Έξι χρόνια έχουν περάσει από τότε που η λευκή μεσοαστή έφηβη με τον αυτισμό ούρλιαζε μέσα στη Σύνοδο του ΟΗΕ «How dare you», και έγινε αντικείμενο χλεύης τόσο για τους αρνητές της κλιματικής κρίσης και τους συντηρητικούς πολιτικούς, όσο και για αντικαπιταλιστές κινηματίες που έβλεπαν σε αυτή την κοπέλα με τις άχαρες ξανθές πλεξούδες ένα πλυντήριο του πράσινου καπιταλισμού με προσβάσεις σε πολυεθνικούς οργανισμούς και παγκόσμιας εμβέλειας μίντια. Θα περίμενα σήμερα να έχουν ζητήσει ένα συγγνώμη όλοι αυτοί και όλες αυτές για την επίθεση σε ένα νέο κορίτσι που κινητοποιήθηκε ενάντια στη μεγαλύτερη απειλή για τον πλανήτη και που –στο κάτω κάτω– η δική της γενιά θα πληρώσει ακριβά. Γιατί, έξι χρόνια μετά, έχει αποδειχθεί πως η Γκρέτα ούτε μαριονέτα «μερίδας του κεφαλαίου» ήταν, ούτε αποπροσανατόλιζε το κίνημα, ούτε τον πράσινο νεοφιλελευθερισμό προπαγάνδιζε.
Όσο η Γκρέτα ανέπτυσσε ακτιβιστική δράση και κριτική σκέψη για ευρύτερα ζητήματα του παγκόσμιου οικονομικού και πολιτικού συστήματος, τόσο τα μίντια την εξαφάνιζαν παρά τη μεγάλη της επιρροή σε ευρωπαϊκά κινήματα και πρωτοβουλίες ή τις διαρκείς της πολιτικές παρεμβάσεις. Παράλληλα, μεγάλο κομμάτι της Αριστεράς δεν έκανε ποτέ αυτοκριτική για την ερμηνεία του φαινομένου «Γκρέτα» και τη στάση της απέναντί του. Ήταν αδύνατο να χωνέψει πως ένα προνομιούχο ξανθό κορίτσι από τη Σουηδία μπορούσε να είναι αντικαπιταλίστρια και να συνδέει διαθεματικά όλους τους σύγχρονους αγώνες, χωρίς να έχει γαλουχηθεί πολιτικά όπως «όλοι εμείς».
Η Γκρέτα είναι, ωστόσο, ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της σύγχρονης νεολαιίστικης πολιτικοποίησης και ριζοσπαστικοποίησης. Μακριά από μαζικά κόμματα και παραδοσιακά κινήματα, η γενιά της πολιτικοποιείται, κατεβαίνει στους δρόμους, επινοεί δικά της ρεπερτόρια δράσης (βλ. Fridays for Future), αξιοποιεί στο μέγιστο τα ψηφιακά μέσα και τη συνδεσιμότητα, και καταφέρνει να οικοδομήσει ένα συνολικό αντικαπιταλιστικό λόγο όπου κλιματική κρίση, κοινωνικές ανισότητες, νεοαποικιοκρατία, ρατσισμός, συνδέονται στη βάση ενός εκμεταλλευτικού οικονομικού συστήματος που δεν χρειάζεται να τους το διδάξει κάποιος για να το μάθουν.
Γι’ αυτό για πολλούς και πολλές καθόλου έκπληξη δεν ήταν η συμμετοχή της Τούνμπεργκ στον αγώνα αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη, ούτε το «Δεν μπορούμε να μιλάμε για ειρήνη και κλιματική δράση, ενώ ανεχόμαστε μια γενοκτονία». Στη μεγαλύτερη ηθική αναμέτρηση της εποχής μας, νεολαίοι και νεολαίες σαν την Γκρέτα έχουν διαλέξει πλευρά με τον πλέον ριζοσπαστικό τρόπο και αγωνίζονται με όσα μέσα διαθέτει καθείς και καθεμιά τους. Κάποιοι σαλπάρουν για τη Γάζα, κάποιες ανεμίζουν παλαιστινιακές σημαίες στην τελετή αποφοίτησής τους στο Χάρβαρντ, κάποιοι φωνάζουν «Free Palestine» φορώντας την κεφίγιε όταν ανακηρύσσονται νικητές σε αγώνα μποξ.
Η δυσφήμιση όσων υπερασπίζονται σήμερα τον αγώνα του παλαιστινιακού λαού φθάνει σε τρομακτικά επίπεδα. Όλος ο προπαγανδιστικός μηχανισμός της διεθνούς Alt-right, που πια κατέχει ισχυρές προσβάσεις στα πλέον δημοφιλή μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενεργοποιείται για να παράξει fake news, να πλήξει την ακεραιότητα αγωνιστών, να συσκοτίσει το κύμα διεθνούς κινητοποίησης και αλληλεγγύης, να παραπλανήσει. Χθες κυκλοφόρησε μια γελοιωδώς πειραγμένη φωτογραφία της Γκρέτα πάνω στο πλοίο της ανθρωπιστικής βοήθειας να κρατά ένα Aperol Spritz. Κοινοποιήθηκε σε χρόνο μηδέν από όλους όσοι το 2019 κορόιδευαν την αυτιστική κακομαθημένη έφηβη για την παρέμβασή της στον ΟΗΕ, κοινοποιήθηκε και από τμήμα της Αριστεράς που είδε για ακόμη μια φορά να επιβεβαιώνεται η δήθεν υποκρισία της πράσινης Γκρέτα. Το πιο θλιβερό δεν είναι πόσοι άνθρωποι φαίνεται να είναι τόσο ευάλωτοι απέναντι στην παραμόρφωση της πραγματικότητας από την AI και τα fake news. Είναι πόσο δύσκολο μοιάζει πια να υπάρχουν νέοι άνθρωποι που κινητοποιούνται αυθόρμητα, γνήσια, πολιτικά με τρόπο που ξεβολεύει πολλούς και πολλές.
Σε μια εποχή που το κυρίαρχο πολιτικό συναίσθημα των κοινωνιών μας είναι η μνησικακία, το να υπάρχουν άνθρωποι που δεν τους νοιάζει μόνο το τομάρι τους ενοχλεί, δημιουργεί δυσφορία. Όχι μόνο στους ισχυρούς του κόσμου, κυρίως στους ανίσχυρους, που αδυνατούν να σηκώσουν το βλέμμα τους έστω και μια στιγμή προς τον ουρανό, να αμφισβητήσουν, να διεκδικήσουν, να γίνουν σαν την Γκρέτα. Σε έναν κόσμο που μνησικακεί, επίλεξε να είσαι σαν την Γκρέτα.
