Πριν από τρία χρόνια η κοινή γνώμη παρακολουθούσε αιφνιδιασμένη την αποκάλυψη ενός κυκλώματος εκτεταμένων υποκλοπών, κυρίως από την ΕΥΠ, σε συνδυασμό με τη χρήση του λογισμικού Predator, υπό τη σκέπη του Μεγάρου Μαξίμου – ο στενός συνεργάτης και ανιψιός του πρωθυπουργού ήταν αυτός που απομακρύνθηκε από τα καθήκοντα του, χωρίς τότε να δοθούν περισσότερες δημόσιες εξηγήσεις, χωρίς έκτοτε να έχει υπάρξει επί της ουσίας περαιτέρω διερεύνηση της υπόθεσης, αφού ακόμα και η περιφερειακή δίκη με κατηγορούμενους (απλά για πλημμέλημα) τους μετόχους της Intellexa, κατασκευάστριας του Predator, δεν έχει ξεκινήσει, πηγαίνει από αναβολή σε αναβολή, ενώ οι ευθύνες παραγράφονται στα μέσα του 2026. Στον κατάλογο των παρακολουθούμενων, δεν χρειάζεται να θυμίσουμε πως, περιλαμβάνονταν πρώτης γραμμής υπουργοί της κυβέρνησης και η ηγεσία του στρατού, (όλοι τους υπήρξαν αυτοεξευτελιστικά απόλυτα απαθείς στη δημοσιοποίηση του σκανδάλου), πολιτικοί όπως ο σημερινός αρχηγός της αντιπολίτευσης, δημόσια πρόσωπα και συγγενείς τους, δημοσιογράφοι, επιχειρηματίες.
Στις τότε εκρηκτικές συζητήσεις στο κοινοβούλιο, ο κ. Μητσοτάκης προσποιούμενος ότι παίρνει μέτρα για την αντιμετώπιση των κρατικών υποκλοπών κατέθεσε, και οι βουλευτές του υπάκουα ψήφισαν, νομοθετική ρύθμιση που, στην πράξη, όχι μόνο δεν έφερνε φως στα σκοτεινά υπόγεια των ελληνικών μυστικών υπηρεσιών, αλλά επέτρεπε τη νομιμοφανή συνέχιση της αδιαφάνειας και του ανεξέλεγκτου καθεστώτος λειτουργίας τους.
Υποκλοπών συνέχεια
Έτσι, ερχόμενοι στο σήμερα και διαβάζοντας στο ρεπορτάζ του Β. Λαμπρόπουλου στα «Νέα» τα στοιχεία της έκθεσης της ΑΔΑΕ (Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών) για το 2024, δεν νιώθουμε έκπληξη διαπιστώνοντας ότι το όργιο κρατικών «συνακροάσεων» συνεχίζεται απρόσκοπτο, γνωρίζοντας αύξηση 13% σε σχέση με πέρσι, και φθάνοντας σε απόλυτα νούμερα τις 11.312 πολύμηνες παρακολουθήσεις, από τις οποίες σε 8.262περιπτώσεις οι άρσεις απορρήτου έγιναν για αόριστους «λόγους εθνικής ασφάλειας» – δηλαδή το 73% των επίσημα χιλιάδων καταγεγραμμένων υποκλοπών επιτρέπονται από τον εισαγγελέα με ανύπαρκτη αιτιολογία, αφού έτσι ζήτησαν όσοι έχουν υπό τον αδιαφανή έλεγχο τους τα τρία συστήματα «νόμιμων» συνακροάσεων (έναν «Μεγάλο Αδελφό» διαθέτει η ΕΥΠ και άλλους δύο η ΕΛΑΣ). Αυτές οι αναιτιολόγητες – ανεξέλεγκτες υποκλοπές έχουν, μάλιστα, αυξηθεί κατά 23% σε σχέση με πέρσι (8.262 έναντι 6.727).
Στην ίδια έκθεση η ΑΔΑΕ, όπως και στο παρελθόν, στις άλλες ετήσιες εκθέσεις της, προτείνει σειρά νομοθετικών αλλαγών προκειμένου να υπάρξει περισσότερος έλεγχος στις διαδικασίες παγίδευσης τηλεφώνων και να περιοριστεί το φαινόμενο των συνακροάσεων για λόγους «εθνικής ασφάλειας». Η κυβέρνηση, συνεπής από την πλευρά της, όχι μόνο δεν αποδέχθηκε, ούτε καν συζήτησε τις προτάσεις αυτές. Αντίθετα, προχώρησε σε διορισμό νέων μελών της ΑΔΑΕ (και του ΕΣΡ) χωρίς την απαιτούμενη από το Σύνταγμα ειδική πλειοψηφία των τριών πέμπτων των μελών της Διάσκεψης των προέδρων της Βουλής – ήδη για το θέμα αυτό ευτελιζόμαστε και διεθνώς, καθώς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει εγκαλέσει σχετικά τα εγχώρια υπουργεία και αναμένει απαντήσεις μέχρι τέλη Οκτώβρη.
Η ιδιωτικότητα ζήτημα δημοκρατίας
Όμως και στην Ευρώπη τα σύννεφα πυκνώνουν εξαιτίας της γενικότερης ανόδου των ακροδεξιών φωνών. Στις 14 Οκτωβρίου, η δανική προεδρία της ΕΕ επρόκειτο να φέρει προς ψήφιση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον αναθεωρημένο«Κανονισμό για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Σεξουαικής Κακοποίησης Παιδιών» (CSAM – Child Sexual Abuse Material) που προβλέπει το υποχρεωτικό και αδιάκριτο σκανάρισμα όλων των ψηφιακών επικοινωνιών, διαδικτυακών και διαπροσωπικών (πχ. πλατφόρμες όπως το Signal, το Messenger, το Telegram και το WhatsAPP) στοχεύοντας στον εντοπισμό υλικού σεξουαλικής κακοποίησης ή αποπλάνησης παιδιών.760 ειδικοί επιστήμονες της κρυπτογραφίας και της κυβερνοασφάλειας, από 37 χώρες, με επιστολή τους αντιτίθενται στον κανονισμό θεωρώντας ότι με αυτόν δίνονται σε διωκτικές αρχές «πρωτοφανείς δυνατότητες παρακολούθησης» που δεν θα αφορούν μόνο τις πιθανότητες σεξουαλικής διακινδύνευσης παιδιών, αλλά θα διευκολύνουν τον γενικότερο έλεγχο των δημόσιων και ιδιωτικών επαφών. Η ψήφιση του κανονισμού προς το παρόν αναβλήθηκε για τις αρχές Δεκέμβρη, καθώς 12 χώρες φέρεται να τον υποστηρίζουν (εκτός της Δανίας, η Γαλλία, η Ισπανία, η Ρουμανία κ.ά.), 9 να είναι αντίθετες (Γερμανία, Πολωνία, Ολλανδία, Τσεχία κ.ά.), ενώ 6 δηλώνουν αναποφάσιστες (ανάμεσά τους η Ελλάδα και η Ιταλία).
Το ελληνικό Σύνταγμα, άρθρο 9α προβλέπει: «Καθένας έχει δικαίωμα προστασίας από τη συλλογή, επεξεργασία και χρήση, ιδίως με ηλεκτρονικά μέσα, των προσωπικών του δεδομένων, όπως νόμος ορίζει. Η προστασία των προσωπικών δεδομένων διασφαλίζεται από ανεξάρτητη αρχή, που συγκροτείται και λειτουργεί, όπως νόμος ορίζει». Ανάλογες προστατευτικές για τους πολίτες διατάξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο περιλαμβάνονται στα άρθρα 7 και 8 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Οι νομικοί επιστήμονες, αλλά κυρίως οι κυρίαρχες μέχρι χθες πολιτικές αντιλήψεις και ισορροπίες εντός των δυτικών δημοκρατιών, συνηγορούσαν επί της θέσης ότι η ιδιωτικότητα της επικοινωνίας, και μάλιστα σε μια συνεχώς διευρυνόμενη ψηφιακή κοινωνία, είναι απαραίτητη προϋπόθεση υπεράσπισης του δημοκρατικού πολιτεύματος και όχι μια δευτερεύουσα πολυτέλεια. Η γενικευμένη επίθεση, όμως, που δέχεται η δημοκρατία από τη μία άκρη του πλανήτη ως την άλλη, συντονισμένα στοχοποιεί όλα τα δικαιώματα, όχι μόνο τα εργασιακά, αλλά και τα πολιτικά, τα κοινωνικά, τα ανθρώπινα, προσπαθώντας παντού να επιβάλλει το δίκαιο του ισχυρού στον αντίποδα τους. Σε αυτό το πλαίσιο οι υποκλοπές, η άνωθεν ανά πάσα στιγμή επιτήρηση, η οργουελική δυστοπία επιχειρείται να επιβληθεί ως κανονικότητα.
Μέτωπο
Η Αριστερά, δυστυχώς μόνη της αυτήν την περίοδο, αφού το Κέντρο πελαγοδρομεί σε άλλες ατραπούς, σωστά έχει επιλέξει ψηλά στην ατζέντα της τη δημοκρατική υπεράσπιση. Πρόκειται για ένα μέτωπο που πέραν της ιδεολογικής αυταξίας του, μπορεί να συσπειρώσει δυνάμεις, ένα μέτωπο που μπορεί να επιτρέψει νίκες, γιατί ενστικτωδώς συγκεντρώνει πλάι της πολλούς/ές που την κοιτούν με δισταγμό. Ευτυχώς οι πολίτες δεν νοιάζονται μόνο για την ακρίβεια, παρά τα όσα ισχυρίζονται οι «ρεαλιστές». Απόδειξη το πόσο έκανε η κοινωνία δικό της τον αγώνα για τα Τέμπη, σε αντιδιαστολή με το πόσο κουρασμένη φαίνεται στις απεργιακές κινητοποιήσεις, πχ. για τη νομοθέτηση του μεσαιωνικού εργασιακού 13ωρου. Η κοινωνία μπορεί να αντιληφθεί χωρίς βαθιές αναλύσεις τη σημασία και την αξία της προστασίας του απορρήτου των επικοινωνιών (και όχι μόνο), αλλά χρειάζεται την αποφασισμένη Αριστερά που θα βγει μπροστά μπολιάζοντας τα κινήματα με την εμπειρία της, βοηθώντας τα να ανθίσουν. Μεγάλα καθήκοντα, λοιπόν, σε χαλεπούς καιρούς. Να ανταποκριθούμε.
