Έχουν περάσει 35 χρόνια από εκείνες τις μέρες της κατάρρευσης της πρώτης μεταπολιτευτικής προοδευτικής κυβέρνησης στην Ελλάδα, όταν ο διάλογος στην ευρύτερη Αριστερά για την ανασυγκρότηση του ριζοσπαστικού χώρου ήταν στην κορύφωσή του. Τότε, είδαμε σημαντικούς μετασχηματισμούς και μετατοπίσεις που κάποτε αξίζει να τους μελετήσουμε πιο αναλυτικά.
Μέσα σε αυτά τα χρόνια, έχουν γίνει σημαντικά βήματα: κοινωνικό φόρουμ, δημιουργία ΣΥΡΙΖΑ , κίνημα πλατειών, μια κυβέρνηση της Αριστεράς πολλά υποσχόμενη, ένα δυνατό αντιμνημονιακό «Όχι», μια μεγάλη διάψευση, πλήθος απόπειρες συνεννόησης για την άρθρωση ενός διαφορετικού σχεδίου, κάποιες φορές επιτυχημένες όταν είχαν κοινωνική γείωση, τις περισσότερες όχι.
Σήμερα, βρισκόμαστε μπροστά στην πιο σκληρή επίθεση του κεφαλαίου. Θέτοντας ερωτήματα σε σχέση με τις κλασσικές προσεγγίσεις της θεωρίας των κρίσεων, βλέπουμε ότι το κεφάλαιο απαντάει στις κρίσεις με μεγαλύτερη καταστροφική επιθετικότητα, νέους κύκλους πολλαπλών μορφών υφαρπαγής, νέες διαιρετικές τομές σε παγκόσμιο επίπεδο, νέους πολέμους, εξωτερικούς και εσωτερικούς. Το ΤΙΝΑ μοιάζει πλέον κοινός τόπος για τους περισσότερους ανθρώπους. Ωστόσο, η λογική λέει πως, όταν η πλειονότητα της κοινωνίας πλήττεται, αργά ή γρήγορα θα προκύψουν κοινωνικές αντιστάσεις, και αυτό είναι κάτι που ήδη το βλέπουμε είτε με το ξέσπασμα κινημάτων είτε με εξεγέρσεις λαών, όπως το πρόσφατο παράδειγμα της Παλαιστίνης.
Πώς λοιπόν, μέσα σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες, χτίζεται η απάντηση στο ζόφο και η προοπτική της κοινωνικής αλλαγής; Κατ’ αρχήν, χτίζεται με την αναγνώριση και την κοινή διαπίστωση του τι κάνει ο αντίπαλος και ποιο είναι το υποκείμενο που θα απαντήσει, πώς θα δυναμώσει ο κοινωνικός αγώνας και θα σταθεί αντιμέτωπος σε κάθε πτυχή των σχέσεων εξουσίας στην οικονομία, την πολιτική και την κοινωνία γενικότερα. Αγώνας που κυρίως θα δοθεί στα κοινωνικά μέτωπα, αλλά εργαλείο του κατά περίπτωση θα είναι και η παρέμβαση στους θεσμούς, διευρύνοντας το πλαίσιο μέσα στα οποίο δίνονται οι μάχες, και στα θεσμικά εργαλεία, προς όφελος των πληττόμενων κοινωνικών στρωμάτων. Μέσα από και παράλληλα με το δυνάμωμα των κινημάτων και των δεσμών ανάμεσά τους, η Αριστερά του 21ου αιώνα θα έχει την ευκαιρία αλλά και την υποχρέωση να επινοήσει εκ νέου τον εαυτό της και να ανασυγκροτήσει τη νέα αφήγηση για μια κομμουνιστική ουτοπία που έχει πληγεί καίρια στην ιστορική πορεία του προηγούμενου αιώνα.
Το ερώτημα, λοιπόν, είναι παγκόσμιο και θα ήταν αφελές να πιστέψουμε ότι υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Η πρόσφατη εμπειρία της Γαλλίας αξίζει μια συστηματική ανάλυση και παρακολούθηση. Εστιάζοντας λίγο περισσότερο στα καθ’ ημάς και στις πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων χρόνων είναι σαφές ότι οι υφιστάμενες πολιτικές συλλογικότητες δεν έχουν καταφέρει μέχρι σήμερα να παράξουν αυτόνομα ή σε συνεργασίες έναν ανατρεπτικό πολιτικό λόγο με συγκεκριμένες στοχεύσεις. Η ανάγκη δυναμώματος ενός ανοιχτού ειλικρινούς και σε βάθος διαλόγου είναι επείγουσα. Όπως και η ανάγκη κοινού βηματισμού που θα βασίζεται σε ουσιαστική πολιτική συμφωνία και όχι σε παραδοχές που η ζωή έχει δείξει ότι εμπεριέχουν ενσωματωμένη τη συνθήκη της διάλυσής τους .
Πριν μερικά χρόνια λέγαμε: «Πρέπει να φτιάξουμε το μέρος που θα ξανασυναντηθούμε». Το μέρος που θα ξανασυναντηθούμε είναι γύρω μας, εκεί που υπάρχει μια άνεργη, εκεί που πνίγεται ένας μετανάστης, εκεί που χάνεται ένα σπίτι, εκεί που κακοποιείται μια γυναίκα, εκεί που μια βόμβα σκοτώνει άμαχους… Ας πάμε προς τα εκεί με στόχο τη νίκη, και θα ξαναβρεθούμε.
Τόνια Κατερίνη
