Οι πρόσφατες δηλώσεις του υπ. Υγείας, κ. Πλεύρη, για το σχέδιο προοδευτικής μετατροπής των νοσοκομείων του ΕΣΥ σε ΝΠΙΔ επιβεβαιώνουν για μια ακόμα φορά τον στρατηγικό σχεδιασμό της κυβέρνησης της ΝΔ για συρρίκνωση του δημόσιου χαρακτήρα του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Ο κ. Πλεύρης ισχυρίσθηκε ότι η μετατροπή από ΝΠΔΔ σε ΝΠΙΔ θα κάνει τη λειτουργία του ΕΣΥ πιο «ευέλικτη» και συνεπώς πιο αποτελεσματική, φέρνοντας ως παράδειγμα τη δυνατότητα συνεργασίας με γιατρούς του εξωτερικού για εξειδικευμένες ιατρικές πράξεις. Μας είπε ακόμα ο κ. Πλεύρης ότι υπάρχει μια άτυπη ιδιωτικοποίηση, καθώς ο πολίτης δεν εξυπηρετείται στο ΕΣΥ για τακτικά χειρουργεία λόγω δυσλειτουργίας του και καταφεύγει στον ιδιωτικό τομέα. Χαρακτηριστικά ανέφερε τη λειτουργία 7 μόνο από τις 14 χειρουργικές κλίνες στο Αττικό, ισχυριζόμενος ότι προσλαμβάνοντας ιδιώτες θα επιτυγχάναμε να λειτουργούν όλες.
Τέλος μας είπε το αυτονόητο, για κάθε γνώστη της οργάνωσης των Συστημάτων Υγείας, ότι η χωλαίνουσα διαχρονικά Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) στη χώρα μας προσθέτει δυσβάστακτο και άσκοπο φόρτο νοσηλείας και κόστους στο δευτεροβάθμιο σύστημα.
Ο υπουργός Υγείας πατάει μεν πάνω σε πραγματικές παθογένειες του ΕΣΥ, που αρκετές προϋπήρχαν της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων, για να αποδείξει ωστόσο τον ισχυρισμό του για το αναποτελεσματικό, ανελαστικό δημόσιο που οδηγείται σε μαρασμό και δυσλειτουργία, χρησιμοποιεί απίθανα λογικά άλματα.
Τι δεν λέει ο υπουργός
Οι ιδιωτικές δαπάνες για την υγεία στην Ελλάδα είναι ψηλότερες από το μέσο όρο της Ευρώπης, καταλήγοντας σε άμεση οικονομική επιβάρυνση των νοικοκυριών (out of pocket) 35% έναντι 15% στην ΕΕ, ενώ η δημόσια χρηματοδότηση των δαπανών υγείας στην Ελλάδα είναι μόνο 60% έναντι του 80% της Ευρώπης. Η κυβέρνηση της ΝΔ επιχειρεί μια ακόμα μεγαλύτερη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην υγεία, η οποία προφανώς θα επιβαρύνει την τσέπη των πολιτών. Σύμφωνα με έρευνα του ΕΝΑ1, την περίοδο 2019-2023 το 60% των πολιτών δηλώνει ότι οι ιδιωτικές δαπάνες τους για την υγεία αυξήθηκαν, συμπαρομαρτούσης δε και της ακρίβειας, αυτό οδηγεί σε αύξηση των ακάλυπτων αναγκών υγείας του πληθυσμού, μέγεθος ενδεικτικό της αναποτελεσματικότητας του συστήματος υγείας.
Το ΕΣΥ την περίοδο της κρίσης 2009-2015 απώλεσε 19.000 θέσεις εργασίας (20% δυναμικού), με μερική ανάταξη την περίοδο 2015-19 (5.500 θέσεις) και 2019-23 (7.200 θέσεις) με προσλήψεις σχεδόν αποκλειστικά επικουρικού προσωπικού (έρευνα ΚΕΠΥ2), αλλά το καθαρό ισοζύγιο για την περίοδο Ιούνης 2019–Γενάρης 2023 με τις αποχωρήσεις είναι αρνητικό (-6500 θέσεις).
Και ρωτάμε τον υπουργό, γιατί στα 4 χρόνια διακυβέρνησης με δεδομένη τη χαλάρωση του συμφώνου σταθερότητας και την εισροή πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας –πόρων που χρησιμοποίησαν επιτυχώς για τη στήριξη των δημοσίων συστημάτων υγείας τους οι χώρες της Ιβηρικής– δεν στηρίχθηκε το ΕΣΥ; Γιατί δεν έγιναν μόνιμες προσλήψεις γιατρών και λοιπού προσωπικού, ώστε να στελεχωθούν και να λειτουργούν και οι 14 χειρουργικές κλίνες του Αττικό; Δοθέντος δε ότι δεν υπάρχει μνημονιακός περιορισμός προσλήψεων (από το 5/1 αποχωρήσεις/προσλήψεις της εποχής 2015-2018 από το 2018 ισχύει το 1/1), ποιος τον εμπόδισε να προσλάβει επαρκές προσωπικό; Αντ΄αυτού στη διάρκεια της πανδημίας το ΕΣΥ λειτούργησε με ελάχιστες μόνιμες προσλήψεις, με προσλήψεις επικουρικού προσωπικού (όχι όμως σε βαθμό που να καλύπτουν τις συνταξιοδοτήσεις ενός γηρασμένου συστήματος που δεν έκανε νέες προσλήψεις επί μια 10ετία), με μετακινήσεις προσωπικού επικοινωνιακού χαρακτήρα από Αθήνα στη Μακεδονία τον χειμώνα του 2021 και με επιφόρτιση των δημόσιων νοσοκομείων με όλο το βάρος της COVID λοίμωξης που τα μετέτρεπε αργά και σταθερά σε μονοθεματικά. Αποτέλεσμα η ελλειμματική εκπαίδευση των νέων γιατρών και η εκροή ασθενών με λοιπή νοσηρότητα στον ιδιωτικό τομέα, με το αζημίωτο βέβαια.
Η διάλυση των υπηρεσιών υγείας
Η πολιτική της κυβέρνησης στην ΠΦΥ ήταν επίσης διαλυτική, αφήνοντας τα ΚΥ και τις ΤΟΜΥ πλήρως υποστελεχωμένα και υποβαθμίζοντάς τα σε εμβολιαστικά κέντρα. Ο οικογενειακός γιατρός στο πλαίσιο μιας ομάδας υγείας σε επίπεδο κοινότητας που είχε θεσμοθετήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, αντικαταστάθηκε από ένα ιατροκεντρικό μοντέλο, τον προσωπικό γιατρό, ο οποίος για τον κάτοικο της Αττικής θα μπορούσε να βρίσκεται και στην Αλεξανδρούπολη! Ένα μοντέλο που φυσικά δεν έχει εφαρμογή.
Ο νόμος 4999/2022, απορρυθμίζει το πλαίσιο λειτουργίας του ΕΣΥ εισάγοντας ιδιώτες γιατρούς με μερική απασχόληση στο σύστημα (άρθρο 7) και επιτρέποντας στους γιατρούς του ΕΣΥ ιδιωτικό έργο (άρθρο 10) και σε συνδυασμό με το νόμο 4931/2022 (άρθρο 39), ο οποίος δίνει τη δυνατότητα σε ιδιώτες ιατρούς να παρέχουν υπηρεσίες στις δημόσιες δομές ΠΦΥ, ολοκληρώνει την συρρίκνωση του ΕΣΥ και την πρόσκληση προς τον ιδιωτικό τομέα να καλύψει το κενό.
Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι έτσι θα καλυφθούν οι άγονες θέσεις κυρίως στην περιφέρεια και θα αυξηθούν οι χαμηλές αποδοχές των γιατρών ΕΣΥ, που τους στρέφουν στον ιδιωτικό τομέα ή στο εξωτερικό. Ρωτάμε λοιπόν και πάλι τον υπουργό, γιατί δεν αυξάνει τους μισθούς των υγειονομικών, αντί να υιοθετεί το μοντέλο γιατρών πολλών ταχυτήτων; Είναι φανερό ότι από την άκηση ιδιωτικού έργου από τους γιατρούς του ΕΣΥ θα ωφεληθεί μικρή μόνο μερίδα επώνυμων γιατρών σε συνεργασία με μεγάλα ιδιωτικά κέντρα. Από την άλλη μεριά, η εξώθηση ασθενών προς τον ιδιωτικό τομέα υγείας και τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες θα μειώσει την πρόσβαση των πλέον ευάλωτων πολιτών σε υπηρεσίες υγείας.
Η στοχευμένη πολιτική της κυβέρνησης της ΝΔ αναιρεί την έννοια της υγείας ως δημόσιου και κοινωνικού αγαθού που το κράτος είναι υποχρεωμένο να παρέχει σε όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες του και επαναφέρει το προ ΕΣΥ καθεστώς της αγοράς υπηρεσιών υγείας από τον πολίτη με κριτήρια του ιδιωτικού τομέα, άρα με προτεραιότητα την κερδοφορία.
Η πολιτική αυτή βρίσκεται στον αντίποδα της φιλοσοφίας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για καθολική πρόσβαση των πολιτών σε ποιοτικές υπηρεσίες, με άρση των ανισοτήτων, στο πλαίσιο ενός συστήματος ανθρωποκεντρικού, επικεντρωμένου στις ανάγκες των ληπτών υγείας, για μια ολιστική προσέγγιση της υγείας στην κοινότητα. Και η υλοποίηση αυτού του σχεδίου προϋποθέτει αύξηση δημοσίων δαπανών για την Υγεία, ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης της ΠΦΥ και γενναίες προσλήψεις υγειονομικών με μισθολόγιο αξιοπρέπειας αντάξιο του έργου τους.
Η Χάρις Ματσούκα είναι αιματολόγος, συντ. διευθύντρια αιματολογικού τμήματος ΓΝΑ Αλεξάνδρα, υποψήφια βουλεύτρια Α΄Αθήνας
