Λίγες μέρες μετά την επανεκλογή του στην προεδρία της Ρωσίας, ο Βλαντίμιρ Πούτιν βρίσκεται σε δύσκολη θέση λόγω της τρομερής επίθεσης στο πολιτιστικό κέντρο Crocus City Hall στη Μόσχα ● Πώς άφησε ένα αστυνομοκρατούμενο κράτος καταστολής τόσα κενά ασφαλείας ώστε τέσσερις εξτρεμιστές να προκαλέσουν τόσο μεγάλο μακελειό; ● Πώς θα αποδείξει ο Πούτιν την εμπλοκή που διατείνεται ότι έχει η Ουκρανία στην επίθεση και ποια θα είναι η απάντησή του;
Πριν από σχεδόν δύο εβδομάδες, στις 18 του μήνα, η Δύση αμφισβητούσε τη σαρωτική επανεκλογή του Βλαντίμιρ Πούτιν σε μια πέμπτη, εξαετή θητεία στο Κρεμλίνο, εν μέσω του τρίτου έτους του -αδιεξόδου πλέον για το Κίεβο- πολέμου στην Ουκρανία και ευρύτερων αναταραχών και αναδιατάξεων στη διεθνή γεωπολιτική «σκακιέρα».
Ο ίδιος απέρριψε τη δυτική κριτική για «μη ελεύθερες και δίκαιες εκλογές», προτάσσοντας την εθνική ενότητα και το όραμά του για μια «ισχυρή, ανεξάρτητη, κυρίαρχη Ρωσία».
Σημειολογικά, στη σκηνή της μετεκλογικής επινίκιας ομιλίας του, ήταν περιστοιχισμένος από νεαρά μέλη της προεκλογικής εκστρατείας του, με σύνθημα στα μπλουζάκια τους: «Πούτιν-Ρωσία-Νίκη».
«Εχουμε καταστρώσει μεγαλεπήβολα σχέδια και θα κάνουμε τα πάντα για να τα υλοποιήσουμε», διατράνωσε σιβυλλικά ο Πούτιν στο φόντο του Ψυχρού Πολέμου 2.0 και της ρωσικής επιθετικότητας, της προεκλογικής αμερικανικής εσωστρέφειας και μιας ξέφρενης κούρσας εξοπλισμών στην Ευρώπη.
Ούτε μία εβδομάδα μετά, στις 22 Μαρτίου, η Ρωσία βίωσε τη χειρότερη τρομοκρατική επίθεση εδώ και δύο δεκαετίες, με το αιματοκύλισμα στο πολιτιστικό κέντρο Crocus City Hall, στο δυτικό άκρο της Μόσχας. Αρχικά διαφυγόντες, ως δράστες συνελήφθησαν και διώκονται τέσσερις εξτρεμιστές Τατζίκοι.
Πολλοί αναλυτές έσπευσαν να προσμετρήσουν στα θύματα του μακελειού και το σφυρηλατημένο ηγεμονικό προφίλ ενός αήττητου Πούτιν.
Χρειάστηκε να περάσουν 19 ώρες μετά την τρομοκρατική επίθεση μέχρι ο Ρώσος πρόεδρος να απευθυνθεί με διάγγελμα στον ανήσυχο λαό του, εν μέσω πλήθους ερωτημάτων για τα προφανή κενά ασφαλείας σε ένα αστυνομοκρατούμενο κράτος καταστολής, σε εμπόλεμη κατάσταση, κι ενώ δύο ξένες πρεσβείες στη Μόσχα -των ΗΠΑ και της Βρετανίας- είχαν εκδώσει στις 7 Μαρτίου προειδοποίηση προς τους υπηκόους τους για τον κίνδυνο τρομοκρατικής επίθεσης.
Ανακοινώσεις, που έγιναν εν μέσω προεκλογικής περιόδου στη Ρωσία και ο πρόεδρος Πούτιν είχε χαρακτηρίσει «ευθύ εκβιασμό» και προσπάθεια «εκφοβισμού και αποσταθεροποίησης» της ρωσικής κοινωνίας. Μετά το μακελειό ο ίδιος δεν έχει αναφερθεί ονομαστικά στο ISIS («Ισλαμικό κράτος»), το οποίο έσπευσε να αναλάβει την ευθύνη, ξυπνώντας στους Ρώσους μνήμες από την τσετσενική τρομοκρατία στις αρχές της δεκαετίας του 2000, κατά την ταραγμένη πρώτη περίοδο της ηγεμονίας Πούτιν.
Σε γεωπολιτικούς όρους, ωστόσο, το τότε με το τώρα απέχει παρασάγγας.
Κατέστη εξ αρχής σαφές ότι -ενόσω οι ΗΠΑ «έδειχναν» για το μακελειό στο Crocus City Hall το αφγανικό παρακλάδι του ISIS (το ISIS-K) και διαβεβαίωναν ότι η Ουκρανία δεν είχε καμία ανάμειξη- η εστίαση της Μόσχας ήταν ακριβώς προς την αντίθετη κατεύθυνση στην αναζήτηση των ενόχων.
Εκτοτε εξελίσσεται ένα «γαϊτανάκι» ανακοινώσεων, κόντρα δηλώσεων, διαρροών και πλείστων όσων σεναρίων, μέσα σε ένα επικίνδυνο για τη διεθνή σταθερότητα και ασφάλεια κλίμα ένθεν κακείθεν καχυποψίας.
Η εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ έχει αμφισβητήσει δημόσια την εκδοχή του ISIS, βλέποντας αντίθετα προσπάθειες ρωσικής αποσταθεροποίησης από τη «συλλογική Δύση».
Ο διευθυντής της FSB, της ρωσικής υπηρεσίας ασφαλείας, κατήγγειλε δημόσια ότι πίσω από το μακελειό είναι οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Ουκρανία. Η Ρωσική Ανακριτική Επιτροπή ανακοίνωσε πρώτη φορά την Πέμπτη ότι έχει αποδείξεις για σύνδεση των «κρατούμενων τρομοκρατών» με «Ουκρανούς εθνικιστές», χωρίς να τις δημοσιοποιήσει.
Σε άρθρο του στη ρωσική δεξαμενή σκέψης Strategic Culture Foundation, ο γεωπολιτικός αναλυτής Πέπε Εσκομπάρ συνδέει τις εξελίξεις με το ταξίδι της -άρτι παραιτηθείσης «γερακίνας» του Στέιτ Ντιπάρτμεντ- Βικτόρια Νούλαντ στο Κίεβο, στα τέλη Ιανουαρίου, υποσχόμενης τότε πολεμικές «εκπλήξεις» για τη Μόσχα.
Ισχυρίζεται ότι υπάρχει εμπλοκή του επικεφαλής της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών της Ουκρανίας (GUR), Κιρίλο Μπουντάνοφ, καθώς και του Τσετσένου τζιχαντιστή Αμπντούλ Χακίμ αλ Σισάνι, που έχει πολεμήσει κατά του καθεστώτος Ασαντ στη Συρία, αλλά εδώ και δύο χρόνια -αναφέρει- έχει παρουσία και δράση στα ουκρανικά εδάφη.
Χωρίς να παραθέτει στοιχεία, ο Εσκομπάρ διατείνεται ότι η τρομοκρατική επίθεση στη Μόσχα είχε αρχικά οργανωθεί για τις 9 Μαρτίου, αλλά ακυρώθηκε λόγω αυξημένων μέτρων ασφαλείας.
«Η FSB βρίσκεται ακριβώς στη μέση της επίπονης διαδικασίας αποκάλυψης των περισσότερων, αν όχι όλων των συνδέσεων μεταξύ του ISIS-K», που τον Ιανουάριο αιματοκύλησε το Ιράν, «της CIA και της [βρετανικής μυστικής υπηρεσίας πληροφοριών] MI6», υποστηρίζει ο Βραζιλιάνος αναλυτής. «Οταν όλα αυτά αποδειχθούν, θα υπάρξει σκληρό τίμημα»…
Η Ουάσινγκτον και το Λονδίνο απορρίπτουν το αφήγημα της Μόσχας ως προπαγάνδα και πρόσχημα για περαιτέρω κλιμάκωση της ρωσικής επιθετικότητας, εν αναμονή μιας νέας σκληρής φάσης του πολέμου στην Ουκρανία.
Oι ΗΠΑ αντιτείνουν ότι είχαν προειδοποιήσει γραπτώς τις ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας περί επικείμενης επίθεσης εξτρεμιστών – αν και οι New York Times ανέφεραν ότι οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες διαβίβασαν στη Ρωσία μόνο μέρος των πληροφοριών, υπό τον φόβο αποκάλυψης «των πηγών ή των μεθόδων κατασκοπίας».
Τα περί εμπλοκής «Ουκρανών εθνικιστών» είναι «ανοησίες», επέμεινε την Πέμπτη ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Τζον Κίρμπι, τονίζοντας ότι είναι σαφές πως «ο μοναδικός υπεύθυνος» είναι το ISIS.
Οι δηλώσεις του συνέπεσαν χρονικά με ηχογραφημένο μήνυμα εκπροσώπου της τρομοκρατικής οργάνωσης στο Telegram, με επαίνους για το μακελειό στη Μόσχα και κάλεσμα στους «μοναχικούς λύκους» ανά τον κόσμο για επιθέσεις εν μέσω του Ραμαζανιού κατά των «Σταυροφόρων», ιδίως στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη και στο Ισραήλ.
«Ζητάμε από τον Θεό να φτάσετε στην Παλαιστίνη, ώστε να πολεμήσετε τους Εβραίους πρόσωπο με πρόσωπο, σε έναν αδιάκοπο θρησκευτικό πόλεμο», πρόσθεσε, σε μια περίεργη συγκυρία, εν μέσω εντεινόμενης απομόνωσης του Ισραήλ και διπλωματικής περιδίνησης των δυτικών συμμάχων του, έπειτα από σχεδόν έξι μήνες σφαγής στη Λωρίδα της Γάζας.
Σε όλο αυτό το μπερδεμένο φόντο, το βασικό κλασικό ερώτημα «cui bono» -«ποιος ωφελείται» δηλαδή- παραμένει στον «αέρα»…
Μαργαρίτα Βεργολιά
