Κάπως έτσι απλά και νωχελικά έκλεισε ένα κεφάλαιο επτά δεκαετιών ιστορίας, αναγνωρίζοντας την ισχύ του αποφθέγματος του Θουκυδίδη (το οποίο έχει και ταξική απόχρωση) «Ο θάνατος τυγχάνει ων, ως εμοί δοκεί, ουδέν άλλο ή δυοίν πραγμάτοιν διάλυσις» (Νομίζω πως ο θάνατος δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο διαχωρισμός δύο πραγμάτων, του ενός από το άλλο). Ο διαχωρισμός του ενός από το άλλο λοιπόν. Πράγματι ο θάνατος ενός αρχηγού κράτους είναι ένα γεγονός το οποίο στιγματίζει την συγκεκριμένη περίοδο, την ιστορικό-κοινωνική διάσταση της πραγματικότητας μίας χώρας… Είναι όμως πρωτόγνωρο ένας αρχηγός κράτους σήμερα να ηγείται για εβδομήντα χρόνια χωρίς λαϊκή νομιμοποίηση, χωρίς εκλογές.
Ο πατερναλισμός όμως του καθεστώτος της Μοναρχίας καθιστά κανονικότητα κάτι τέτοιο, καθότι ο Μονάρχης της Μεγάλης Βρετανίας αν και είναι θεσμικός–διακοσμητικός παράγοντας θεωρείται ο ένας και μοναδικός άρχων ελέω θεού. Η κορωνίδα, το πρόσωπο της χώρας. Κάτι το αστείο κι ανούσιο για την πλειοψηφία του δυτικότροπου κόσμου, καθότι η έννοια της μοναρχίας και του ελέω θεού ηγεμόνα αποδομήθηκε ιστορικά με τις πρώτες κοινωνικές αμφισβητήσεις του φεουδαρχικού συστήματος και πήρε τεράστιες διαστάσεις μέσω του Διαφωτισμού και αντιστοίχως της Αμερικανικής και Γαλλικής επανάστασης που έθεσαν τις βάσεις της αμφισβήτησης και της απόρριψης τέτοιων συστημάτων, με αποκορύφωμα την Οκτωβριανή επανάσταση του 1917.
Οι θεωρητικολογίες όμως μπορούν να συνεχιστούν μέσω πολλών λέξεων και σελίδων χωρίς να έχουν όμως οποιοδήποτε αντίκτυπο. Στην Μεγάλη Βρετανία όπως και στις χώρες που μετέχουν στην κοινοπολιτεία έχουμε μία πραγματικότητα. Εν έτει 2022 ισχύει ο θεσμός καθαυτός της Μοναρχίας και ίσως το πιο διάσημο προπύργιο (των ελαχίστων μοναρχιών που συνεχίζουν να διατηρούνται στον κόσμο) είναι το Ηνωμένο Βασίλειο. Βεβαία δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τον «ενοποιητικό» χαρακτήρα του στέμματος, σε μία χώρα με τέσσερα έθνη όπου αν φύγει το «Βασίλειο» πρακτικά δε θα παραμείνει τίποτε «Ηνωμένο». Το ζήτημα που προκύπτει φυσικά είναι το κατά πόσο αυτά τα έθνη επιθυμούν την συνέχιση αυτής της ένωσης. Χαρακτηριστικό στο ζήτημα αυτό είναι το Σκωτικό Εθνικό Κόμμα (SNP) το οποίο διαχρονικά επιδιώκει την ανεξαρτησία της Σκωτίας, με την αρχηγό του Νίκολα Στέρτζιον να ανακοινώνει στις 28 Ιουνίου 2022 ότι η κυβέρνηση της Σκωτίας σκόπευει να διεξαγάγει δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της χώρας στις 19 Οκτωβρίου 2023. Επιπλέον στην άλλη όχθη στην Ιρλανδία (τόσο στην Δημοκρατία της Ιρλανδίας όσο και στην Βόρεια Ιρλανδία) έχουμε κόμματα όπως το Σιν Φέιν το οποίο συνεχώς μάχεται τον θεσμό της Μοναρχίας κι επιδιώκει την ενωποίηση του νησιού.
Πρέπει όμως να παραδεχτούμε πως ο θάνατος της Βασίλισσας Ελισσάβετ ΙΙ επαλήθευσε την ιστορική σημασία αυτής καθαυτής. Ήταν μία κληρονομική αρχηγός κράτους η οποία σε μικρή ηλικία στάθηκε ως ηγέτιδα στην μεγαλύτερη αποικιοκρατική δύναμη του κόσμου και μετά από δεκαετίες πολιτικών επιλογών, που μέχρι και σήμερα είναι ανοιχτές προς κριτική, συζήτηση και μελέτη, μετά από δυσμενείς καταστάσεις και σκάνδαλα (τα οποία κατά βάση είχαν να κάνουν με μέλη της οικογένειας της) τα οποία επωμίστηκε αυτή, φτάνει σε σημείο να έχει ποσοστό αποδοχής στο θάνατο της 78%.
Όταν ρωτήσεις έναν μέσο Βρετανό τι εστί ο θεσμός της μοναρχίας γι’ αυτόν, θα σου απαντήσει πως εκτός από έναν ενοποιητικό παράγοντα του έθνους, αποτελεί και ένα μεγάλο οικονομικό κεφάλαιο για την χώρα, αφού όλα τα παλάτια, όλα τα προϊόντα με την σφραγίδα του στέμματος, όλος ο τουρισμός που παράγεται και κεφαλαιοποιείται από τον θεσμό, αξίζει την στήριξη της μάζας. Όμως μήπως ο βρετανικός λαός έχει μπει σε ένα τρυπάκι όπου ωραιοποιεί την πραγματικότητα; Η μοναρχία δεν προσφέρει ουσιαστικά τίποτα στον μέσο Βρετανό. Τουναντίον αποτελεί ένας απαρχαιωμένος θεσμός τον οποίο, μέσω των φόρων του καλείται ετήσια να διατηρήσει και φυσικά δεν μιλάμε για ένα πρόσωπο, μιλάμε για μία ολόκληρη εκτεταμένη οικογένεια.
Όλοι θυμούνται αλησμόνητα τον παλαίμαχο βουλευτή του Εργατικού Κόμματος, Ντένις Σκίνερ, ο οποίος ουσιαστικά είχε γίνει ένας θεσμός στο ετήσιο άνοιγμα της Βουλής των Αντιπροσώπων με τα σχόλια του, όποτε οι βουλευτές καλούνταν να παραστούν στην αίθουσα της βουλής των λόρδων για την εναρκτήρια ομιλία της τότε βασίλισσας. Χαρακτηριστικά είχε πει μία χρονιά «Πες της να πληρώσει τους φόρους της» αναφερόμενος στην βασίλισσα. Ίσως αυτό το σχόλιο του Σκίνερ να είναι η πεμπτουσία του πολιτειακού καθεστώτος της χώρας. Όλοι συνεισφέρουν μέσω της φορολογίας τους για την πλουσιοπάροχη ζωή της βασιλικής οικογένειας, καθώς και την συντήρηση των παλατιών στα οποία διαβιώνουν, ενώ ο θεσμός αυτός αποφεύγει να πληρώσει οποιαδήποτε φορολογία.
Σήμερα με τα έξοδα κηδείας, τις αργίες και τη στέψη του βασιλιά Καρόλου Γ΄ τον επόμενο χρόνο, ο θάνατος της βασίλισσας πιθανότατα θα κοστίσει στην οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου δισεκατομμύρια λίρες. Δισεκατομμύρια που φυσικά δεν θα πληρωθούν από τις τσέπες της θεσμικής καθεστηκυΐας αλλά από τις τσέπες και την επιβάρυνση του λαού και των δημόσιων παροχών. Σε μία χώρα στην οποία για μία δεκαετία τώρα το Συντηρητικό Κόμμα ρημάζει την εργατική τάξη με τα αντιλαϊκά της μέτρα, με μεγαλύτερο εγκληματικό σφάλμα, την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω αξιοποίησης του χείριστου λαικισμού. Ο κορονοϊός άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο συμφοράς για την εργατική τάξη της Βρετανίας, καθώς η συντηρητική κυβέρνηση αποφάσισε την υποχρηματοδότηση του δημόσιου συστήματος υγείας (NHS) και φυσικά τον αλόγιστο περιορισμό της δημόσιας υπηρεσίας ξεπουλώντας και ωθώντας τους πάντες στον ιδιωτικό τομέα, με αποτέλεσμα το καλοκαίρι αυτό να έχουμε μαζικές απεργίες και κινητοποιήσεις συνδικαλιστικών φορέων κάθε λογής.
Σήμερα με μία νέα πρωθυπουργό, με έναν νέο βασιλιά ο πάλαι πότε δικομματισμός πρέπει μάλλον να κλυδωνιστεί. Έχουμε μία δεκαετία διακυβέρνησης συντηρητικών, έχουμε ένα πολίτευμα κλονισμένο από τον θάνατο της ιστορικής φυσιογνωμίας που ηγούνταν αυτού. Το Εργατικό Κόμμα οφείλει να επανενωθεί με τις ρίζες του, τις ρίζες τις οποίες έθεσε ο Κιρ Χάρντι (ο θεμελιωτής του εργατικού κόμματος, που ως παιδί 10 χρονών δούλευε στα ορυχεία). Η ριζοσπαστικοποίηση του κόμματος είναι μία ανάγκη διαρκής, έχοντας ως μαύρο στίγμα το New Labour του Τόνυ Μπλαιρ, το οποίο διακόπηκε λίγο από την άνοδο του Κόρμπυν. Σήμερα το Ε.Κ. υπό τον Στάρμερ φαίνεται άτολμο κι άβουλο να υψώσει την φωνή του εργατικού λαού, θέλοντας να συνεχίσουν το μοτίβο μπλαιροποίησης του κόμματος. Το Εργατικό Κόμμα οφείλει να σταθεί δίπλα στην εργατική τάξη απέναντι στην λαίλαπα του συντηρητικού κόμματος, απέναντι στις αντεργατικές πολιτικές τους, απένταντι στον θεσμό της μοναρχίας που συνεχίζει να ρουφάει το αίμα των απλών φορολογούμενων. Εξάλλου τι πιο ριζοσπαστικό για ένα εργατικό κόμμα. Δεν είναι εύκολο εγχείρημα, αλλά αρχικά το εργατικό κόμμα θα πρέπει να πείσει τις μάζες ως προς τον αχρείαστο θεσμό αυτό. Βήμα – βήμα αλλά κάποτε πρέπει να ανατραπεί κι αυτό το οικοδόμημα.
Κίμωνας Τζον Αποστολάκης
