Προχώρησε μάλιστα σε ένα βήμα παραπέρα: αποχώρησε από το διάλογο που ξεκίνησε η κυβέρνηση προκειμένου, μετά από ουσιαστική συζήτηση με τους αρμόδιους φορείς και την κοινωνία να προχωρήσει σε αλλαγές στο νόμο «Καλλικράτη». Ενός νόμου που δέχτηκε πυρά από όλους σχεδόν τους πολιτικούς χώρους. Ενός νόμου που υλοποιήθηκε παρά τις μεγάλες αντιδράσεις και κινητοποιήσεις πολιτών και που οι δυσκολίες που έφερε στην ΤΑ είναι εμφανείς σε εκείνους που συμμετέχουν στα θεσμικά της όργανα, αλλά και σε όλους τους πολίτες.
Η κάθετη αυτή άρνηση της ΚΕΔΕ να συμμετάσχει στο διάλογο, δείχνει να απορρέει από προφανείς αντιπολιτευτικούς λόγους -τους οποίους με ιδιαίτερη συνέπεια και επιμονή υπηρετεί εδώ και δυο χρόνια η «μένουμε Ευρώπη» ΚΕΔΕ- και από μια παράλογη επικοινωνιακή επιλογή, που εν τέλει της αφαιρεί τη δυνατότητα να συμμετάσχει ουσιαστικά στη διαδικασία διαμόρφωσης ενός αποτελεσματικού θεσμικού πλαισίου για την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Ποιες λοιπόν είναι αυτές οι αλλαγές που προτείνει η Επιτροπή σε ότι αφορά το θεσμικό πλαίσιο και τις οποίες η ΚΕΔΕ βρίσκει τόσο ενοχλητικές και βλαβερές για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ώστε να αποχωρήσει από το διάλογο;
v Εκλογικός νόμος
Τι ισχύει μέχρι τώρα: ο νικητής των δημοτικών εκλογών του δεύτερου γύρου– που δεν είχε το 50%, συν ένα στον πρώτο γύρο- με όποιο ποσοστό και να πέρασε στο δεύτερο γύρο παίρνει τα 3/5 των δημοτικών συμβούλων. Του δίνεται δηλαδή η δυνατότητα μιας ισχυρότατης πλειοψηφίας, ακόμη κι αν πήρε το 22% όπως πχ ο δήμαρχος Αθηναίων.
Τι προτείνει η Επιτροπή: ΑΠΛΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ και στις εκλογές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Απλή αναλογική για τους δημοτικούς συμβούλους και εκλογή του δημάρχου σε δεύτερη Κυριακή ανάμεσα στους δυο επικρατέστερους.
Η αντιπροσώπευση δηλαδή των πραγματικών συσχετισμών στο επίπεδο των τοπικών κοινωνιών και των περιφερειών, η αποτύπωση της πραγματικής βούλησης των πολιτών. Όταν έχει ψηφιστεί η απλή αναλογική για τις βουλευτικές εκλογές, δεν είναι δυνατό να ζητάμε να μείνει η Τοπική Αυτοδιοίκηση σε παλαιότερα μοντέλα.
v Δημοτικά και τοπικά συμβούλια
Τι ισχύει: πλήρως απαξιωμένα εκλεγμένα όργανα, χωρίς ουσιαστικές αρμοδιότητες, μακριά από τις τοπικές κοινωνίες και με την πλειοψηφία του κάθε δήμου να τα χρησιμοποιεί μόνο όταν χρειάζεται να προωθήσει κάποιες αποφάσεις.
Τι προτείνεται: αναβάθμιση του ρόλου των Δημοτικών Συμβουλίων και αντικατάσταση τοπικών συμβουλίων και άλλων επιτροπών από «λαϊκές συνελεύσεις» και συνελεύσεις γειτονιάς, με δεσμευτικό -και όχι συμβουλευτικό ως ίσχυε- χαρακτήρα των αποφάσεων, καθώς και τη δυνατότητα προκήρυξης Δημοψηφισμάτων από ομάδες κατοίκων Τοπικών για θέματα που αφορούν τις περιοχές κατοικίας τους.
Προτείνεται δηλαδή ο επανασχεδιασμός των θεσμών της ενδοδημοτικής αποκέντρωσης, έτσι ώστε να δημιουργηθούν ισχυρές τοπικές δομές στο εσωτερικό κάθε Δήμου, με ουσιαστικές αρμοδιότητες και να ενισχυθούν οι θεσμοί άμεσης κοινωνικής συμμετοχής.
Τα παραπάνω αποτελούν στοιχεία που αυξάνουν το αίσθημα εγγύτητας των πολιτών προς το θεσμό της Αυτοδιοίκησης, φέρνουν τους δημότες στο κέντρο των εξελίξεων και των αποφάσεων.
v Ψήφος σε μετανάστες.
Τι ισχύει σήμερα: δικαίωμα «εκλέγειν» έχουν οι υπήκοοι κρατών-μελών της ΕΕ στις ευρωεκλογές και τις δημοτικές εκλογές.
Τι προτείνεται: Να επεκταθεί το δικαίωμα και για τις περιφερειακές εκλογές και να έχουν δικαίωμα ψήφου και όσοι διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα.
Η Επιτροπή στην καταληκτική της συνεδρίαση στις 24-2-2017 ενέκρινε και μια σειρά εισηγήσεις, που παρουσιάστηκαν από τις επιμέρους Θεματικές Ομάδες, σχετικά με τις αρμοδιότητες των ΟΤΑ, τη θεσμική τους συγκρότηση και λειτουργία. Παρουσιάστηκαν επίσης εισηγήσεις για τα οικονομικά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τα οποία όλοι γνωρίζουμε πως χρειάζονται ένα νέο, δημοκρατικό, αποτελεσματικό και διαφανές σύστημα διαχείρισης και δημοσιονομικής εποπτείας, που θα εξασφαλίζει την οικονομική βιωσιμότητα των ΟΤΑ, χωρίς να παραβιάζει τη συνταγματικά κατοχυρωμένη αυτοτέλειά τους.
Η αντιπαράθεση όμως από μεριάς της ΚΕΔΕ εστιάστηκε στις θεσμικές αλλαγές και κυρίως στον εκλογικό νόμο, παραβλέποντας και αδιαφορώντας για όλα τα άλλα σημαντικά θέματα που ήρθαν προς συζήτηση.
Στην ελληνική κοινωνία όμως είναι προφανές εδώ και καιρό πως ο «Καλλικράτης» έφερε ένα πέρα για πέρα συγκεντρωτικό μοντέλο. Οι δυσλειτουργίες του μοντέλου αυτού είναι πολλές:
v Πλήρης απαξίωση των συνεδριάσεων των Δημοτικών Συμβουλίων που λειτουργούν ως όργανα επικύρωσης προειλημμένων αποφάσεων.
v Πλήρης απαξίωση της συμμετοχής της αντιπολίτευσης σε κάθε συζήτηση, αλλά και στις αποφάσεις της δημοτικής αρχής. Τα ερωτήματα που υποβάλλει η αντιπολίτευση και οι προτάσεις που θέτει προς συζήτηση δεν έχουν καμιά τύχη και καμιά αξία όταν ο δήμαρχος δε θέλει να απαντήσει ή δε θέλει να τις συζητήσει. Η εφαρμογή ενός «στενού και στεγνού» κανονισμού λειτουργίας στις συνεδριάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου καθιστά το διάλογο άχρηστο και απονεκρώνει στην ουσία κάθε δημοκρατική λειτουργία.
v Πλήρως απαξιωτικό μοντέλο προς την κοινωνία, την οποία διατείνεται ότι υπηρετεί.
Καμιά ουσιαστική συμμετοχή της κοινωνίας σε διαβουλεύσεις και αποφάσεις. Οι Δημοτικές Επιτροπές Διαβούλευσης, όταν και όπου λειτούργησαν, μόνο ως επίφαση δημοκρατίας χρησιμοποιήθηκαν από την εκάστοτε πλειοψηφία. Οι διαβουλεύσεις επίσης με φορείς είναι συνήθως προσχηματικοί και μόνο επικοινωνιακά εκμεταλεύσιμοι.
Κανένα πρόβλημα της κοινωνίας δεν έρχεται αδιαμεσολάβητα στα Δημοτικά Συμβούλια. Ακόμα και όταν με τις λίγες, ομολογουμένως, υπογραφές φτάνει κάποιο θέμα στις συνεδριάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου βρίσκει απέναντι την «ισχυρή πλειοψηφία». Οι ενεργοί πολίτες αντιμετωπίζονται τις περισσότερες φορές εχθρικά ή απαξιωτικά και οι αποφάσεις της δημοτικής αρχής δεν αλλάζουν, με αποτέλεσμα και αυτή η δυνατότητα των πολιτών ελάχιστες φορές να αξιοποιείται.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση χρειάζεται οξυγόνο.
Χρειάζεται να ανασάνει. Είναι καιρός να αποκτήσει τον πραγματικό της ρόλο. Να γίνει πράγματι ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ. Να είναι κοντά στον πολίτη και μαζί του να σχεδιάζει το καλό του τόπου του.
Βασικό στοιχείο και ζητούμενο είναι η συμμετοχή.
Μια συμμετοχή θεσμικά κατοχυρωμένη, που δεν θα εναπόκειται στην καλή θέληση κάθε δημοτικού άρχοντα.
Μια συμμετοχή που θα υποχρεώνει τη δημοτική αρχή στις όποιες αποφάσεις της.
Μια συμμετοχή που θα εμπνέει τον δημότη γιατί η φωνή του θα ακούγεται, η γνώμη του θα μετράει.
Μια συμμετοχή που θα δίνει χώρο και ρόλο στους πολίτες.
Είναι αλήθεια πως η δημοκρατία είναι μια «κουραστική» διαδικασία. Θέλει διάλογο, συζήτηση, θέλει διαβούλευση, θέλει υποχωρήσεις, θέλει και συναίνεση. Θέλει χρόνο.
Η δημοκρατία όντως είναι δύσκολη, αλλά είναι απαραίτητη.
Η Γνωσούλα Χαϊλατζίδου είναι μέλος Κ.Ε. ΣΥΡΙΖΑ και δημοτική σύμβουλος στο Δήμο Κατερίνης
Πηγή: Left.gr
