Στην Παλαιστίνη έχουμε κατοχή. Απέναντι στην κατοχή, η αντίσταση, βίαιη ή μη, είναι δίκαια. Κάθε όμως αντίσταση; Η απάντηση είναι απερίφραστη: όχι. Η σφαγή αμάχων δεν είναι δίκαια βία. Είναι άδικη. Απάνθρωπη. Η σφαγή λοιπόν στο πάρτι δίπλα στη Λωρίδα της Γάζας είναι έγκλημα πολέμου. Η ένοπλη σύρραξη έχει κι αυτή κάποιους κανόνες. Αυτοί οι κανόνες είναι οι κόκκινες γραμμές του ελάχιστου της ανθρωπιάς, κόντρα στη σκοπιμότητα.
Ο πόλεμος βέβαια είναι η κατεξοχήν υποταγή της ανθρωπιάς στον γεωπολιτικό ή άλλο σκοπό. Όμως ακόμη κι αυτή η δεδομένη υποταγή –ο άνθρωπος ως μέσο κι όχι ως σκοπός– έχει ένα όριο. Δεν σφάζουμε παιδιά, δεν χτυπάμε νοσοκομεία, δεν, δεν, δεν… Αυτό δεν είναι απλώς η ηθική προτίμηση του γράφοντος. Είναι διεθνές δίκαιο. Κανόνες δηλαδή που δεσμεύουν κάθε αρχή.
Ο αντίλογος είναι ότι «ναι, αλλά αλλιώς ο εχθρός δεν καταλαβαίνει». Η Χαμάς θα πει ότι δεν έχει επιχειρησιακή δυνατότητα να πολεμήσει τον πανίσχυρο στρατό των ισραηλινών δυνάμεων κατοχής και γι’ αυτό την πληρώνουν τα παιδιά στο πάρτι: «Μόνο έτσι θα θυμάστε εσείς που κοιτάτε από έξω ότι εδώ έχει κατοχή».
Το Ισραήλ, πάλι, μπορεί να μη το λέει ρητά, αλλά εννοεί ότι η αγριότητά του δεν έχει όριο διότι έτσι μόνο μπορούν να παραδειγματιστούν οι «δυνάμεις του κακού» στην Παλαιστίνη. Κάπως έτσι, η ζωή συνεχίζεται βυθιζόμενη ολοένα και περισσότερο στη βαρβαρότητα, στην εξαχρείωση και τον πόνο.
Αυτή είναι η εικόνα στην Παλαιστίνη σήμερα.
Τρία τέρατα
Και μέσα στην αυτήν, εμφανίζεται ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, χωρίς ακόμη να έχει διαλευκανθεί σε ποιον καταλογίζεται το έγκλημα στο νοσοκομείο της Γάζας, να δηλώσει τη συμπαράστασή του στο Ισραήλ με τη θλιβερή παραίνεση «να μην κάνει τα λάθη που κάνανε οι ΗΠΑ μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001.» Εννοούσε, φαντάζομαι, να μην οπλίσουν με τη δράση τους τα όπλα του αντιπάλου. Αυτό ακριβώς που το Ισραήλ και οι ΗΠΑ κάνουν υποδειγματικά εδώ και τόσα χρόνια.
ΟΙ ΗΠΑ λοιπόν συνεχίζουν να τροφοδοτούν την εδραιωμένη πεποίθηση της ισραηλινής κυβέρνησης ότι η κατοχή μπορεί και πρέπει να συνεχιστεί επ’ αορίστω χωρίς συνέπειες. Η αντιδραστική ιδεολογία του «άξονα του κακού» ξαναζωντανεύει. Η ασφάλειά της ανθρωπότητας απειλείται.
Αν ήμουν σκιτσογράφος, θα ζωγράφιζα τρία τέρατα. Το ένα γεννάει το άλλο, και το τέκνο θεριεύει αλόγιστα. Το τέρας του αμερικάνικου ιμπεριαλιστικού κυνισμού –ναι, η πολιτική των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή λέγεται ιμπεριαλισμός– γεννάει το τέρας της βαρβαρότητας του Ισραήλ, ενός κράτους εθισμένου στη βία, ενός κράτους που δεν λέει να βάλει ένα όριο στην αγριότητά του και να συζητήσει τη λύση των δύο κρατών.
Διότι αν μέχρι το 1993 ήταν ο αραβικός κόσμος που δεν έβλεπε λύση με το Ισραήλ ζωντανό, έκτοτε, από τις Συμφωνίες του Όσλο, τα πράγματα έχουν αλλάξει. Το Ισραήλ είναι αυτό που πλέον δεν βλέπει λύση με Παλαιστινιακό κράτος.
Το τέρας της πολεμικής μηχανής του Ισραήλ, τέλος, γεννάει το ακόμη μεγαλύτερο τέρας μιας οργάνωσης που δεν έχει κανέναν ηθικό φραγμό προκειμένου να χτυπήσει τον εχθρό της. Διότι αυτό κάνει ο στρατιωτικός βραχίονας της Χαμάς εδώ και καιρό. Και μάλιστα, αυτήν τη φορά το έκανε με περισσή επιτυχία διότι συνεργάστηκε με την Χεσμπολά του Λιβάνου που είναι οργανωτικά και επιχειρησιακά πολύ πιο προηγμένη.
Από το τέρας της διεθνούς ηθικής ανοχής στο έγκλημα της κατοχής, στο πολεμικό τέρας που λέγεται Ισραήλ και από κει στην κτηνωδία της Χαμάς και της Τζιχάντ πλέον. Και δυστυχώς το πράγμα δεν τελειώνει εδώ.
Μία βασική διαφορά
Έτσι, οι πάλαι ποτέ μόνοι κοσμικοί Άραβες βρίσκονται όλοι υπό την ηγεσία οργανώσεων όπως η Χαμάς και η Τζιχάντ διότι πλέον διότι μόνο αυτές αντιστέκονται στην κατοχή. Να λοιπόν γιατί η Χαμάς είναι το κατεξοχήν ισραηλινό δημιούργημα. Διότι έσπρωξε τους Παλαιστίνιους με τη βία του, στην αγκαλιά της.
Να γιατί η Χαμάς δεν είναι η αιτία αλλά συνέπεια του αρχικού κακού. Διότι οι Παλαιστίνιοι στη Δυτική Όχθη υπό καθεστώς της ηγεσίας της νόμιμης Παλαιστινιακής Αρχής, άσπρη μέρα δε βλέπουν. Για τους περισσότερους, η Παλαιστινιακή Αρχή και η Φατάχ είναι άχρηστη και διεφθαρμένη που υποτάσσεται στο Ισραήλ. Αλλά συνάμα, το Ισραήλ στραγγαλίζει τη Δυτική όχθη σε ένα καθεστώς κατοχής και ενίοτε πολιορκίας βάζοντας τους ανθρώπους σε αβίωτο βίο. Αυτό πρέπει να το καταλάβουμε. Το Ισραήλ ούτε καν «ανταμείβει» τα κατεχόμενα επειδή η Φατάχ δεν διεξάγει ένοπλο.
Η κατάσταση στην Ιερουσαλήμ είναι αιχμαλωσία. Στη Χεβρώνα, ένας απάνθρωπος εποικισμός διαλύει τον αστικό ιστό. Το μεγαλύτερο σύγχρονο τείχος 708 χιλιομέτρων χωρίζει τη Δυτική Όχθη με τον πιο επώδυνο τρόπο. Και πολλά άλλα…
Να τι κάνει τη Χαμάς να θεριεύει και να γίνεται εκπρόσωπος όλου του έθνους. Και στη Δυτική όχθη πλέον.
Όμως μεταξύ του πολεμοχαρούς Νετανιάχου και της κτηνώδους Χαμάς υπάρχει μια βασική διαφορά. Όταν με το καλό δοθεί τέλος στην ασύλληπτη βία που ασκείται σήμερα στη Γάζα, (μετά τη χερσαία επίθεση των Ισραηλινών που θα έχει ως στόχο την εξόντωση όσο γίνεται περισσότερων εχθρών), αυτό θα σημάνει το πολιτικό τέλος του ισραηλινού πρωθυπουργού. Ο εγκληματίας πολέμου Νετανιάχου μετράει μέρες στο Ισραήλ.
Και αυτό διότι το ισχυρό Ισραήλ είναι, στο εσωτερικό του, ένα κράτος με κοινοβουλευτισμό και παράδοση αλλαγής κυβερνήσεων που δεν υπάρχει στη Γάζα. Δεν μπορούμε όμως να αξιώνουμε κουλτούρα δημοκρατίας σε μια πολιορκημένη φυλακή 365 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Ο Νετανιάχου θα φύγει, πιθανώς να αντιμετωπίσει και τη δικαιοσύνη, όμως η Χαμάς θα μείνει. Θα μείνει εξανδραποδισμένη επιχειρησιακά αλλά εδραιωμένη ηθικά στις συνειδήσεις του παλαιστινιακού λαού ως η μόνη δύναμη αντίστασης.
Όσο η Ευρώπη σέρνεται θλιβερή και μοιραία στην πολιτική των ΗΠΑ, τότε μπορούμε δυστυχώς να είμαστε σίγουροι, ότι το Ισραήλ μεθαύριο θα έχει στρατιωτικά ισοπεδώσει τη Χαμάς αλλά την ιδέα της θα την έχει ριζώσει ακόμη περισσότερο στο παλαιστινιακό έθνος.
Να το απόλυτο αδιέξοδο του Μεσανατολικού σήμερα. Για το λόγο αυτόν, η όποια ειρηνευτική προσέγγιση του Μεσανατολικού, ενός επίδικου που έγινε αρχέτυπο του «διεθνούς προβλήματος», δεν μπορεί παρά να ξεκινάει από μια θέση αρχής: η κατοχή δεν συγχωρείται. Αυτό είναι απόλυτο.
Ο Δημήτρης Χριστόπουλος είναι καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
