Στο πλαίσιο της αποτίμησης των εκλογικών αποτελεσμάτων, η συρρίκνωση της Ανανεωτικής και Ριζοσπαστικής Αριστεράς, δηλαδή του ΣΥΡΙΖΑ, συνιστά μεγάλο πλήγμα που πρέπει να μας απασχολήσει ιδιαίτερα. Μια αναδρομή στα ταυτοτικά στοιχεία του, έτσι όπως αυτά διαμορφώθηκαν ιστορικά, δείχνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αναντικατάστατος στον ιδεολογικοπολιτικό χάρτη της χώρας και της Ευρώπης. Τα ίδια ταυτοτικά στοιχεία αποτελούν και τα σημεία εκκίνησης για την αντιστροφή της φθίνουσας πορείας του.
Ο ΣΥΡΙΖΑ διαμορφώθηκε, με μοναδικό τρόπο, μέσα από τα ρεύματα τόσο της Ανανεωτικής όσο και της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, δύο ιστορικών καταβολών που συνιστούν μια καλή βάση για νέα προτάγματα και πολιτικές πρακτικές σε αντιστοίχιση με τη σύγχρονη πραγματικότητα.
Οι επεξεργασίες και οι παρακαταθήκες της Ανανεωτικής Αριστεράς και του ευρωκομμουνισμού είναι ακόμη επίκαιρες και χρήσιμες. Τα βιβλία του Γκράμσι και του Πουλαντζά απαντούν σε σημερινά ερωτήματα λες και γράφτηκαν πρόσφατα. Η ιστορία του ευρωκομμουνισμού καταπλήσσει με τη συσσωρευμένη εμπειρία της και τις στέρεες θεωρητικές βάσεις της: απόρριψη του μαρξιστικού ντετερμινισμού (πολύ πριν την ανακάλυψη της περισπούδαστης «ενδεχομενικότητας»), σύνθετες ταξικές αναλύσεις, στρατηγική του δημοκρατικού δρόμου προς τον σοσιαλισμό με διαρθρωτικές αλλαγές και πολιτικές συμμαχίες, επεξεργασίες για τις πολλαπλές αντιθέσεις και τα πολύμορφα κινήματα, αυτονομία των μαζικών χώρων, τακτικές κινήσεις δεμένες με το σοσιαλιστικό οραματικό στοιχείο, αναγκαιότητα του πολιτικού υποκειμένου και του συλλογικού διανοουμένου. Οι επεξεργασίες αυτές, παρότι η εφαρμογή τους στην πράξη δεν ήταν πάντα ολοκληρωμένες και ειλικρινείς, αποτέλεσαν χρήσιμο πλαίσιο για την ανάπτυξη των νέων κοινωνικών κινημάτων του 20ού αιώνα.
Το ρεύμα της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, που εμφανίστηκε τον 21ο αιώνα με έντονο το κινηματικό στοιχείο, ήρθε να απαντήσει στην παγκοσμιοποίηση του καπιταλισμού, να αναδείξει νέους τρόπους οργάνωσης, να φέρει μάζες στο προσκήνιο και στους δρόμους, νέα θεματολογία με νέα συνθήματα («οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη»), να επικαιροποιήσει το υπάρχον πρόβλημα της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Στην Ελλάδα καρποφόρησε με μοναδικό τρόπο (χωρίς να παραγνωρίζονται και ανάλογες εξελίξεις σε Ισπανία και Πορτογαλία) και ο ΣΥΡΙΖΑ κατόρθωσε να γίνει κυβέρνηση. Ένας παράγοντας αυτής της εξέλιξης ήταν ότι υπήρχε διαθέσιμο για συμπόρευση ένα πολιτικό υποκείμενο, και μάλιστα με τα στοιχεία της Ανανεωτικής Αριστεράς. Αντίθετα, οι ηρωικές Αραβικές Ανοίξεις της ίδιας εποχής κατέληξαν σε χειρότερα καθεστώτα από αυτά που επιχείρησαν να ανατρέψουν. Μια αιτία ήταν και η έλλειψη πολιτικού υποκειμένου.
Ο συνδυασμός αυτός, δηλαδή το προϊόν της επικάθησης της Ριζοσπαστικής Αριστεράς στην ιστορική Ανανεωτική Αριστερά, έχει προσδώσει ταυτοτικά στοιχεία στον ΣΥΡΙΖΑ, που θα αποδειχθούν πολύτιμα στην προσπάθειά του να γίνει ανάχωμα στο σημερινό κράτος της Δεξιάς και των νεόκοπων φασιστικών κομμάτων. Πάντα στο πλαίσιο ενίσχυσης της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, με απεύθυνση στον κόσμο της εργασίας, με κοινωνική γείωση στην καθημερινότητα των ανθρώπων, με στρατηγικό στόχο την ενότητα της ελληνικής Αριστεράς και με πολιτικό σχέδιο επιστροφής στην κυβέρνηση, σε συμμαχία με σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις.
* Η Ζωή Γεωργίου είναι συνταξιούχος μηχανικός
