Στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο, εισάγονται ρυθμίσεις για τη βραχυχρόνια μίσθωση στα άρθρα 27-30 «με στόχο τη διασφάλιση ισότιμου ανταγωνισμού στην τουριστική αγορά, τη διασταύρωση των εισοδημάτων και την ενίσχυση του κλάδου της βραχυχρόνιας μίσθωσης».
Ωστόσο σύμφωνα με όσα λέει στο tvxs η Όλγα Νάσση, εκπρόσωπος στην Ελλάδα του Διεθνούς Κινήματος για τα Δικαιώματα των Κατοίκων (International Alliance of Inhabitants), το νομοσχέδιο όχι μόνο δεν βάζει κανέναν κανόνα στον τομέα της βραχυχρόνιας μίσθωσης, αλλά ευνοεί τις μεγάλες συγκεντρώσεις ακινήτων, πλήττει τους μικροϊδιοκτήτες και διαιωνίζει την ανασφάλεια των πολιτών που ήδη δεν βρίσκουν στέγη λόγω της ακραίας τουριστικοποίησης κόντρα στις κατευθύνσεις άλλων χωρών της ΕΕ που θέτουν αυστηρά όρια για την προστασία των κατοίκων.
Η Όλγα Νάσση στη συνέντευξη που ακολουθεί εξηγεί αναλυτικά τι αλλάζει στη βραχυχρόνια μίσθωση και τι πρέπει να γνωρίζουν κάτοικοι και ιδιοκτήτες ακινήτων.
Πριν δούμε τι φέρνει το νέο νομοσχέδιο, μπορείτε να μας περιγράψετε τι συμβαίνει σήμερα; Η βραχυχρόνια μίσθωση έχει ευνοήσει κάποιους μικροϊδιοκτήτες από την άλλη έχει αφήσει εκτός στέγης χιλιάδες κατοίκους. Ποιος τελικά εισπράττει το μεγάλο κέρδος;
Πανευρωπαϊκά η αγορά των βραχυχρόνιων μισθώσεων σημειώνει το 2023 αύξηση κατά 28%. Στην κορυφή της κατάταξης η Κροατία με άνοδο 33,6%, η Ιταλία με 33,2% και τρίτη η Ελλάδα με αύξηση 31,6%. Ενώ οι υπηρεσίες βραχυχρόνιας μίσθωσης καταλυμάτων (Airbnb, Booking κ.λπ.) δημιουργούν ευκαιρίες για τους επισκέπτες, η ταχεία ανάπτυξή τους μεταμορφώνει δραματικά και ραγδαία τόσο τον αστικό ιστό όσο και τη ζωή στις πόλεις σε βάρος των κατοίκων, των τοπικών αρχών και της τοπικής οικονομίας. Η αύξηση της προσφοράς των βραχυχρόνιων μισθώσεων (οι οποίες είναι πιο κερδοφόρες, καθώς έχουν ελάχιστο ή καθόλου έλεγχο/πλαίσιο των μισθώσεων, της διαμονής και της φορολόγησης) οδηγεί στην αύξηση των ενοικίων και τη μείωση της προσφοράς μακροχρόνιων μισθώσεων και προκαλεί όλο και περισσότερες εξώσεις, gentrification των πόλεων και επιδείνωση της στεγαστικής κρίσης και όχι μόνο στις τουριστικές πόλεις και περιοχές.
Το κόστος της καθημερινής ζωής αυξάνεται, καθώς αυξάνεται το κόστος των ειδών πρώτης ανάγκης στη γειτονιά (τα οποία απευθύνονται κυρίως σε τουρίστες). Επίσης, πολλά καταστήματα αλλάζουν χρήση και πωλούν με σουβενίρ. Αυτοί που πλήττονται είναι οι κάτοικοι αυτών των γειτονιών, οι φοιτητές που στερούνται κατοικίας κοντά στα πανεπιστήμια, αλλά και, γενικά, όλες οι πιο ευάλωτες ομάδες: μετανάστες, μητέρες και εργαζόμενες γυναίκες…
Τι προβλέπει ο νέος νόμος , προς ποια κατεύθυνση κινείται και τι θα αλλάξει στην κοινωνία;
Ο νέος νόμος προβλέπει ότι:
– Φυσικά πρόσωπα που διαθέτουν τρία (3) ή περισσότερα ακίνητα σε βραχυχρόνια μίσθωση, υποχρεούνται να κάνουν έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας. Το εισόδημα
θεωρείται εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και υπόκειται σε ΦΠΑ. Αφαιρείται η αναφορά στην “οικονομία του διαμοιρασμού” του ν.4172/2013. Το φορολογικό καθεστώς
αλλάζει από τα 3 ακίνητα και πάνω, αλλά η φορολογική επιβάρυνση στην πραγματικότητα μειώνεται. Ο ενιαίος φορολογικός συντελεστής στα 22% συν το μειωμένο ΦΠΑ στα 13% είναι ένα ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς σε σύγκριση με την προοδευτική κλίμακα φορολόγησης του εισοδήματος από ακίνητη περιουσία (δηλαδή μέχρι 45%). Ως εκ τούτου, δεν αποτρέπει ούτε ρυθμίζει τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, τόσο όσον αφορά το δικαίωμα σε προσιτή και οικονομική στέγη για τους κατοίκους όσο και τη διασφάλιση ισότιμου ανταγωνισμού στην τουριστική αγορά (ξενοδοχεία). Θα έχει μόνο ως αποτέλεσμα να ευνοήσει τις μεγάλες συγκεντρώσεις ακινήτων (οι οποίες ήδη είναι νομικά πρόσωπα) εις βάρος των μικρών ιδιοκτητών που χρησιμοποιούν τις βραχυχρόνιες μισθώσεις για να συμπληρώσουν το εισόδημά τους στη λογική της οικονομίας του διαμοιρασμού.
– Αυξάνονται τα πρόστιμα για μη εγγραφή στο “Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής” κατ’ ελάχιστο 5.000 ευρώ (που είναι το ισχύον σήμερα πρόστιμο).
– Ορίζεται ως βραχυχρόνια η μίσθωση ακινήτου, ανεξαρτήτως αν είναι αναρτημένο σε ψηφιακή πλατφόρμα ή όχι, για χρονική διάρκεια μικρότερη των εξήντα (60) ημερών για
κάθε μισθωτήρια σύμβαση (δηλαδή όχι συνολικά ανά έτος!). Το μέτρο επομένως δεν εισάγει νέους περιορισμούς στις βραχυχρόνιες μισθώσεις και έρχεται τη στιγμή που τα κράτη μέλη της Ε.Ε. εισάγουν νέους κανόνες περιορίζοντας τις μη επαγγελματικές τουριστικές μισθώσεις σε συγκεκριμένο αριθμό ημερών ενοικίασης ανά έτος (από 30 έως
120), πέραν του οποίου απαιτείται διαφορετική άδεια ή/και αλλαγή χρήσης σε τουριστικό κατάλυμα, με τους συνακόλουθους πρόσθετους περιορισμούς.
Ως εκ τούτου, οι ρυθμίσεις του νόμου κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση από εκείνη που οδηγεί σε αντιμετώπιση της έλλειψης μακροχρόνιας στέγης. Τέτοιες ρυθμίσεις έχουν ξεπεραστεί όχι μόνο από τις διεθνείς εξελίξεις, αλλά υπολείπονται κατά πολύ ακόμα και του αρχικού νομοθετικού πλαισίου που θεσπίστηκε το 2016. Σε άλλη κατεύθυνση κινείται η Ε.Ε. όπου η έλλειψη μακροχρόνιας στέγης αποτελεί επιτακτικό θέμα δημοσίου συμφέροντος, ειδικά στις μεγάλες τουριστικές πόλεις (απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στέγαση για όλους, Πρόταση Κανονισμού).
Τι προβλέπουν οι νόμοι ευρωπαϊκών χωρών που κινούνται στην κατεύθυνση προστασίας των δικαιωμάτων των κατοίκων και δεν έχει προβλέψει η κυβέρνηση;
Η πρόταση της κυβέρνησης στερείται θεμελιωδών στοιχείων όπως
– Πρόβλεψη για έκδοση ειδικής άδειας που θα ανανεώνεται κάθε τρία έως πέντε χρόνια για βραχυχρόνιες τουριστικές μισθώσεις.
– Πρόβλεψη για δυνατότητα περιορισμού του αριθμού των βραχυχρόνιων μισθώσεων σε σχέση με τον μόνιμο πληθυσμό (πόσα καταλύματα μπορούν να μπορούν να ανοίξουν, ώστε να μην εκδιώκουν τους κατοίκους και να προστατεύονται οι πόλεις και ιδίως οι πόλεις της τέχνης).
– Υποχρεωτικό κωδικό αναγνώρισης στις τουριστικές μισθώσεις διάρκειας μικρότερης των 30 ημερών, που θα αναγράφεται στους χώρους βραχυχρόνιας μίσθωσης και στις διαφημίσεις, ώστε να αποφεύγεται η φοροδιαφυγή.
– Να μην υπάρχει ενιαίος φορολογικός συντελεστής, ο οποίος είναι δώρο για τους κερδοσκόπους.
Τέλος, δεν υπάρχει ένδειξη ότι αυτή η “οικονομία” δημιουργεί ανάπτυξη. Η οικονομία του τουρισμού τύπου AirBnb είναι μια εισοδηματική οικονομία, δεν δημιουργεί ομοιόμορφη ανάπτυξη, αυξάνει και κινδυνεύει να αυξήσει τόσο την υποαμειβόμενη ή ακόμη και την αδήλωτη εργασία όσο και τις κοινωνικές ανισότητες. Ένα παράδειγμα για όλους: ένας φοιτητής που δεν μπορεί να πληρώσει το ενοίκιο σήμερα στην Αθήνα όπως και στο Ρέθυμνο δεν μπορεί να διεκδικήσει επαγγέλματα και δεν θα μπορέσει να ζήσει την κοινωνική του ζωή.
Φωτεινή Λαμπρίδη
