Ηταν το μνημόνιο ευλογία, όπως είχε υποστηρίξει γνωστός θιασώτης των αντιλαϊκών-αντεργατικών πολιτικών 2010-2014; Η τεράστια μείωση του ΑΕΠ, η φτωχοποίηση της κοινωνίας, η αλματώδης αύξηση της ανεργίας, το κλείσιμο χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η συρρίκνωση των δημόσιων υπηρεσιών, η διάλυση του όποιου κοινωνικού κράτους και συγχρόνως η μείωση σχεδόν όλων των οικονομικών δεικτών, μάλλον δεν περιλαμβάνονται στο ορισμό της ευλογίας.
Εκτός και αν ορίσουμε ως ευλογία τη διεύρυνση φυσικών χαρακτηριστικών, όπως οι ανισότητες (σύμφωνα με τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης) και την πλήρη επικράτηση σε εργασιακό και κοινωνικό επίπεδο της φυσικής τελειότητας -συγκεκριμένα αυτής που κυριαρχεί στη ζούγκλα και συνοψίζεται στην βασική αρχή «το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό».
Η αλήθεια είναι ότι οι ακραίοι νεοφιλελεύθεροι (στο χώρο της αξιωματικής αντιπολίτευσης και όχι μόνο…) δεν πρωτοτυπούν. Από τη δεκαετία του ‘90, με την κατάρρευση του αντίπαλου δέους, σταδιακά όχι μόνο τα συντηρητικά, αλλά και τα περισσότερα κόμματα στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας, ανακάλυψαν τη νεοφιλελεύθερη ευλογία της Σχολής του Σικάγο, που μέχρι τότε -με εξαίρεση τη θατσερική Αγγλία- είχε ευλογήσει κυρίως τις χούντες της Λατινικής Αμερικής.
Επειδή, όμως, στην Ελλάδα μας αρέσουν τα πρωτεία, φρόντισαν οι κυβερνήσεις μας -σε συνεργασία με διεθνείς παρόχους νεοφιλελεύθερης ευλογίας- να πάρουμε μεγαλύτερες δόσεις, ώστε να καταφέρουμε να αμφισβητήσουμε τις επιδόσεις -ρεκόρ που κατείχε η Χιλή του Πινοσέτ. Μόνο το ασφαλιστικό δεν πρόλαβαν να ευλογήσουν αρκετά -με εξαίρεση 11 μειώσεις συντάξεων- αλλά ευτυχώς η Νέα Δημοκρατία διέκρινε έγκαιρα αυτή την αστοχία και υποσχέθηκε να τη διορθώσει, δίνοντας την ασφάλιση σε ιδιωτικές εταιρείες που είναι γνωστές σε όλο τον πλανήτη για «την υψηλή φερεγγυότητά και την κοινωνική τους ευαισθησία».
Και μετά ήρθαν οι «άθεοι του ΣΥΡΙΖΑ» που, άκουσον–άκουσον, δεν πιστεύουν στη νεοφιλελεύθερη ευλογία και στους φυσικούς νόμους της ζούγκλας. Και βάλθηκαν οι αθεόφοβοι –μετά από συνεχείς μάχες και στρατηγικές υποχωρήσεις, είναι αλήθεια- να προχωρήσουν στην κατεύθυνση της ανατροπής αυτής της φυσικής τάξης πραγμάτων.
Η επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων
Επανέφεραν ουσιαστικά τις συλλογικές συμβάσεις με τις αρχές της επεκτασιμότητας και της ευνοϊκότερης ρύθμισης. Οι κλαδικές συλλογικές συμβάσεις αφορούν ξανά το σύνολο των εργαζομένων στον κλάδο και όχι μόνο αυτούς των οποίων οι εργοδότες συμμετέχουν στην εργοδοτική οργάνωση που τις υπογράφει. Με αυτό τον τρόπο, όχι μόνο ευνοούνται όλοι οι εργαζόμενοι του κλάδου, αλλά αφαιρείται και από «πονηρούς» εργοδότες η δυνατότητα να μην τηρούν τις συλλογικές συμβάσεις, απλά με την αποχώρηση τους από την εργοδοτική οργάνωση.
Συγχρόνως, με την αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης, όταν ισχύουν δύο συλλογικές συμβάσεις, ο εργαζόμενος δικαιούται να αμείβεται με τους όρους της ευνοϊκότερης σύμβασης. Έτσι, η διαπραγμάτευση επανέρχεται σε επίπεδο κλάδου, διαμορφώνοντας ευνοϊκότερους συσχετισμούς δύναμης για τους εργαζόμενους, από ό,τι στο επίπεδο της επιχείρησης, που οι εργοδοτικές δυνατότητες πίεσης είναι προφανώς μεγαλύτερες.
Εδώ πάμε ενάντια όχι μόνο στους νόμους της ζούγκλας, αλλά και στην κυρίαρχη τάση στην ΕΕ, τη λεγόμενη «αποκέντρωση» (decentralization) των συλλογικών συμβάσεων, δηλαδή τον περιορισμό τους σε επίπεδο επιχειρησιακής ή και ατομικής σύμβασης.
Η ΓΣΕΕ δεν βλέπει κανένα αποτέλεσμα
Και παρά τις διαβεβαιώσεις της ΓΣΕΕ και άλλων δημοκρατικών –και «επαναστατικών»– δυνάμεων ότι δεν θα επέλθει κανένα σημαντικό αποτέλεσμα για τους εργαζόμενους, τα πρώτα στοιχεία σε ένα μόλις μήνα δείχνουν μια μάλλον διαφορετική εικόνα: έξι συλλογικές συμβάσεις έχουν ήδη επεκταθεί, δίνοντας σημαντικές αυξήσεις σε χιλιάδες εργαζόμενους. Μόνο με την επέκταση της ΣΣΕ των ξενοδοχοϋπαλλήλων υπολογίζεται ότι πάνω από 50.000 εργαζόμενοι θα δουν σημαντικές αυξήσεις στο νόμιμο μισθό τους. Από 586 ευρώ του κατώτατου μισθού σε 780 άμεσα και 792 ευρώ από 1-1-19 (αύξηση 35,1% για τη χαμηλότερη κατηγορία και περισσότερο για τις υπόλοιπες, συν τα επιδόματα προϋπηρεσίας και ανθυγιεινής εργασίας, όπου προβλέπεται).
Συγχρόνως, βλέπουμε τον ΟΜΕΔ (Οργανισμός Μεσολάβησης και Διαιτησίας) να παρασύρεται από τις «αριστερές ιδεοληψίες» και να βγάζει σημαντικές αποφάσεις υπέρ των εργαζομένων, όπως έγινε πρόσφατα με την απόφαση κατά της έφεσης που είχε ασκήσει η εργοδοτική οργάνωση στο χώρο της εστίασης, προκειμένου να μην ισχύσει η διαιτητική απόφαση που εξασφάλιζε σημαντικές αυξήσεις στους εργαζόμενους στο χώρο (μικρότερη αύξηση στα 664 ευρώ, δηλαδή 13,3% στις χαμηλότερες κατηγορίες, όπως οι διανομείς, και μεγαλύτερη στις υπόλοιπες).
Επίσης, προχωράει άμεσα η αύξηση του κατώτατου μισθού με επιτάχυνση των σχετικών διαδικασιών, αλλά και την κατάργηση του υποκατώτατου. Και εδώ βέβαια υπάρχει το παράδοξο: οι θιασώτες της νεοφιλελεύθερης ευλογίας, που σε μια νύκτα μείωσαν τον κατώτατο μισθό 22% (και 33% για τους νέους) σε πλήρη ταύτιση με τις «συνεπείς αριστερές δυνάμεις» και τη ΓΣΕΕ, να κατηγορούν την κυβέρνηση για μνημονιακή πολιτική, αναφερόμενοι στη διαδικασία που χρησιμοποιείται για την αύξηση του κατώτατου μισθού. Γιατί, ως γνωστόν, η διαδικασία καθορισμού του κατώτερου μισθού είναι το πλέον σημαντικό, ενώ το αν η απόφαση θα είναι μείωση 22% ή αύξηση 5-10% είναι μια μικρή και άνευ σημασίας λεπτομέρεια…
Οι θιασώτες της ζούγκλας
Συγχρόνως μια σειρά, μικρότερης εμβέλειας, αλλά σημαντικών επιτευγμάτων της κυβέρνησης δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στην καθημερινότητα της ζούγκλας: η ηλεκτρονική καταχώρηση των υπερωριών στην «ΕΡΓΑΝΗ», σε συνδυασμό με τους συνεχείς ελέγχους του ΣΕΠΕ, έχει κάνει τις τράπεζες και άλλες μεγάλες επιχειρήσεις να τηρούν αυστηρά τα ωράρια εργασίας -κάτι πρωτόγνωρο για χιλιάδες εργαζόμενους.
Την ίδια ώρα οι διατάξεις για τη συνευθύνη εργολάβου και αρχικού εργοδότη σε περιπτώσεις μισθολογικών και ασφαλιστικών παραβάσεων, που διευρύνουν την προστασία της πλέον ευάλωτης κατηγορίας εργαζομένων (εργολαβικοί εργαζόμενοι), μαζί με μια σειρά διατάξεων για την προστασία των εργαζομένων από την αδήλωτη και απλήρωτη εργασία, φαίνεται να μας απομακρύνουν αρκετά από την ευλογία της φυσικής ζωής στη ζούγκλα.
Βέβαια, και πάλι οι θιασώτες της όμορφης ζωής στη ζούγκλα δεν το βάζουν κάτω. Με συνεχή επικοινωνία και αγαστή συνεργασία των εγχώριων εκπροσώπων τους (ΣΕΒ) και των διεθνών (ΔΝΤ) επιμένουν ότι ο τερματισμός της μνημονιακής ευλογίας στα εργασιακά και τις συντάξεις θα μετατρέψει την όμορφη ζούγκλα σε μια τεράστια έρημο. Και κάνουν και καινούργιες προτάσεις για την ευλογία των συντάξεων, όπως η τελευταία πρόταση του ΣΕΒ για τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών των επιχειρήσεων (ή μήπως της ΝΔ; Όλο και πιο δύσκολο να τους ξεχωρίσει κανείς…).
Σε πείσμα όλων αυτών –και πολλών άλλων- συνεχίζουμε. Για να αλλάξει η ζούγκλα θέλει δουλειά πολλή -και είμαστε μόνο στην αρχή…
Γιάννης Τοπαλιάν
Πηγή: Η Εποχή
