Ο οικοφεμινιστικός οικοσοσιαλισμός είναι μια πρακτική που έχει τις ρίζες της σε δύο ιστορικά κινήματα. Πρώτον, στους μακροχρόνιους σοσιαλισμούς από τα κάτω (π.χ. CLR James, Boggs), που διακρίνονται από τους σοσιαλισμούς από τα πάνω της «πρώτης εποχής» και τις κρατικοκαπιταλιστικές εμπειρίες που απέτυχαν να αντιμετωπίσουν τις οικολογικές κρίσεις ή να συγκροτήσουν οικοκεντρικές οικονομικές εναλλακτικές λύσεις. Οι σοσιαλισμοί/κρατικοί καπιταλισμοί της πρώτης εποχής απέφευγαν τον περιβαλλοντισμό και τους ανθρώπους (γυναίκες, αγρότες, ιθαγενείς και αγροτικούς λαούς), τις τεχνολογίες, και τους τρόπους ζωής εκείνων που ζουν πιο άμεσα από το περιβάλλον. Οι θιασώτες/τριες του οικοφεμινιστικού οικοσοσιαλισμού αξιοδοτούν τις προϋπάρχουσες και επανεμφανιζόμενες συνδέσεις μεταξύ των οικολογιών και των απλών ανθρώπων.
Δεύτερον, ο οικοφεμινιστικός οικοσοσιαλισμός έχει τις ρίζες του στο διεθνιστικό, ακτιβιστικά προσανατολισμένο σκέλος των παγκοσμίων γυναικείων κινημάτων του 19ου και του 20ού αιώνα, κινημάτων που συνδύαζαν αιτήματα κατά της βίας, κατά του πολέμου και κατά της αποικιοκρατίας. Οι οικοφεμινίστριες οικοσοσιαλίστριες κατανοούν την πρωτεύουσα σημασία της άμισθης εργασίας των γυναικών στην παραγωγή και διατήρηση του πιο στρατηγικού περιουσιακού στοιχείου του κεφαλαίου, της εργατικής δύναμης, παράλληλα με τα συναφή φυσικά και δημιουργημένα κοινά αγαθά. Η εργασία που αποσκοπεί στη συντήρηση δεν είναι μόνο θεμελιώδης για τις κερδοφόρες καπιταλιστικές αλυσίδες αξίας, αλλά περιέχει και μια εναλλακτική θεωρία της αξίας που σχετίζεται με τη θεμελίωση της μετακαπιταλιστικής μετάβασης και την επανεφεύρεση των οικοκεντρικών κοινωνικών και οικονομικών σχέσεων. Αυτές είναι οι ζωτικές ανησυχίες του οικοφεμινιστικού οικοσοσιαλισμού.
Τον Φεβρουάριο του 2020, ο COVID-19 άρχισε να σκοτώνει εκατομμύρια ανθρώπους, έκλεισε οικονομίες και διέκοψε την ομαλή λειτουργία σε παγκόσμιο επίπεδο. Μέσα σε έξι μήνες, όχι μόνο το νέφος έφυγε από τις πόλεις και τα μακρινά βουνά, αλλά είδαμε την ανάπτυξη των κήπων στις αυλές, των χώρων ανταλλαγής, του σχεδιασμού για το κοινό καλό και αμέτρητων πράξεων αλληλεγγύης που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «επανα-κοινωνικοποίηση» (re-commoning). Στην αρχή, ο COVID υπενθύμισε στους ανθρώπους ότι είμαστε ένα είδος ανάμεσα σε πολλά, που μοιραζόμαστε μια βιόσφαιρα και έναν πλανήτη, και ότι το πιο ουσιαστικό έργο είναι αυτό που κρατάει τους ανθρώπους ζωντανούς.
Όταν η αστυνομία σκότωσε τον Τζορτζ Φλόιντ στις 25 Μαΐου 2020, αυτή η εκκολαπτόμενη πλανητική επαν-εκτίμηση στράφηκε προς μια έντονα εστιασμένη παγκόσμια αλληλεγγύη κατά του ρατσισμού. Εκατομμύρια άνθρωποι ήταν απρόθυμοι να μείνουν ήσυχοι στο σπίτι τους αφού είδαν εκείνο το δολοφονικό βίντεο, παρά τον δυνητικά θανατηφόρο κίνδυνο διαμαρτυρίας σε μια εποχή που δεν είχε καν αρχίσει ο εμβολιασμός για τον COVID. Μεγάλοι αριθμοί διαδήλωσαν, αλλά επίσης είδαν εκ νέου τα προβλήματα της αστυνομικής βίας και του ρατσισμού ως οριζόντια προβλήματα που αγγίζουν τους πάντες. Αυτή η «αφύπνιση» ένωσε τους ανθρώπους πέρα από κάθε είδους διαχωρισμούς.
Έκτοτε, οι όλο και πιο πολεμοχαρείς δεξιοί αντιμάχονται την παγκόσμια ενότητα κατευθείαν από το εγχειρίδιο «διαίρει και βασίλευε», εξαπολύοντας πολιτιστικούς πολέμους και χρησιμοποιώντας ωμά εργαλεία παραπληροφόρησης, διχασμού, υποκίνησης, φόβου και μίσους. Οι προοπτικές για ειρήνη οπουδήποτε υπονομεύονται από τη συνεχή επίσημη συνενοχή σε πραγματικούς πολέμους, ιδίως στο Σουδάν, την Ουκρανία και την Παλαιστίνη. Από τις 7 Οκτωβρίου, μια άνευ προηγουμένου έκρηξη διαδηλώσεων, απεργιών και άμεσων δράσεων ενάντια στον δυσανάλογο και γενοκτονικό πόλεμο του Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων ανανέωσε την παγκόσμια συνείδηση που γεννήθηκε τις πρώτες μέρες της πανδημίας: Δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι διαδήλωσαν για κατάπαυση του πυρός και για την ελευθερία στην Παλαιστίνη. Και η ενότητά τους αντανακλά μια άλλη ευρύτερη, υπαρξιακή αυτογνωσία: Καθώς τα εκατομμύρια διαδήλωναν για την ειρήνη, φώναζαν «Είμαστε όλοι Παλαιστίνιοι» και ενώθηκαν στην παγκόσμια αντίθεση στην αποικιοκρατία, τη γενοκτονία και το απαρτχάιντ.
Ο οικοφεμινιστικός οικοσοσιαλισμός είναι τόσο ένας δρόμος μακριά από τον καπιταλισμό όσο και ένας προορισμός πέρα από αυτόν. Επαναξιολογεί και εργάζεται για την ανασύσταση οικοκεντρικών κοινωνικών και οικονομικών σχέσεων και αλυσίδων αξίας. Η ενότητα πέρα από τις διαιρέσεις του κεφαλαίου είναι μια δύναμη στον αγώνα για την υπέρβαση της κεφαλαιοκρατικής σχέσης. Όχι μόνο στην αντίσταση σε συγκεκριμένους πολέμους ή περιφράξεις, αλλά στην κινητοποίηση, οικοδόμηση και καθολικοποίηση του οικοφεμινιστικού οικοσοσιαλισμού, δηλαδή των οριζόντιων κοινωνικών σχέσεων μεταξύ όλων των ανθρώπων, καθώς και με την υπόλοιπη φύση.
Μετάφραση: Δημήτρης Παπανικολόπουλος
* Η Leigh Brownhill διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Athabasca στον Καναδά και είναι αρχισυντάκτρια του περιοδικού Capitalism Nature Socialism
