Ο παραλογισμός των πανελλήνιων εξετάσεων σε ειδικά μαθήματα που έχουν καταργηθεί και δεν διδάσκονται στα σχολεία
Ως εικαστικός ΠΕ08, διδάσκω Ελεύθερο Σχέδιο τα τελευταία εννέα χρόνια. Το Ελεύθερο σχέδιο είναι ένα ειδικό μάθημα, πανελλήνια εξεταζόμενο το οποίο απαιτείται για όσους θέλουν να δηλώσουν στο μηχανογραφικό τους σχολές Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Συντηρητών Αρχαιοτήτων και έργων τέχνης, Γραφιστικής και Οπτικής Επικοινωνίας, Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής (διακόσμησης) κλπ. Οι μαθητές εξετάζονται επίσης στο γραμμικό σχέδιο και μπορούν να συγκεντρώσουν έως και 4.000 μόρια από αυτά τα δύο ειδικά μαθήματα (2.000 μόρια από το Ελεύθερο και 2.000 από το Γραμμικό).
Τα τελευταία χρόνια έχει θεσπιστεί η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής, η οποία είναι διαφορετική σε κάθε τμήμα πανεπιστημίου, για παράδειγμα αν θέλει κάποιος να δηλώσει Αρχιτεκτονική, το τμήμα του Βόλου είχε το 2023 την χαμηλότερη ΕΒΕ για το Ελεύθερο Σχέδιο 10,12 και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο είχε την υψηλότερη 14,46. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και αν γράψει κάποιος άριστα στα υπόλοιπα μαθήματα πρέπει οπωσδήποτε να ξεπεράσει και τις ΕΒΕ των σχεδίων για να μπορεί να εισαχθεί στο αντίστοιχο τμήμα.
Στα ΑΕΙ εισάγονται 90% απόφοιτοι των ΓΕΛ και 10% απόφοιτοι των ΕΠΑΛ. Τα τελευταία χρόνια τα μαθήματα γραμμικού και ελεύθερου σχεδίου δεν διδάσκονται καθόλου στα ΓΕΛ, και στα ΕΠΑΛ διδάσκονται σε κάποιες ειδικότητες. Συγκεκριμένα στον Τομέα των Γραφικών Τεχνών διδάσκονται 3 ώρες Ελεύθερο Σχέδιο την εβδομάδα, και καθόλου Γραμμικό Σχέδιο, ενώ στον Τομέα των Δομικών Έργων διδάσκονται αρχιτεκτονικό σχέδιο (ευκολότερο επίπεδο του Γραμμικού Σχεδίου) και καθόλου Ελεύθερο Σχέδιο. Αυτό σημαίνει ότι οι μαθητές του ΓΕΛ καλούνται να εξεταστούν πανελλήνια σε δύο μαθήματα με υψηλή ΕΒΕ τα οποία δεν διδάσκονται στο σχολείο, και οι μαθητές του ΕΠΑΛ διδάσκονται το ένα από τα δύο ανάλογα με τον τομέα που έχουν επιλέξει. Σε όλες τις περιπτώσεις κανένας μαθητής λυκείου δεν διδάσκεται τα δυο μαθήματα στα οποία εξετάζεται πανελλήνια.
Αυτή η ανήκουστη κατάσταση αναγκάζει τους μαθητές (ειδικά των ΓΕΛ) να ακολουθήσουν τον μονόδρομο της ιδιωτικής εκπαίδευσης και να ψάξουν με δική τους πρωτοβουλία και χρήματα καθηγητές για ελεύθερο και γραμμικό σχέδιο. Δυστυχώς, σε πολλά μέρη της χώρας και κυρίως σε πολλά νησιά δεν υπήρχε κάποιος να διδάξει ούτε ιδιωτικά, γιατί αν το Υπουργείο Παιδείας καταργεί τις θέσεις αναπληρωτών των ΠΕ08 σε όλα τα λύκεια της χώρας, σε πολλές περιοχές δεν έφτασαν ποτέ καθηγητές καθ’ όλη την σχολική χρονιά. Αυτό ανάγκασε πολλά παιδιά από επαρχία να ταξιδεύουν δύο φορές τον μήνα όλο τον χειμώνα στην πρωτεύουσα ή σε κάποια άλλη μεγάλη πόλη για να διδαχθούν το μάθημα, πληρώνοντας τεράστια κόστη σε εισιτήρια, διαμονή και διατροφή.
Έρχεται ο Ιούνιος, και μετά τις ενδοσχολικές και πανελλήνιες εξετάσεις, οι μαθητές από επαρχία πρέπει να ταξιδέψουν στην Αθήνα στην καρδιά του καύσωνα 20-25 Ιουνίου για να εξεταστούν στα ειδικά μαθήματα καθώς από την Μυτιλήνη έως την Κρήτη, δεν υπάρχει εξεταστικό κέντρο! Τα κόστη που είναι υποχρεωμένοι να πληρώσουν για εξοπλισμό σχεδίου (πινακίδες, παραλληλογράφο, εργαλεία μέτρησης, ραπιδογράφους, βαλίτσες σχεδίου), ακτοπλοϊκά εισιτήρια για μαθητή και τουλάχιστον έναν συνοδό, διαμονή και διατροφή ξεπερνάνε σίγουρα τον βασικό μισθό. Να σημειωθεί ότι μικρή αποζημίωση για αυτά τα κόστη δικαιούνται μόνο όσοι ταξιδεύουν για να δώσουν όλα τα μαθήματα προφορικά Αθήνα λόγω μαθησιακών δυσκολιών. Οι μαθητές που εξετάζονται στα ειδικά μαθήματα: σχέδια, μουσική, αθλήματα δεν δικαιούνται καμία αποζημίωση.
Οι συνθήκες εξετάσεων, ειδικά φέτος, ήταν απαράδεκτες. Η θερμοκρασία στις αίθουσες ήταν υψηλή, και οι ελάχιστοι ανεμιστήρες που είχαν κάποιες αίθουσες έφταναν μόνο για την πρώτη σειρά θρανίων. Οι μαθητές εκτός από τις μετρήσεις είχαν στόχο να μην λερώσουν το σχέδιο τους με ιδρώτα, και να μην πάθουν θερμοπληξία, ενώ σε κάποια σχολεία υπήρχαν και λιποθυμικά επεισόδια. Οι γονείς έξω από τα σχολεία περίμεναν με τεράστια αγωνία, αν τα παιδιά τους θα λειτουργήσουν με νηφαλιότητα υπό αυτές τις συνθήκες, ή θα πάει τόσος κόπος, τόσα ταξίδια και τόσα χρήματα χαμένα.
Το κερασάκι στην τούρτα βέβαια είναι η βαθμολόγηση αυτών των σχεδίων. Φέτος, το Υπουργείο Παιδείας Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, ζήτησε όπως κάθε χρόνο να γραφτούν στα μητρώα βαθμολογητών, όσοι διδάσκουν το μάθημα τουλάχιστον τα τελευταία τρία χρόνια στο σχολείο (αρ/πρωτ: 7564, 26-02-2024). Η Ένωση Εκπαιδευτικών Καλλιτεχνικών Μαθημάτων γέλασε δυνατά για αυτή την κοροϊδία και υπενθύμισε με Δελτίο Τύπου προς το Υπουργείο ότι δεν υπάρχει κάποιος που να διδάσκει το πανελλήνια εξεταζόμενο μάθημα τα τελευταία τρία χρόνια γιατί έχει καταργηθεί από τα σχολεία με τον Ν.4692/2020 και την ΥΑ υπ’ αριθμ. 74181/Δ2 «Ωρολόγιο πρόγραμμα των μαθημάτων των Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξεων του Γενικού Λυκείου» (ΦΕΚ Β΄ 2338/15-06-2020). Οπότε μετά άλλαξαν το κάλεσμα και άνοιξαν την πρόσκληση προς όσους διδάσκουν εικαστικά στα Γυμνάσια, οι οποίοι μπορεί να μην έχουν ασχοληθεί ποτέ με το Ελεύθερο Σχέδιο άμεσα. Μπορεί να είναι ένας συνάδελφος που ξέρει μόνο το σχέδιο προετοιμασίας για τις Ανώτατες Σχολές Καλών Τεχνών και να έχει διδάξει μόνο σε Δημοτικό και Γυμνάσιο στην καριέρα του και δεν έχει την εμπειρία των Πανελληνίων.
Απαιτούμε να επιστρέψουν τα καλλιτεχνικά μαθήματα στα σχολεία, ειδικά αυτά που εξετάζονται στις Πανελλήνιες Εξετάσεις με υψηλές ΕΒΕ. Απαιτούμε εξεταστικά κέντρα σε όλη την χώρα και βιώσιμες συνθήκες εξέτασης. Απαιτούμε Παιδεία Δημόσια και προσβάσιμη σε όλους.
Η Αγνή Ρούσσου είναι εκπαιδευτικός εικαστικών (ΠΕ08)
