Τις προηγούμενες μέρες, κάτω από την πίεση του SNA o οποίος είχε την υποστήριξη της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας, οι Κούρδοι υποχώρησαν από τις πόλεις Μάνμπιτζ, Τελ Ριφάτ και Ντέιρ Εζόρ.
Η Ροζάβα
Οι Κούρδοι αποτελούν έναν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες στο χαοτικό μωσαϊκό της Συρίας. Η Αυτόνομη Διοίκηση της Βόρειας και Ανατολικής Συρίας (Ροζάβα) ελέγχει 50.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα στα οποία κατοικούν 4.600.000 άνθρωποι. Οι ίδιοι οι Κούρδοι λένε ότι οι μαχητές των SDF, της πολιτοφυλακής της Ροζάβα, ξεπερνούν τους 100.000, αλλά ο αριθμός αυτός δεν μπορεί να διασταυρωθεί. Για να δημιουργηθεί η αυτόνομη διοίκηση της Ροζάβα χρειάστηκε να καταβληθεί βαρύς φόρος αίματος στις μάχες με το Ισλαμικό Κράτος.
To «πείραμα της Ροζάβα» είναι κοσμικό και στηρίζεται στην τοπική αυτοδιοίκηση. Αποτελεί την πιο μεγάλη οντότητα στη Μέση Ανατολής που φέρει προοδευτικό αποτύπωμα. Ωστόσο, σε ένα από τα «παράξενα» γεωπολιτικά πολιτικά παιχνίδια (αλλά εξηγήσιμο στο πλαίσιο της Μέσης Ανατολής) αυτό ακριβώς το προοδευτικό πείραμα συνδέεται στενά με την αμερικανική πολιτική. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι οι SDF αποτελούν τους πιο καλούς συμμάχους των ΗΠΑ στη Συρία. Κούρδοι και Αμερικανοί πολέμησαν από κοινού κατά του ISIS, ενώ στη Ροζάβα εδρεύουν 900 Αμερικανοί στρατιώτες.
Πέρα από τους τζιχαντιστές που τους μισούν επειδή τους θεωρούν άθεους, το μεγάλο πρόβλημα των Κούρδων είναι ο Ερντογάν. H Τουρκία θεωρεί ότι οι SDF και το Κόμμα Δημοκρατικής Ενότητας (PYD), το κυρίαρχο κουρδικό κόμμα της Συρίας, συνιστούν παρακλάδια του PKK. O Ερντογάν χαρακτηρίζει τους Κούρδους τρομοκράτες και διακηρύσσει ότι ένα κουρδικό κράτος στη Συρία δεν θα γίνει ανεκτό γιατί αποτελεί υπαρξιακή απειλή για την Τουρκία. Σε τρεις πολύνεκρες στρατιωτικές επεμβάσεις το 2016, το 2018 και το 2019 η Τουρκία έχει καταλάβει δύο κουρδικές ζώνες των οποίων το εμβαδό φτάνει τα 7/10 της Ελλάδας.
Η Αμερική, η Τουρκία, οι τζιχαντιστές
Οι Κούρδοι μπορούν να αμυνθούν απέναντι στις τζιχαντιστικές πολιτοφυλακές, αλλά δεν έχουν τρόπο να προστατευτούν απέναντι στην τουρκική αεροπορία. Στηρίζονται λοιπόν στην προστασία των Αμερικανών. Από την πλευρά της, η αμερικανική πολιτική πρέπει να βρει την ισορροπία μεταξύ της προστασίας των Κούρδων συμμάχων της και της ανάγκης διευθέτησης των σχέσεων της με τον Ερντογάν, κάτι που απαιτεί την ικανοποίηση ορισμένων αιτημάτων του.
Είναι ενδεικτικό της κατάστασης ότι ο Μαζλούμ Κομπάνι, στρατιωτικός διοικητής των SDF, κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι εγκαταλείπουν τους Κούρδους συμμάχους τους, δημιουργώντας ένα κενό μέσα από το οποίο μπορεί να αναδυθεί εκ νέου το Ισλαμικό Κράτος. Να σημειωθεί ότι οι SDF έχουν υπό κράτηση τουλάχιστον 9.000 μαχητές του ISIS.
Το Κομπάνι σε κίνδυνο
Την κατάσταση στη Βορειοανατολική Συρία συνοψίζει η διεθνολόγος Κάτια Ζαγορίτου, υποψήφια διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και ερευνήτρια στο Κέντρο Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών: «Η απώλεια της πόλης Μάνμπιτζ αποτελεί σημαντική εξέλιξη καθώς ήταν η τελευταία πόλη δυτικά του Ευφράτη που τελούσε υπό τον έλεγχο των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) από το καλοκαίρι του 2016 ως σήμερα. Επόμενος στόχος της Τουρκίας και του συμμάχου της στο έδαφος, του Συριακού Εθνικού Στρατού (SNA), είναι το Κομπάνι, με μάχες μεταξύ του SNA και των SDF να μαίνονται στη στρατηγικής σημασίας γέφυρα Qara Qozak και στο υδροηλεκτρικό φράγμα Tishreen. Εάν πέσει το Κομπάνι στον έλεγχο του SNA, αυτό θα αποτελέσει ένα σοβαρό πλήγμα για τη Ροζάβα, δεδομένου ότι ο πληθυσμός του Κομπάνι είναι πλειοψηφικά κουρδικός. Επιπλέον, το Κομπάνι φέρει μεγάλο συμβολικό φορτίο».
Η κ. Ζαγορίτου επισημαίνει επίσης: «Την ίδια στιγμή, παρά τη μεγάλη πίεση που αντιμετωπίζει για την ίδια της την ύπαρξη, η Δημοκρατική Αυτόνομη Διοίκηση της Βόρειας και Ανατολικής Συρίας κάνει προσπάθειες ώστε να διατηρήσει την αυτονομία της και να συμπεριληφθεί στον πολιτικό διάλογο για την επόμενη μέρα στη Συρία. Δηλώνει ανοιχτή στο διάλογο με την Οργάνωση για την Απελευθέρωση του Λεβάντε (HTS), η οποία ηγείται της μεταβατικής Συριακής κυβέρνησης, και με την οποία φαίνεται ως τώρα πως υπάρχει ένα επίπεδο συνεννόησης. Η πίεση της Άγκυρας, η στάση και οι σχέσεις της HTS με τον SNA και τους άλλους δρώντες που διεκδικούν ρόλο στη διακυβέρνηση της Συρίας, καθώς επίσης και η στάση των ΗΠΑ είναι ανάμεσα στους παράγοντες που θα παίξουν σημαντικό ρόλο το επόμενο διάστημα για το μέλλον της Ροζάβα».
Να μη γίνει η Συρία νέο Αφγανιστάν
Συνομιλήσαμε με τον Ιμπράμ Μουσλέμ, εκπρόσωπο του PYD στην Ελλάδα. Όσα μας είπε είναι ενδεικτικά τόσο της πολιτικής γραμμής των Κούρδων όσο και των ανησυχιών τους για το μέλλον: «Προσπαθούμε να προστατεύσουμε τις περιοχές μας. Θέλουμε μια ενωμένη Συρία. Μια Συρία κοσμική, δημοκρατική, αποκεντρωμένη. Εμείς μπορούμε να συνεργαστούμε με οποιαδήποτε κυβέρνηση, με γνώμονα τα συμφέροντα του συριακού λαού. Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ αποτέλεσε θετική εξέλιξη η οποία έπρεπε να έχει γίνει εδώ και καιρό για να γλιτώσει η χώρα τόσο δεινά. Το καθεστώς Άσαντ δεν δέχτηκε καμία από τις πολιτικές λύσεις που είχαμε προτείνει. Η σημερινή κατάσταση της Συρίας είναι το αποτέλεσμα της πολιτικής του καθεστώτος Άσαντ».
Ο κ. Μουσλέμ προσέθεσε: «Είμαστε έτοιμοι να συνομιλήσουμε τόσο με την κυβέρνηση της Δαμασκού όσο και με τη την Τουρκία, προκειμένου να σταματήσει ο πόλεμος και να αρχίσουμε να οικοδομούμε μια νέα Συρία».
Επισήμανε δε ότι «ο μεγάλος κίνδυνος είναι ότι η Τουρκία και οι ομάδες που ελέγχουν τη Συρία τώρα, έχουν ως ιδεολογία το Ισλάμ, κάτι που από μόνο του θα δημιουργήσει προβλήματα αν επιμείνουν. Οι δημοκρατικές δυνάμεις, οι λαοί της περιοχής και η Δύση δεν πρέπει να επιτρέψουν να μετατραπεί η Συρία σε ένα νέο Αφγανιστάν. Μια τέτοια εξέλιξη θα συνιστούσε απειλή και για την Ευρώπη».
Ο Ιμπράμ Μουσλέμ κατέληξε ως εξής: « Έχουμε τη δυνατότητα να χτίσουμε μια Συρία για όλους τους λαούς της, Άραβες, Κούρδους, Ασσύριους, Αλαουίτες. Αρμένιους. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος χρειάζεται μεγάλη βοήθεια από τη Δύση. Πρέπει να φύγει η Τουρκία από τη Συρία, να σεβαστεί τα σύνορα της χώρας και τη θέληση του συριακού λαού. Το παράδειγμα της δημοκρατικής αυτοδιοίκησης της Ροζάβα είναι το μοντέλο για να λυθεί το συριακό. Για να γίνει αυτό είναι αναγκαία η βοήθεια όλων των δημοκρατικών δυνάμεων».
Γιάννης Αλμπάνης
