταση αυτή ως γλέντι «κολονάτο και απερίγραπτο».
Πάντως, με πολύ λίγη έρευνα προκύπτει ότι οι βελτιωτικές παρεμβάσεις, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία σχετικών μελετών που έχουν δημοσιευτεί, έχουν αποφέρει σημαντικότατα αποτελέσματα στη μείωση των θανατηφόρων τροχαίων, όπως στην περίπτωση της Ολυμπίας Οδού, ενός άλλου δρόμου καρμανιόλα στο παρελθόν. Για παράδειγμα, σε δημοσίευση με τίτλο «Μακροσκοπική Ανάλυση Ατυχημάτων στην Ολυμπία Οδό», καταδεικνύεται ότι «εντός των πρώτων 12 μηνών από την έναρξη της περιόδου παραχώρησης (σσ. στην κατασκευάστρια εταιρεία Ολυμπία Οδός ΑΕ), ελήφθησαν τα ακόλουθα μέτρα άμεσης προτεραιότητας, βάσει ειδικών μελετών που εκπονήθηκαν για τον σκοπό αυτό, μεταξύ άλλων: βελτίωση αντιολισθητικής ικανότητας οδοστρωμάτων, τοπικές επισκευές οδοστρώματος, εργασίες διαγράμμισης, βελτίωση ορατότητας και αύξηση ωφέλιμου πλάτους της οδού με τον καθαρισμό/κλάδεμα θάμνων και δέντρων παραπλεύρως της οδού, καθαρισμός και αντικατάσταση φθαρμένων πινακίδων, επιδιόρθωση οδοφωτισμού, εγκατάσταση “ματιών γάτας” στις άκρες του δρόμου. […] Παρατηρείται μείωση του αριθμού των θανατηφόρων ατυχημάτων κυρίως στο τμήμα Κορίνθου – Πατρών της τάξης του 72%».
Ωστόσο, σχετική μελέτη για βελτιωτικές παρεμβάσεις στον ΒΟΑΚ είχε παραγγελθεί και εκπονήθηκε από επιστήμονες που μελετούν την οδική ασφάλεια προ δεκαετίας, αλλά βρίσκεται μάλλον μαζί με τη συνολική μελέτη για το έργο του ΒΟΑΚ.
Εργατικό δυστύχημα
Ωστόσο, πέρα από την πτυχή της οδικής ασφάλειας, το δυστύχημα στον ΒΟΑΚ έχει άλλη μία σημαντική πτυχή, αυτή της εργατικής ασφάλειας. Οι τρεις νέοι που σκοτώθηκαν, καθώς και η τέταρτη νεαρή επιβαίνουσα που τραυματίστηκε σοβαρά και ευτυχώς έχει διαφύγει τον κίνδυνο και βρίσκεται νοσηλευόμενη, επέστρεφαν από την εργασία τους σε κέντρο δεξιώσεων στο Μάλεμε Χανίων. Εργάζονταν μέχρι πρωίας και, όπως επισήμανε σε ανακοίνωσή του το Σωματείο Επισιτισμού Ν. Χανίων, «είναι φανερό ότι πρόκειται για ένα ακόμα εργατικό δυστύχημα και τα αίτια δεν πρέπει να αναζητηθούν μόνο στην κακιά στιγμή ή στην κακή κατάσταση του οδικού δικτύου. Άμεσα πρέπει να υπάρξει επίσημη απάντηση από τους αρμόδιους φορείς μετά από πόσες ώρες εργασίας επέστρεφαν οι συνάδελφοι σπίτι τους, αν τηρήθηκε η νομοθεσία για τους ανήλικους εργαζόμενους, αν ήταν ασφαλισμένοι για όλες τις ώρες που δούλευαν. Το “θαύμα” του τουρισμού, που κάθε χρόνο σπάει τα ρεκόρ κερδοφορίας, βασίζεται σε αμέτρητες ώρες εργασίας, με εντατικούς ρυθμούς, καλύπτοντας δύο και τρία πόστα, πολλές φορές χωρίς ρεπό, ασφάλιση, πληρωμή των υπερωριών».
Μάλιστα, και το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Χανίων, με δική του ανακοίνωση, υπογραμμίζει ότι «καλούμε την κυβέρνηση να ενισχύσει με προσωπικό τους αποδεκατισμένους ελεγκτικούς μηχανισμούς, δηλαδή ΠΕΚΑ, Επιθεώρηση Εργασιακών Σχέσεων και Επιθεώρηση Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία, για να μπορούν να γίνονται οι απαραίτητοι έλεγχοι σε επιχειρήσεις των Χανίων και να τηρείται η εργατική νομοθεσία». Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει καμία επίσημη ανακοίνωση για το πού βρίσκεται τυχόν έλεγχος του ΣΕΠΕ, το οποίο αποδεκατίστηκε από την παρούσα κυβέρνηση.
Τα παραπάνω καταδεικνύουν ότι το θέμα, αν μη τι άλλο, είναι άκρως πολιτικό και όσο πιο γρήγορα το καταλάβουμε όλοι, τόσο πιο αποτελεσματικοί θα είμαστε στο να ενοχλούμε τους αρμόδιους.
Δανάη Ψωμοπούλου
