Πώς εξηγείται λοιπόν το (φαινομενικά) παράδοξο φαινόμενο η οικονομία να πηγαίνει καλά αλλά οι πολίτες να είναι δυσαρεστημένοι από την οικονομική κατάσταση;
Μαγική εικόνα. Η αύξηση του ΑΕΠ στο πρώτο τρίμηνο του 2024 καταγράφηκε, σύμφωνα με την ΕΤΕ, στο 2,1% έναντι ενός 1,3% στο τέταρτο τρίμηνο του 2023. Την ίδια στιγμή, στις Τάσεις της ΜRB οι πολίτες εκφράζουν έντονη τη δυσαρέσκεια τους για την οικονομική κατάσταση της χώρας. Μόλις το 9,6% τη θεωρεί καλή έναντι του 64,7% που τη βρίσκει κακή. Τα μεγαλύτερα προβλήματα των ερωτώμενων σχετίζονται την οικονομία και τις κοινωνικές δαπάνες. Το μείζον πρόβλημα είναι ο πληθωρισμός (62,4%) και ακολουθούν η Υγεία (43,1%), την ανεργία (29,2%), την οικονομική ανάπτυξη (20,3%) και την Παιδεία (18,2%).
Πώς εξηγείται λοιπόν το (φαινομενικά) παράδοξο φαινόμενο η οικονομία να πηγαίνει καλά αλλά οι πολίτες να είναι δυσαρεστημένοι από την οικονομική κατάσταση;
Οι ανισότητες
Η απάντηση είναι ότι τα οφέλη της ανάπτυξης δεν φτάνουν σε όλες και όλους. Η άδικη κατανομή των κερδών της ανάπτυξης σε συνδυασμό με τις πληγές του Μνημονίου που δεν έχουν επουλωθεί ακόμα, έχει ως αποτέλεσμα την παγίωση μιας μεγάλης έκτασης φτώχεια στην ελληνική κοινωνία.
To 2023 η ελληνική οικονομία σημείωσε ρυθμό ανάπτυξη 2%, αλλά η φτώχεια δεν μειώθηκε. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το 2023 σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού βρισκόταν το 26,1% των Ελλήνων και των Ελληνίδων, δηλαδή 2.658.400 άτομα. Το 2022 το ποσοστό της φτώχειας ήταν 26,3%.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι για τη Eurostat και την ΕΛΣΤΑΤ με τον όρο «φτώχεια» εννοείται αυτό που στην καθημερινότητά μας θα ονομάζαμε απόλυτη φτώχεια ή εξαθλίωση. Το όριο της φτώχειας τοποθετείται στα 6.030 ευρώ ετησίως κατά άτομο και 12.663 ευρώ για νοικοκυριό με δύο ενήλικες και δύο παιδιά κάτω των 14 ετών.
Η έκθεση της USB
Για το μέγεθος των ανισοτήτων είναι ενδεικτικά τα στοιχεία από την έκθεση της USB. To 2023 η Ελλάδα είχε:
• 81.000 εκατομμυριούχους με συνολική περιουσία που 224 δισ. δολάρια.
• 2,1 εκατομμύρια πολίτες με περιουσία από 100.000 έως 1.000.000 δολάρια και συνολικό πλούτο 478 δισ. δολαρίων ως ομάδα.
• 4,275 εκατομμύρια με περιουσία από 10 έως 100 χιλιάδες δολάρια.
• 1,8 εκατομμύριο με περιουσία κάτω των 10 χιλιάδων δολαρίων. Η συγκεκριμένη ομάδα έχει συνολικό χρέος 1,48 δισ. δολάρια.
Τα κέρδη και οι μισθοί
Σε ό,τι αφορά τις ανισότητες, πρέπει να προσθέσουμε ότι τα κέρδη των εισηγμένων στο χρηματιστήριο επιχειρήσεων ανέρχονται στο 5,5% του ΑΕΠ, ενώ το 2019 ήταν στο 1%. Επιπλέον, η απόκλιση μεταξύ κερδών και μισθών ως ποσοστό του ΑΕΠ έφτασε στο δ’ τρίμηνο του 2023 στις 21 ποσοστιαίες μονάδες. Στα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ η διαφορά είναι 3 μονάδες.
Αυτή η εξαιρετικά άνιση κατανομή του ΑΕΠ σε συνδυασμό με τη χάσμα που χωρίζει τα περιουσιακά στοιχεία των πλουσίων από αυτά των φτωχών, μπορεί να εξηγήσει γιατί στην Ελλάδα παρατηρούμε μια προκλητική επίδειξη χλιδής την ίδια ώρα που είναι ορατή δια γυμνού οφθαλμού η μεγάλης κλίμακας υλική αποστέρηση.
Ελλάδα, η χώρα των εκατομμυριούχων και των φτωχών.
Γιάννης Αλμπάνης
