Μια «κοινωνική δολοφονία» ή «πρόσκαιρη διετή θυσία» περικοπών των δημοσίων δαπανών στο 5% του ΑΕΠ ή κατά 20 δισ. δολάρια, δραματικής υποτίμησης του πέσο κατά 114%, υπερπληθωρισμού, πείνας και φτώχειας θα αντιμετωπίσουν εκατομμύρια Αργεντινών, όπως παραδέχθηκε ο ακροδεξιός πρόεδρος Χαβιέρ Μιλέι, μετά την ανακοίνωση των πρώτων οικονομικών μέτρων. «Θα είμαστε χειρότερα για μερικούς μήνες, κυρίως σε ό,τι αφορά τον πληθωρισμό», συμπλήρωσε ο υπουργός Οικονομικών Λουίς Καπούτο, που από τους διαδρόμους της Goldman Sachs και της Deutsche Bank πέρασε στα ηνία της οικονομικής πολιτικής επί της προεδρίας του Μαουρίσιο Μάρκι και σήμερα του Μιλέι.
Η κατακόρυφη υποτίμηση μιας οικονομίας που διατηρεί εδώ και χρόνια ελέγχους στις τιμές και περιορισμούς στις συναλλαγματικές ισοτιμίες, χωρίς παράλληλο σχέδιο για τον περιορισμό της αύξησης των τιμών αποδεικνύεται ήδη μια πολύ επικίνδυνη θεραπεία. Το «Σχέδιο του Πριονιού» προϋποθέτει ότι η οικονομική ύφεση, με τη συνακόλουθη κατάρρευση της κατανάλωσης και την παράλυση των εταιρειών, θα σταματήσει τις αυξήσεις τιμών. Ο κατασκευαστικός τομέας έχει ήδη παραλύσει από την ημέρα της εκλογής του Μιλέι, γιατί οι προμηθευτές έχουν σταματήσει τις πωλήσεις κατασκευαστικών υλικών περιμένοντας τις νέες τιμές.
Η κυβέρνηση ακυρώνει τα περισσότερα μέτρα προστασίας των εργαζομένων, των συνταξιούχων και των ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων, αφού ακόμη και τα επιδόματα που θα αυξηθούν ή θα διπλασιαστούν υποκριτικά, όπως αυτά των τέκνων ή των δελτίων σίτισης, θα εξανεμιστούν από την εκτίναξη του πληθωρισμού.
Λεφτά δεν υπάρχουν… για τους πολλούς
«Λεφτά δεν υπάρχουν», ανακοίνωσε ο νέος υπουργός Οικονομικών Λουίς Καπούτο, για να παρουσιάσει μέσα από ένα βιντεοσκοπημένο διάγγελμα δεκαοκτώ λεπτών, αποφεύγοντας ανεπιθύμητες ερωτήσεις από δημοσιογράφους, τα πρώτα δέκα οικονομικά μέτρα σοκ του «Σχεδίου Έκτακτης Ανάγκης» ή καλύτερα του «Σχεδίου του Πριονιού» σαράντα οκτώ μόλις ώρες μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον Μιλέι.
«Εάν δεν κάνουμε τη δημοσιονομική προσαρμογή ο υπερπληθωρισμός θα φθάσει στο 15.000%, το γάλα θα περάσει από τα 400 στα 60.000 πέσο σε ένα χρόνο», κινδυνολόγησε ο Καπούτο, αφού προηγούμενα είχε προειδοποιήσει ότι «θα παρουσιάσουμε ένα κτηνώδες ορθόδοξο δημοσιονομικό πρόγραμμα» και ότι «ο μόνος εφικτός δρόμος είναι η βάναυση περικοπή των δημοσίων δαπανών».
Τα νέα μέτρα έγιναν αμέσως δεκτά από τρεις μεγάλους παράλληλους οικονομικούς θεσμούς, τους τραπεζίτες της Αργεντινής, των συλλόγων της ΑΒΑ και της ADEBA, το χρηματιστήριο του Μπουένος Άιρες και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, που φαίνεται ότι προσέφερε ήδη και περίοδο χάριτος στις αποπληρωμές του χρέους, δεδομένου ότι στις 21 Δεκεμβρίου η χώρα θα πρέπει να καταβάλλει στο ΔΝΤ και στους επενδυτές 900 εκατ. δολάρια. Ο πρώην πρόεδρος Μάκρι και στενοί του συνεργάτες ανακοίνωσαν τη στήριξη των «γενναίων» μέτρων που ανακοίνωσε «ο Μέσι των Οικονομικών».
Η Κεντρική Τράπεζα της Αργεντινής του νέου διοικητή Σαντιάγκο Μπαουσίλι, που διόρισε ήδη ο Μιλέι, υιοθέτησε αμέσως 18 μέτρα συναλλαγματικής πολιτικής, για να στηρίξει τις αποφάσεις της κυβέρνησης, κρατώντας κλειστή τη στρόφιγγα της χρηματοδότησης της νέας κυβέρνησης, δηλώνοντας μεταξύ άλλων ότι η κατεύθυνση της κυβέρνησης και της Κεντρικής Τράπεζας είναι να μην τυπώνει άλλο νόμισμα και να μην αγοράσει ούτε ένα πέσο δημοσίων ομολόγων. Κανείς ακόμη δεν ξέρει εάν η Κεντρική Τράπεζα θα υπάρχει και στο αμέσως επόμενο διάστημα, δεδομένης της πρόθεσης του Μιλέι να δολαριοποιήσει τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής. Την ίδια στιγμή, ο δείκτης S&P Merval του χρηματιστηρίου του Μπουένος Άιρες σημείωσε άνοδο 6% για να φθάσει σε νέο ρεκόρ, ενώ η JP Morgan μείωσε τον κίνδυνο στάσης πληρωμών για το χρέος της χώρας.
Τα νέα αντιλαϊκά μέτρα
Για να αντιμετωπίσει τον υψηλό πληθωρισμό, τα τεράστια δημόσια ελλείμματα και το δημόσιο χρέος, που αποτελούν κυρίως κληρονομιά του Μάκρι, ο Καπούτο ανακοίνωσε μέτρα «έκτακτης ανάγκης», που προβλέπουν τη μείωση των δημοσίων δαπανών κατά 20 δισ. δολάρια ή κατά 5% του ΑΕΠ, για τον ισοσκελισμό των δημοσίων οικονομικών από το πρώτο έτος της «εποχής του Μιλέι». Οι περικοπές προβλέπουν δραστικές μειώσεις ή και την πλήρη κατάργηση στα κάθε λογής επιδόματα, τις επιδοτήσεις στις τιμές και στα τιμολόγια της ηλεκτρικής ενέργειας, του φυσικού αερίου και το νερού, την κατάργηση της χρηματοδότησης των αυτοδιοικητικών δομών και των δημοσίων έργων.
Το κράτος θα εφαρμόσει το «μοντέλο της Χιλής» και δεν θα οργανώσει διαγωνισμούς για την ανάθεση δημοσίων έργων και θα ακυρώσει τις συμβάσεις για αυτά που δεν έχουν αρχίσει ακόμη, υποστηρίζοντας ότι τα δημόσια έργα θα εκτελούνται πλέον μόνο από τον ιδιωτικό τομέα, αφού «το κράτος δεν έχει χρήματα για να τα υλοποιήσει». Για τον Καπούτο «τα δημόσια έργα αποτελούσαν πάντα μια από τις εστίες διαφθοράς του κράτους και αυτή η κατάσταση θα τελειώσει με εμάς». «Μόνο το 7% ή ακόμη έως και το 15% των δημοσίων έργων μπορεί να αφορούν τις ιδιωτικές επενδύσεις σε δημόσιες υποδομές, γιατί τα περισσότερα δημόσια έργα δεν έχουν οικονομικό ενδιαφέρον για έναν ιδιώτη», τόνισε ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Οικοδομικών Κατασκευών της Αργεντινής (Camarco). Λίγες ώρες μετά οι πρώτες μεγάλες επιχειρήσεις του Μπουένος Άιρες άρχισαν τις ανακοινώσεις μαζικών απολύσεων.
Η κατακόρυφη υποτίμηση του πέσο
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι έλεγχος της επίσημης συναλλαγματικής ισοτιμίας του δολαρίου, μεταξύ των 700 κα 800 πέσο, θα διευκολύνει τις εξαγωγές και τις εισαγωγές, με τις τελευταίες να απελευθερώνονται με την προϋπόθεση ότι οι εισαγωγείς θα πρέπει να συγκεντρώσουν 3 δισ. δολάρια.
Παρόλο που ο Καπούτο ανακοίνωσε τη σταδιακή μείωση του φόρου για την αγορά συναλλάγματος με στόχο τη στήριξη των ασθενέστερων στρωμάτων, περιμένοντας μέχρι την άνοιξη τη εισροή συναλλάγματος από την πώληση της σόγιας και των αγροτικών προϊόντων, που αναμένεται να αυξηθεί κατά 25 δισ. δολάρια σε σχέση με την καταστροφική περσινή χρονιά της ξηρασίας, ο φόρος αυτός στις συναλλαγματικές συναλλαγές εκτινάχθηκε στο 17,5% από το 7,5%, που έχει άμεσο αντίκτυπο στις εισαγωγές αλλά και στην πληρωμή της «κάρτας δολαρίου» για αγορές και υπηρεσίες από το εξωτερικό.
Το γεγονός ότι ο Καπούτο προειδοποίησε για διακυμάνσεις της συναλλαγματικής ισοτιμίας του δολαρίου αποτέλεσε μια έμμεση παραδοχή ότι η υποτίμηση του πέσο θα συνεχιστεί τους επόμενο0υς μήνες. Στοιχείο που φαίνεται από το γεγονός ότι η αρχική υποτίμηση του πέσο από τον Καπούτο κατά 54% έφθασε ήδη στο 114% ή από τα 366,8 πέσο στα 800 πέσο για κάθε δολάριο, στην τραπεζική χοντρική έχει ξεπεράσει τα 814, στην παράλληλη – μαύρη αγορά, το αποκαλούμενο «μπλε δολάριο» εκτινάχθηκε στα 1.026 πέσο, ενώ για το «τουριστικό δολάριο», εκτινάχθηκε ήδη στα 1.312 πέσο.
Το τέλος του δημόσιου τομέα
Σε ό,τι αφορά το δημόσιο τομέα αυτός δεν πρόκειται να ανανεώσει συμβόλαια με ισχύ κάτω των δώδεκα μηνών, απολύοντας στην πράξη προσωπικό σε μια χώρα που περίπου το 18% του ενεργού πληθυσμού εργάζεται στο δημόσιο και γενικότερο δημόσιο τομέα ή σε οργανισμούς και εταιρείες του δημοσίου.
Καταργείται για ένα έτος η διαφήμιση στα δημόσια μέσα ενημέρωσης, που έφθασε στα 75 εκατ. δολάρια το 2023, γεγονός που οδήγησε σε παραιτήσεις των διευθύνσεων της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης RTA, ενόψει μάλιστα και της αναμενόμενης ιδιωτικοποίησής τους, όπως επιμένει ο Μιλέι. Περίπου 2.400 τεχνικοί της δημόσιας τηλεόρασης θα απολυθούν άμεσα αφού οι μονοετείς συμβάσες τους δεν θα ανανεωθούν στις 31 Δεκεμβρίου, με κάτι αντίστοιχο να συμβαίνει και στον τομέα των δημόσιων ραδιοφωνικών σταθμών.
Ο Καπούτο ανακοίνωσε επίσης ότι μειώνει τον αριθμό των υπουργείων κατά 50% σε 9 από 18 και των γενικών γραμματειών σε 54 από 106, μειώνει ή καταργεί διάφορα κοινωνικά επιδόματα μέχρι τουλάχιστον τον Απρίλιο, μειώνει στο ελάχιστο την χρηματοδότηση των «επαρχιών», των αντίστοιχων περιφερειών – τοπικών κυβερνήσεων, μειώνει έως ότου καταργήσει τις επιδοτήσεις στην ενέργεια και τις μεταφορές, ενώ ακόμη και η απόφαση του διπλασιασμού του γονικού επιδόματος και η αύξηση κατά 50% της «κάρτας τροφίμων – σίτισης», δεν θα έχει ουσιαστικά θετικά αποτελέσματα γιατί οι αυξήσεις αυτές εξανεμίζονται από την κατακόρυφη αύξηση του πληθωρισμού που πυροδοτεί το σύνολο των αντιλαϊκών μέτρων της κυβέρνησης και πρωτίστως η τεράστια υποτίμηση του πέσο. Ο ίδιος ο Καπούτο παραδέχθηκε ότι οι τιμές των τροφίμων διπλασιάστηκαν τις τελευταίες εβδομάδες.
Η χαρά του ΔΝΤ
Η επικεφαλής του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα αφού χαιρέτησε τα μέτρα του Καπούτο υπογράμμισε ότι «η εφαρμογή των μέτρων θα συνεισφέρει στη σταθεροποίηση της οικονομίας και θα θέσουν τη βάση για μια πιο ισχυρή ανάπτυξη υπό την ηγεσία του ιδιωτικού τομέα». Ο Καπούτο δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει το ΔΝΤ για τη στήριξη του στην εκπόνηση των μέτρων.
Παρά την αντικομμουνιστική του υστερία, τις βαρύγδουπες καταγγελίες του εναντίον της Κίνας στην προεκλογική εκστρατεία και τις υποσχέσεις ότι «δεν θα έχουμε σχέσεις με κομμουνιστικές χώρες» ο Μιλέι χρειάστηκε μόνο είκοσι τέσσερις ώρες από την ανάληψη της προεδρίας του για να σκύψει το κεφάλι μπροστά στο Πεκίνο, έναν από τους μεγαλύτερους δανειστές της Αργεντινής, και να στείλει μια επιστολή στον Κινέζο ομόλογό του για συναλλαγματικές διευκολύνσεις σε γουάν ύψους 5 δισ. δολαρίων, που θα επιστρέψουν στην Αργεντινή να αποκληρώσει ληξιπρόθεσμα δάνεια πριν από το τέλος του έτους. Οι Κινέζοι διπλωμάτες, που ήταν από τους πρώτους που επισκέφθηκαν τον Μιλέι στο προεδρικό μέγαρο, είχαν θέσει ως προϋπόθεση την ανανέωση των συμφωνιών με την Αργεντινή, που φαίνεται ότι περιλαμβάνεται στην επιστολή του Μιλέι.
Ανατιμήσεις 37% στα καύσιμα
Με ήδη το 45% του πληθυσμού να ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και τον πληθωρισμό να τρέχει σχεδόν στο 200% η πρώτη ουσιαστική απάντηση στα μέτρα του Καπούτο έφθασε από τη Shell που ανακοίνωσε την αύξηση των καυσίμων κατά 37%, ενώ στην ίδια κατεύθυνση κινούνται και οι άλλες ενεργειακές εταιρείες. Μέσα στα μέτρα του Καπούτο προβλέπεται η κατάργηση από την 1η Ιανουαρίου των επιδοτήσεων στις τιμές της ενέργειας και των δημοσίων συγκοινωνιών. Ο Καπούτο εκτιμά ότι μόνο για το Δεκέμβριο ο πληθωρισμός θα τρέξει κατά 7% σε εβδομαδιαία βάση.
Αντιδράσεις συνδικάτων
«Δεν θα την πληρώσει η «κάστα», όπως μας έλεγαν στην προεκλογική τους εκστρατεία. Θα την πληρώσει ο λαός», προειδοποίησε το μεγαλύτερο συνδικάτο της χώρας CGT καλώντας τους εργαζομένους να μην μείνουν με σταυρωμένα τα χέρια. «Εκατομμύρια άνθρωποι θα οδηγούν στην απόγνωση και την απελπισία», τόνισε η CGT, καταγγέλλοντας ότι η ίδια η κυβέρνηση παραδέχεται ότι η πληθωρισμός θα εκτιναχθεί κατά τουλάχιστον 20% με 30% το μήνα το επόμενο τετράμηνο. «Πρόκειται για ένα κοινωνικό τσουνάμι. Μας είπαν για την ισοτιμία του δολαρίου, αλλά δεν ακούσαμε τίποτα για τους μισθούς των εργαζομένων και των συντάξεις», συμπλήρωσε η CGT.
«Τη δημοσιονομική προσαρμογή δεν θα την πληρώσουν οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι εργαζόμενοι», προειδοποίησε το μεγαλύτερο συνδικάτο εργαζομένων στο δημόσιο ATE, αναφερόμενο στις καταστροφικές συνέπειες από τη μη ανανέωση των μονοετών συμβάσεων εργασίας και την παράληψη της αναπροσαρμογής του κατώτατου μισθού ή της μη ανάκτησης της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων. Στο ίδιο πνεύμα κινούνται και τα αυτόνομα συνδικάτα CTA-T και CTA Autonoma, που έχει ισχυρή παρουσία στο δημόσιο τομέα. «Είναι μια κοινωνική δολοφονία», τόνισε ο ακτιβιστής της λαϊκής οικονομίας και καθηγητής της Νομικής Χουάν Γκραβόις.
Έλεγχος της Γερουσίας
H ακροδεξιά και η δεξιά με μια παράνομη και αντισυνταγματική διαδικασία κατάφεραν να επιβάλουν έναν προσωρινό πρόεδρο στη Γερουσία, παρόλο που συνταγματικά η συνεδρίαση για την εκλογή προεδρείου και Επιτροπών θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί τον Φεβρουάριο. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούν να διαμορφώσουν την ατζέντα της Γερουσίας και να στηρίξουν τον Μιλέι, που αντιμετωπίζει μια κατακερματισμένη βουλή.
Αργύρης Παναγόπουλος
