«Το ΝΑΤΟ χρειάζεται για να κρατά τη Ρωσία έξω, τις ΗΠΑ μέσα και τη Γερμανία κάτω», είχε αποφανθεί ο πρώτος γενικός γραμματέας της Ατλαντικής Συμμαχίας λόρδος Ισμέι.
Κινδύνευε η Δυτική Ευρώπη πριν από 75 χρόνια από εισβολή της ΕΣΣΔ με στόχο την επιβολή του σοβιετικού μοντέλου;
Ενα είναι βέβαιο, ότι, παρόλο που δεν μπορούσε να θεμελιωθεί η σοβιετική απειλή ή ο κομμουνιστικός κίνδυνος, άρα και η ανάγκη να κρατηθεί η Ρωσία απέξω, ήταν κατεπείγουσα η ανάγκη να διασφαλισθεί ότι οι ΗΠΑ θα είναι μέσα και η Γερμανία κάτω.
Τη στρατηγική αμηχανία της Ουάσινγκτον ως προς την εξέλιξη του ΝΑΤΟ τη διέλυσε τον Ιούλιο του 1950 ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας Κιμ Ιλ Σουνγκ που εισέβαλε στη Νότια Κορέα. Επιτέλους, ο κομμουνιστικός κίνδυνος απέκτησε σάρκα και οστά και το ΝΑΤΟ νόημα ζωής, με τις ΗΠΑ να προωθούν με τη διαδικασία του κατεπείγοντος τον επανεξοπλισμό της Δυτικής Γερμανίας, που ανακηρυσσόταν έτσι σε προνομιακό εταίρο της Ουάσινγκτον στη Γηραιά Ηπειρο.
Το μήνυμα των ΗΠΑ προς τη Δυτική Γερμανία του Αντενάουερ ήταν σαφές. Θα στήριζαν την ανοικοδόμηση και τον επανεξοπλισμό της Βόνης, υπό τον όρο της αυτόματης στοίχισής της με τις αμερικανικές επιλογές.
Η σταθεροποίηση ολοκληρώθηκε το 1955, όταν το ΝΑΤΟ απέκτησε ένα στρατιωτικό σκέλος που οριοθετούσε εκ των πραγμάτων κάθε πρωτοβουλία για τη μείωση της έντασης στην Ευρώπη.
Από τότε μέχρι και σήμερα, ο ορισμός που έδωσε ο βρετανός διπλωμάτης λόρδος Ισμέι δεν έπαψε ποτέ να ισχύει:
● Οι ΗΠΑ μέσα σημαίνει όχι μόνον εγγύηση της ευρωπαϊκής ασφαλείας από την Ουάσινγκτον, αλλά και την προσαρμογή των Ευρωπαίων στη γραμμή πλεύσης της Ουάσινγκτον από την Ουκρανία και τα Βαλκάνια μέχρι τη Μέση Ανατολή και την Κίνα.
● Η Ρωσία έξω είναι μια στάση της Δύσης που διαμορφώθηκε μετά την ήττα του Ναπολέοντα το 1815, καθώς, εκ των πραγμάτων, είχε αναδειχθεί σε ρυθμιστή των ευρωπαϊκών ισορροπιών. Η ένταση στις σχέσεις Δύσης – Ρωσίας κατέληξε στον Κριμαϊκό Πόλεμο στη διετία 1853-56 και, στη συνέχεια, στη διαμόρφωση ευρωπαϊκών ισορροπιών ερήμην της Αγίας Πετρούπολης μέχρι την έναρξη του Ρωσοτουρκικού Πολέμου το 1877.
● Η Γερμανία κάτω σημαίνει πρώτα και πάνω από όλα παρεμπόδιση της αναβάθμισης της ειδικής σχέσης Μόσχας – Βερολίνου σε στρατηγική συμμαχία που θα έχει δυναμική κυριαρχίας στην Ευρασία συνολικά.
Τα παραπάνω είναι πάγιες σταθερές των ευρωπαϊκών ισορροπιών που κατά καιρούς διατυπώνονται διαφορετικά.
Ας δούμε δύο διαφορετικές εκδοχές της ίδιας τοποθέτησης – ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να κρατά τη Γερμανία κάτω.
Μετά την Πτώση του Τείχους, ο Μπους ο Πρεσβύτερος και στη συνέχεια ο Κλίντον προσέφεραν στη Γερμανία τον ρόλο του υπ’ αριθμόν 2 στο στρατόπεδο της Δύσης.
Τριάντα χρόνια αργότερα, ο Τραμπ θα αποκαλέσει τη Γερμανία «λαθρεπιβάτη της ασφάλειας της Δύσης» λόγω της άρνησής της να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες της.
Δύο εκ πρώτης όψεως συγκρουόμενες θεωρήσεις που εκφράζουν με διαφορετικό τρόπο την πάγια προσπάθεια της Ουάσινγκτον να χειραγωγήσει το Βερολίνο στην ευρωπαϊκή και στην παγκόσμια σκηνή.
Γιώργος Καπόπουλος
