Είμαστε μία πολύ τυχερή γενιά. Αν εξαιρέσουμε την φτώχεια, τον εκφασισμό, τη συρρίκνωση των δικαιωμάτων, είμαστε μία πολύ τυχερή γενιά. Αν εξαιρέσουμε την ανεργία, δηλαδή. Ας πούμε ότι είχαμε κάποιες καλές στιγμές. Αλλά και πάλι, οι καλές στιγμές που σκέφτομαι είναι η εξέγερση του Δεκέμβρη κι αυτήν δεν την κάναμε ως γενιά, την κάναμε ως κάποιοι νέοι. Τις εξεγέρσεις τις κάνουν λίγοι και τις επαναστάσεις πολλοί. Επομένως, μάλλον δεν είμαστε μία τυχερή γενιά. Κάποιοι από εμάς υπήρξαμε τυχεροί σε στιγμές της πρώτης νιότης μας. Γιατί δεν ζήσαμε απλώς, κάναμε δύο εξεγέρσεις.
Τον Δεκέμβρη του 2008 δεν μας πήραν σοβαρά. Μας κοιτούσαν οι μεγαλύτεροι σύντροφοι με μια συμπάθεια, ίσως, αλλά δεν είχαν αντιληφθεί την τεράστια εξέγερσή μας. Ήμασταν παιδιά, κάναμε πράγματα πολύ μεγαλύτερα από το μπόι μας. Φυσικά, δεν κερδίσαμε. Δηλαδή, κερδίσαμε, αλλά όχι αμέσως. Οι εξεγέρσεις κερδίζουν σε βάθος χρόνου.
Προέβλεπε το μέλλον
Μας αμφισβήτησαν, λοιπόν. Έλεγαν ότι σε δέκα χρόνια δεν θα μας θυμάται πλέον κανένας. Πολύ λανθασμένα, είπαν «εσείς δεν είστε Πολυτεχνείο». Δεν ήμασταν κι ούτε θέλαμε να είμαστε. Η δική μας εξέγερση δεν πολεμούσε το παρόν, προέβλεπε το μέλλον. Δεν είχαμε χούντα, είχαμε κάτι σκοτεινό και βορβορώδες, ακόμη χωρίς να περιγράφεται, αλλά το νιώθαμε. Οι νέοι πάντα νιώθουν τι πρόκειται να έρθει.
Και ήρθε. Ξέραμε ήδη ότι εφαρμόζονται τα μπλοκάκια στην Ευρώπη, είχε προηγηθεί η εξέγερση των γάλλων νέων. Ξέραμε ότι τα σπίτια μας γίνονται πιο φτωχά κι ότι κανένας δεν μας έλεγε πλέον πως θα τελειώσουμε τις σχολές μας και θα βρούμε δουλειά. Ξέραμε ότι σχεδίαζαν να μειώσουν τους βασικούς μισθούς στα 700 ευρώ –πού να ξέραμε ότι θα έπεφταν τελικά στα 450… Ξέραμε ότι η κυβέρνηση Καραμανλή χάρισε στις τράπεζες 27 δισ. ευρώ. Και κάναμε σύνθημα «Στις τράπεζες λεφτά, στη νεολαία σφαίρες – Ήρθε η ώρα για τις δικές μας μέρες».
Ο Δεκέμβρης δεν ήταν απάντηση, αλλά ερώτηση, όπως πολύ σωστά γράφτηκε σε έναν τοίχο. Δεν ήταν Πολυτεχνείο, ούτε Μάης του ‘68, δεν ήταν τίποτε από όσα ξέραμε –ξέρατε εσείς οι μεγαλύτεροι μέχρι τότε. Ήταν δικός μας. Ήταν τα παιδιά σας. Ήταν το μέλλον τους.
Πολιτικοποίηση της οργής
Κερδίσαμε. Μπήκαμε στη Νομική μία νύχτα στις 6 του μήνα και βγήκαμε μετά από δύο εβδομάδες. Μετά πήγαμε στις σχολές, στις γειτονιές μας και αυτοοργανωθήκαμε σε συνελεύσεις. Ετοιμαζόμασταν. Μερικούς μήνες μετά, έπεσε η κυβέρνηση Καραμανλή, ήρθε το ΠΑΣΟΚ του ΓΑΠ και το πρώτο μνημόνιο κι εμείς ήμασταν έτοιμοι, τόσο έτοιμοι να κάνουμε πολιτική στους δρόμους.
Μέχρι να έρθει η δεύτερη εξέγερση, αυτή των πλατειών –ναι, βεβαίως και ήταν εξέγερση– θα καταφέρναμε να πολιτικοποιήσουμε τη οργή. Η κοινωνία, χωρίς να το έχει καν καταλάβει, έβγαινε στους δρόμους μαζικά επειδή επί δύο εβδομάδες προηγηθήκαμε στους δρόμους εμείς. Η νεολαία άνοιξε τον δρόμο. Κι όταν πια η οργή, η εξαθλίωση, ο μαρασμός ξέσπασε στις πλατείες, ήμασταν εμείς, οι νέοι του Δεκέμβρη που δείξαμε στον κόσμο πώς να προφυλαχτεί από τα δακρυγόνα, πώς να διαφύγει. Που βρεθήκαμε στην πλατεία, όχι μπροστά από την Βουλή, κάναμε συνελεύσεις, πολιτικοποιήσαμε μία μάζα ανθρώπων που δεν είχε καμία πρόθση να μιλήσει για πολιτική -μόνο για θυμό. Και δικαίως θύμωνε.
Τότε ήταν που θα ρίχναμε τις κυβερνήσεις τη μία μετά την άλλη. Κανένας δεν κατάφερε να ολοκληρώσει τετραετία. Και πραγματικά, μας φοβόντουσαν. Τότε ήταν, επίσης, που κάναμε την αριστερά ισχυρό πόλο, ισχυρό αντίπαλο. Άρχισε και η Αριστερά να αναγνωρίζει την εξέγερση του Δεκέμβρη. Ήταν τεράστιο αυτό που καταφέραμε, λοιπόν.
Συνεχίζεται
Άρχισε και η κοινωνία, στις πλατείες πλέον, να ουρλιάζει που χτυπάνε παιδιά. Βέβαια, τότε δέχτηκε τις πρώτες μελανιές και στο δικό της σώμα, αλλά η μνήμη είναι δύναμη, η γενιά του 2008 ήταν τώρα μαζί τους στις πλατείες, τρώγαμε ξύλο δίπλα-δίπλα.
Πέρασαν λίγα χρόνια μέχρι να ακούσω για πρώτη φορά “τι καταφέρατε κι εσείς τότε, τι πράγματα κάνατε…”/Με θαυμασμό. Και τι δεν κάναμε. Εκπαιδεύσαμε μια ολόκληρη κοινωνία να πολεμά στους δρόμους. Δε νομίζω ότι θα ήταν ίδια η δεκαετία του 2010 αν δεν είχε προηγηθεί ο Δεκέμβρης μας.
Στην πορεία την φετινή έβλεπα τα πιτσιρίκια, τότε θα ήταν 2 ετών, 5 ετών, 10 το πολύ και φώναζαν τα δικά μας συνθήματα. Τα δικά μας με μια προσθήκη απαραίτητη: Στα ονόματα των νεκρών μπήκε κι αυτό του Νίκου Σαμπάνη. Εκεί πηγαίνουν οι εξεγέρσεις όταν τελειώνουν, στους νέους της επόμενης «πίστας». Επικαιροποιούνται, συνεχίζουν.
Μια άλλη στιγμή θα πρέπει να μιλήσουμε γράμμα το γράμμα, σειρά τη σειρά για το χρονικό εκείνων των ημερών. Αλλιώς θα σας τα πούμε εμείς, τα παιδιά που ήταν ο πυρήνας της εξέγερσης, αλλιώς οι τότε 30άρηδες, αλλιώς οι μεγαλύτεροι. Αλλά 13 χρόνια –ανατριχιάζω όσο το γράφω–, 13 ολόκληρα χρόνια μετά σφραγίσαμε πως θα παραμείνουμε στη μνήμη και στον χρόνο.
Ήταν μια εξέγερση συγκλονιστική, μια εξέγερση σπουδαία.
Όλγα ΣτέφουΗ ΕΠΟΧΗ
